Koruyucu aile hizmetinin özneleri çocuklarla deneyimsel oyun terapisi uygulaması: Çoklu vaka çalışması
Experiential play therapy with children as active participants in foster care services: A multiple case study
- Tez No: 933869
- Danışmanlar: PROF. DR. TANER ARTAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 271
Özet
Bu araştırma kapsamında; koruyucu aile hizmetinin özneleri olan, duygusal ve davranışsal sorunlar yaşayan çocukların deneyimsel oyun terapisi sürecine katılım deneyimlerinin anlaşılması, bu uygulamanın söz konusu sorunlar üzerindeki etkilerini değerlendirilmesi ve uygulama süreci boyunca koruyucu ebeveynlerin deneyimlerinin anlaşılması amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımı doğrultusunda bütüncül çoklu vaka çalışması olarak tasarlanmıştır. Bu kapsamda, beş yaşındaki dört çocukla 12 ila 15 seans arasında değişen toplam 54 deneyimsel oyun terapisi seansı gerçekleştirilmiş, çocukların koruyucu ebeveynleriyle, uygulama öncesi, sonrası ve her seansın ardından olmak üzere toplam 62 görüşme yapılmıştır. Katılımcı-gözlem, görüşme, dokümanlar ve fiziksel eserler araştırmanın veri kaynaklarını oluşturmaktadır. Elde edilen veriler çoklu vaka çalışmalarında kullanılan çapraz vaka sentezi tekniği ile analiz edilmiştir. Vakaların karşılaştırılması sonucunda, çocukların oyun deneyimleri ile ebeveynleri ve araştırmacıyla olan etkileşimleri, duygusal ve davranışsal sorunlarıyla ilişkili dinamikleri ortaya koymuştur. Bu dinamikler, çocukların ihtiyaçlarının yansımaları, travmatik yaşam deneyimlerinin etkileri ve koruyucu aile ile biyolojik aile ilişkileri çerçevesinde şekillenmiştir. Bu bağlamda görünürde duygusal ve davranışsal sorunlar olarak karşımıza çıkan örüntülerin aslında çocukların ihtiyaç ifadeleri, travmatik yaşam deneyimleri, karmaşık aile sistemleri örüntüleri bağlamında belirginleştiği görülmüştür. Deneyimsel oyun terapisi sürecinde çocuklar olumsuz yaşam deneyimlerini ve ihtiyaçlarını ifade etmiş; duygusal ve davranışsal sorunlarında anlamlı iyileşmeler olmuştur. Deneyimsel oyun terapisi çocukların duygusal yüklerini işleyebilmeleri ve benlik algılarını güçlendirebilmeleri açısından önemli katkılar sağlamıştır. Koruyucu ebeveyn katılımının da süreçte önemli bir faktör olduğu tespit edilmiştir. Süreç içerisinde, koruyucu ebeveynlerin de katılımcı ve destekleyici bir tutum benimsemesi, iş birliği içerisinde olması; çocukların terapötik sürece uyumunu kolaylaştırmış ve iyileşmelerine katkı sağlamıştır. Sonuçlar, güvenli bir aile ortamı sunmanın çocukların yaşadıkları travmaların etkilerini gidermede tek başına yeterli olmadığını, aynı zamanda oyun terapisi müdahalesini içeren terapötik desteklerin de önemli bir ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır. Buna ek olarak Deneyimsel Oyun Terapisi uygulamalarının, çocukların travmatik deneyimlerini anlamlandırmalarına ve iyileşme süreçlerini desteklemelerine olanak verecek şekilde sürdürülebilir hale getirilmesi önem taşımaktadır. Bu doğrultuda oyun terapisinin farklı uygulamalarının da sistemli bir şekilde uygulanması ve koruyucu ebeveynlere yönelik eğitim ile destek programlarının geliştirilmesi önerilmektedir. Böylelikle, koruyucu aile hizmetinin iyileştirici ve bütünleştirici potansiyeli daha etkili bir biçimde hayata geçirilebilecektir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to explore the participation experiences of children with emotional and behavioral difficulties, who are also the subjects of foster care services, in the process of Experiential Play Therapy (EPT); to evaluate the effects of this intervention on their psychosocial difficulties; and to examine the experiences of foster parents throughout the therapeutic process. Designed as a holistic multiple case study within the qualitative research paradigm, the study involved four five-year-old children, each of whom participated in 12 to 15 sessions of EPT, totaling 54 sessions. Additionally, 62 interviews were conducted with foster parents before and after the implementation and following each session, allowing for an in-depth, multidimensional understanding of both children's individual experiences and caregivers' perceptions and observations. Data were collected through participant observations, interviews, documents, and children's physical artifacts, and were analyzed using the cross-case synthesis technique. The comparative analysis of the cases revealed that children's emotional and behavioral difficulties were significantly shaped by their traumatic life histories, unmet physical and emotional needs, and the complexities of both foster and biological family relationships. It was found that what appeared as behavioral symptoms were often expressions of unresolved trauma, attachment disruptions, and relational difficulties rooted in past adversities. Through the EPT process, children were able to express their inner conflicts, traumatic experiences, and unmet needs within a safe and supportive environment, leading to observable improvements in their emotional and behavioral functioning. The therapeutic process also contributed to the development of self-concept and emotional regulation skills. Furthermore, the active and sensitive involvement of foster parents in the process facilitated children's engagement in therapy and supported their emotional recovery. The findings emphasize that providing a secure family environment, while critical, is not sufficient on its own to address the effects of early trauma. Therapeutic support, particularly play-based interventions tailored to the developmental and emotional needs of the child, is also essential. Accordingly, sustaining and expanding Experiential Play Therapy practices, along with structured training and support programs for foster parents, is recommended. These efforts may advance the healing and integrative potential of foster care services for children in need of protection.
Benzer Tezler
- Ebeveyni kronik ruhsal hastalık tanısı alan bireylerin çocukluk çağı deneyimlerinin sosyal hizmet perspektifinden değerlendirilmesi
Evaluation of from social work perspective childhood experinces of adult children whose parents are diagnosed with chronic mental illness
ÖZLEM GÖZEN
- Koruyucu aile modelinde aile yaşam deneyimleri: Aile sistemleri teorisi temelinde niteliksel bir araştırma
Family life experiences in foster care model: A qualitative research based on family systems theory
SERPİL ERDUGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TARIK TUNCAY
- Koruyucu aile hizmeti, standartları ve ülkemizdeki durumu
Situation and service standarts of the foster care service in our country
ÖZLEM TOK
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENER KOÇYILDIRIM
- Koruyucu aile hizmetinin geliştirilmesinde koruyucu aile derneklerinin rolü
The role of fostering associations in the development of fostering
VEYSEL DAL
Doktora
Türkçe
2018
Sosyal HizmetlerAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRAH AKBAŞ
- Türkiye'de koruyucu aile hizmetinin etkinliğinin arttırılmasına yönelik çözüm önerileri: Türkiye ve Hollanda karşılaştırması
Proposed solutions for enhancing the effectiveness of foster family services in Turkey : Turkey - Netherlands
TUĞBA KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sosyal HizmetlerCelal Bayar ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLTEN UÇAN