Halı tasarımında Kocaeli Hereke halısının tarihi ve üretim süreci ile mekana yansımaları
The history and production process of Kocaeli Hereke carpet in carpet design and its reflections on space
- Tez No: 934408
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖNDER KÜÇÜKERMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Saray Kültürü, İpek Dokuma, Desen Kompozisyonu, Hereke, Ottoman Palace Culture, Silk Weaving, Pattern Composition
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Hereke halıları, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden itibaren saray kültürüne özgü yüksek nitelikli dokuma örnekleriyle dikkat çekmiş, tarihsel süreç içinde hem yerel hem de uluslararası ölçekte bir itibar kazanmıştır. Bu halılar, 19. yüzyıl ortalarında Hereke'de kurulan saray dokuma atölyelerinde gelişmeye başlamış, özellikle Sultan Abdülmecid döneminde itibaren sarayların en önemli dekoratif unsurlarından biri hâline gelmiştir. Üretim sürecinde kullanılan hammaddelerin yüksek kalitesi, Hereke halılarının ayırt edici bir özelliği sayılmıştır. Özellikle ipek, ince yün ve pamuk gibi titizlikle seçilen lifler, çok sık ve özenli dokuma teknikleriyle bir araya getirilmiştir. Bu sayede halılar, hem dayanıklı hem de estetik açıdan üstün örnekler olarak anılmıştır. Hereke halılarının desenleri, Osmanlı sanatının tezyini unsurları, İslami motifler, Batı etkileri ve saray nakkaşhanelerinin özgün çizgileriyle şekillenmiştir. Çiçek, yaprak, rumi ve hatai gibi motiflerle bezeli kompozisyonlar, halının merkezinden bordürlerine kadar ince bir işçilikle uygulanmıştır. Aynı şekilde renk paleti de saray estetiğini yansıtmış, genellikle sıcak tonlar, parlak ipek liflerle bütünleşerek mekânlarda ihtişamlı bir atmosfer oluşturmuştur. Doğal boyaların kullanımı, renklerin uzun süre solmadan korunmasına imkân tanımış, bu durum halıların maddi ve sanatsal değerini daha da yükseltmiştir. Tarihi süreç boyunca Hereke halıları, yalnızca saraylar ve konaklar gibi yüksek statülü mekânlarda değil, zamanla diplomatik temsilcilikler, müzeler ve modern prestij mekânlarında da yer almıştır. Koleksiyoncuların gözdesi hâline gelen bu halılar, müzayedelerde yüksek bedellerle alınıp satılmış, böylelikle kültürel mirasın ekonomik boyutunu da gözler önüne sermiştir. Günümüzde geleneksel üretim yöntemlerinin yaşatılması, Hereke halılarının kültürel kimlik ve sanat tarihi açısından önemini sürdürmesini sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Since the late Ottoman Empire, Hereke carpets have attracted attention with their high quality weaving samples specific to the palace culture and gained a reputation both locally and internationally in the historical process. These carpets began to develop in the palace weaving workshops established in Hereke in the mid-19th century and became one of the most important decorative elements of the palaces, especially during the reign of Sultan Abdülmecid. The high quality of the raw materials used in the production process was considered a distinctive feature of Hereke carpets. Especially carefully selected fibers such as silk, fine wool and cotton were combined with very dense and meticulous weaving techniques. As a result, the carpets have been recognized as both durable and aesthetically superior examples. The patterns of Hereke carpets were shaped by the decorative elements of Ottoman art, Islamic motifs, Western influences and the original lines of the palace nakkashhanes. Compositions adorned with motifs such as flowers, leaves, rumi and hatai were applied with fine craftsmanship from the center of the carpet to the borders. Likewise, the color palette reflected the palace aesthetic, and generally warm tones were integrated with bright silk fibers to create a magnificent atmosphere in the spaces. The use of natural dyes allowed the colors to be preserved for a long time without fading, which further increased the material and artistic value of the carpets. Throughout history, Hereke carpets have not only been found in high-status places such as palaces and mansions, but also in diplomatic missions, museums and modern prestige venues. These carpets, which became the favorites of collectors, were bought and sold at auctions at high prices, thus revealing the economic dimension of cultural heritage. Today, the survival of traditional production methods ensures that Hereke carpets maintain their importance in terms of cultural identity and art history.
Benzer Tezler
- Elektromanyetik görünmezlik sağlayan silindirik yüzey tasarımı
Cylindrical surface design to achieve electromagnetic invisibility
HANDE BODUR
Doktora
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL ÇİMEN
- Mevcut betonarme binaların burkulması önlenmiş çaprazlar (BÖÇ) ile davranış kontrollü güçlendirilmesi
Response control retrofit of existing RC buildings using buckling restrained braces (BRB)
AHMET BAL
Doktora
Türkçe
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEM ÇELİK
- Binaların tabanlarına elastomer mesnetler yerleştirerek sismik yalıtım uygulaması
Application of seismic isolation by placing elastomer bearings at building foundations
EMRE MURAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. DERİN N. URAL
- Yapı tanılama algoritmalarıyla özgün yapı dinamik özelliklerinin tahmini
Estimation of original structure dynamic properties with structure identification algorithms
AHMET SERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deprem MühendisliğiKocaeli Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BEYEN
- Delikli rankine ovoidi hidrodinamiğinin analitik incelenmesi
Analytical analysis of hydrodynamics of perforated rankine ovoid
MÜNİR SÜNER
Doktora
Türkçe
2013
Makine MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ SÜLEYMAN YİĞİT