Ebeveyni kronik ruhsal hastalık tanısı alan bireylerin çocukluk çağı deneyimlerinin sosyal hizmet perspektifinden değerlendirilmesi
Evaluation of from social work perspective childhood experinces of adult children whose parents are diagnosed with chronic mental illness
- Tez No: 949860
- Danışmanlar: PROF. DR. TARIK TUNCAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Sosyal Hizmet, Psychology, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 354
Özet
Ebeveyni kronik ruhsal hastalık tanısı almış çocuklarla ilgili çalışmalar çoğunlukla ruh sağlığı, psikoloji veya tıp disiplinlerinin merceğinden yürütülmüştür. Bu alanda sosyal hizmet disiplininin sunduğu özgün ve bütüncül yaklaşıma yeterince yer verilmediği gözlemlenmektedir. Özellikle çocuğun iyi oluşunu, sosyal adaleti ve yaşam kalitesini merkeze alan, birey-çevre etkileşimini gözeten bir perspektif eksikliği göze çarpmaktadır. Bu eksiklik, bu çocukların deneyimlerini sosyal hizmet bakış açısıyla ele alan, karşılaştıkları risk ve koruyucu faktörlerle başa çıkma biçimlerini derinlemesine inceleyen nitel araştırmalara olan ihtiyacı belirgin kılmaktadır. Bu çalışma, tam da bu noktadan hareketle, ebeveyni kronik ruhsal hastalık tanısı almış bireylerin çocukluk çağı deneyimlerini görünür kılmayı, onların sesini duyurmayı ve bu deneyimleri sosyal hizmetin özgün bakış açısıyla, yani hak temelli, katılımcı ve güçlendirici bir yaklaşımla değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma nitel yöntemle yürütülmüş, veri toplama sürecinde derinlemesine görüşmeler kullanılmıştır. Özneler, farklı sosyo-demografik özelliklere sahip, çocukluk döneminde ebeveyni ruhsal hastalık tanısı almış 22 yetişkinden oluşmuştur. Veriler, tematik analiz yoluyla MAXQDA programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, öznelerin aile içi ilişkilerde yoğun sorumluluk üstlendiklerini, bilgi eksikliği, damgalama ve ihmal gibi deneyimlerle karşılaştıklarını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, bazı çocukların bu süreçte empati, öz savunuculuk, psikolojik dayanıklılık geliştirdikleri ve bazı baş etme yolları kullandıkları gözlenmiştir. Geniş aile yapıları, öğretmenler ve kurumsal sistemler hem risk hem koruyucu faktörler olarak belirlenmiştir. Özellikle sistem düzeyinde çocukların çoğu zaman görünmez kaldıkları, desteğe erişimde yapısal engeller yaşandığı tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, çocukların psikososyal destek mekanizmalarına erken erişiminin sağlanması, ruh sağlığı okuryazarlığının artırılması ve sosyal hizmet sisteminde çocuk merkezli bütüncül bir yaklaşımın geliştirilmesi önerilmiştir. Bu çalışma, çocukların kendi sesleriyle görünür kılınmasını amaçlayan etik ve refleksif bir nitel araştırma olarak, sosyal hizmet alanı için önemli bir bilgi kaynağı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Studies on children whose parents have been diagnosed with chronic mental illness have mostly been conducted from the perspective of mental health, psychology or medical disciplines. It is observed that the unique and holistic approach offered by the social work discipline is not sufficiently included in this field. In particular, there is a lack of a perspective that focuses on child well-being, social justice and quality of life, and considers the interaction between the individual and the environment. This deficiency highlights the need for qualitative research that addresses the experiences of these children from a social work perspective and examines in depth how they cope with the risk and protective factors they face. This study aims to discover the childhood experiences of individuals whose parents have been diagnosed with chronic mental illness and to evaluate these experiences from the unique perspective of social work. The study was conducted using qualitative methodology and in-depth interviews were used in the data collection process. The subjects consisted of 22 adults with different socio-demographic characteristics, whose parents were diagnosed with mental illness during childhood. The data were analyzed through thematic analysis using MAXQDA software. The findings revealed that the subjects assumed intense responsibility in family relationships and faced experiences such as lack of information, stigmatization and neglect. However, it was observed that some children developed empathy, self-advocacy, psychological resilience and used some coping strategies during this process. Extended family structures, teachers and institutional systems were identified as both risk and protective factors. Especially at the structural level, it was found that children often remain invisible and there are structural barriers in accessing support. As a result of the research, it was suggested that children should have early access to psychosocial support mechanisms, mental health literacy should be increased and a child-centered holistic approach should be developed in the social service system. As a qualitative study aiming to explore children's own experiences, this study makes an important contribution to social work literature and practices.
Benzer Tezler
- Diyabeti olan ergenlerde ebeveyn-çocuk metakognisyonlarının hastalığa yönelik tutum, psikolojik sağlamlık ve depresyon-kaygı ile ilişkisi
The relationship between parent-child metacognitions, attitudes towards diabetes, psychological resilience, and depression-anxiety in adolescents with diabetes
FERİŞTAH GÜNEŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriPamukkale ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER BAŞAY
- Juvenil idiyopatik artritli çocuklarda yaşam kalitesine etki eden faktörlerin ve sağkalım belirleyicilerinin değerlendirilmesi
Assessment of factors influencing on quality of life and determinants of survival in children with juvenile idiopathic arthritis
MERVE NUR TEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıErciyes ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUHAN DÜŞÜNSEL
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde ebeveyn duygu dışavurumunun incelenmesi ve duygu dışavurumu ile empati becerileri, davranış problemleri, akran zorbalığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Investigation of parental expressed emotion in adolescent with attention deficit hyperactivity disorder and evaluation of the relationship between expressed emotion and empathy skills, conduct problems, peer bullying
ASLI AYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AKSU
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuk ve ergenlerin anne-babaya ve akranlarına bağlanması
Attachment of chi̇ldren and adolescents wi̇th attenti̇on defi̇ci̇t hyperacti̇vi̇ty di̇sorder to parents and peers
HATİCE DOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriErciyes ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİDEM BEHİCE ÖZTOP
- Cinsiyet gelişim bozukluğu tanılı adolesanlarda cinsiyet disforisi ve ilişkili psikososyal faktörlerin incelenmesi
Examination of gender dysphoria and related psychosocial factors in adolescents diagnosed with gender development disorder
FATIMA ZEHRA EKŞİOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ CİHAN EMEKSİZ
DOÇ. DR. ALPEREN BIKMAZER