Somut olmayan kültürel miras kapsamında Sakarya'nın toplumsal uygulamaları: Yemeğin kültürleşmesi üzerine bir saha araştırması
Social practices of Sakarya within the scope of intangible cultural heritage: A field research on the acculturalization of food
- Tez No: 934441
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLÇİN ÖZBAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Turizm, Gastronomy and Culinary Arts, Tourism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 404
Özet
Nitel olarak tasarlanan bu çalışmanın temel amacı; Sakarya'da yaşayan etnik grupların toplumsal uygulamalarındaki yeme içme geleneklerini kültürleşme bağlamında değerlendirmektir. Çalışma amacı doğrultusunda ilgili literatür incelenmiş, şehirde yerleşik kültür olarak bilinen Manav kültürü ve göçmen kültür olarak adlandırılan Abaza, Boşnak, Çerkez, Gürcü ve Laz etnik kültürleri araştırma kapsamına dahil edilmiştir. Göçmen kültürler nüfus yoğunlukları, şehre geliş tarihleri ve şehirdeki yöresel restoranlara hâkim olmaları göz önünde bulundurularak belirlenmiştir. Manav mutfağıyla farklı coğrafyalardan gelmiş olan göçmenlerin mutfağı bugünkü Sakarya mutfağının yapı taşıdır ve şehrin ana mutfak kültürünü oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında her etnik kültürden 50 yaş üstünde 5 kişiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Kültürel değerlere daha fazla hâkim oldukları düşüncesiyle 50 yaş üstü bireylerle görüşme sağlanmıştır. Cevapların tekrara düşmesiyle görüşmeler 30 kişide sınırlandırılmıştır. Araştırmada öncelikle dini gün ve geceler, doğum, sünnet, evlilik, cenaze, uğurlama ve karşılama, mevsimsel bayramlar olmak üzere toplam 7 tema oluşturulmuş ve bu temaların altında hazırlanan yiyecek/ içecekler, hazırlanma amaçları, üretimi, sofra adabı/ tüketim şekli, yiyeceklerin tüketilmesi gereken zaman ve mekânlar olmak üzere 5 alt kodla incelenmiştir. Daha sonra yerleşik kültür olan Manav kültürü göçmen kültür kategorisinde 5 etnik kültürle tek tek karşılaştırılmıştır. Son olarak etnik kültürlerin yeme içme geleneklerinde meydana gelen değişimler ele alınmıştır. Verilerin analiz edilmesinde içerik analizi ve betimsel analizden faydalanılmıştır. Yapılan betimsel analizler tablolar vasıtasıyla raporlandırılmıştır. İçerik analizinde MAXQDA programıyla frekans analizi, kelime bulutu, iki vaka modeli ve tek vaka modelleri kullanılarak bulgular raporlanmıştır. Sonuç olarak; Sakarya'daki etnik kültürlerin toplumsal uygulamalarındaki yeme içme geleneklerinde bir kültürleşmenin olduğunu söylemek mümkündür. Tüm bunlar kapsamında Sakarya'da bir şehir kültürünün oluştuğu tespit edilmiştir. Gerek yerleşik kültür olarak ifade edilen Manav kültürü gerekse göçmen kültür olarak ifade edilen Abaza, Boşnak, Çerkez, Gürcü ve Laz kültürlerinin kendi mutfak kültürlerini korumaya çalıştıkları fakat diğer kültürlerin de gelenek-göreneklerinden ve yeme içme geleneklerinden etkilendiği ortaya çıkarılmıştır. Sakarya'nın mutfak kültürü, sadece tariflerin aktarımı değil, aynı zamanda tarih boyunca göçlerin ve kültürel etkileşimlerin bir sonucu olarak oluşan çok katmanlı bir kimliği yansıtmaktadır.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this qualitative study is to evaluate the food and beverage traditions in the social practices of ethnic groups living in Sakarya in the context of acculturation. In line with the purpose of the study, the relevant literature was examined, and the Manav culture, known as the settled culture in the city, and the Abaza, Bosnian, Circassian, Georgian and Laz ethnic cultures, known as immigrant cultures, were included in the scope of the research. Immigrant cultures were selected considering their population density and the dates of their arrival in the city. The Manav cuisine and the cuisine of immigrants who came from different geographies are the building blocks of today's Sakarya cuisine and constitute the main culinary culture of the city. Within the scope of the research, semi-structured interviews were conducted with 5 people over the age of 50 from each ethnic culture. Interviews were conducted with individuals over the age of 50, considering that they have more knowledge of cultural values. The interviews were limited to 30 people due to the repetition of the answers. In the study, a total of 7 themes were created, primarily religious days and nights, birth, circumcision, marriage, funeral, farewell and welcoming, seasonal festivals, and the food/beverages prepared under these themes were examined with 5 sub-codes, including preparation purposes, production, table manners/consumption methods, and the time and place where foods should be consumed. Then, the settled culture, Manav culture, was compared one by one with 5 ethnic cultures in the immigrant culture category. Finally, the changes in the eating and drinking traditions of ethnic cultures were discussed. Content analysis and descriptive analysis were used in the analysis of the data. The descriptive analyzes were reported through tables. In the content analysis, the findings were reported using frequency analysis, word cloud, two-case model and single-case model with the MAXQDA. As a result; It is possible to say that there is an acculturation in the food and beverage traditions of the social practices of ethnic cultures in Sakarya. Within the scope of all these, it has been determined that a city culture has formed in Sakarya. It has been revealed that both the settled culture, Manav culture, and the immigrant culture, Abaza, Bosniak, Circassian, Georgian and Laz cultures, tried to preserve their own culinary cultures, but were also influenced by the traditions-customs and food and beverage traditions of other cultures. Sakarya's culinary culture reflects a multi-layered identity that has emerged not only as a result of the transfer of recipes, but also as a result of migrations and cultural interactions throughout history.
Benzer Tezler
- Somut Olmayan Kültürel Miras kapsamında Sakarya'da Meddahlık, Karagöz, Orta Oyunu
Meddahlık (Traditional Storytelling), Karagöz (Shadow Play), and Orta Oyunu (Traditional Turkish Theater) in Sakarya within the Scope of Intangible Cultural Heritage
SEÇKİN BAYRAMOĞLU
- Yaratıcı deneyim faaliyetlerine katılımın turistlerin destinasyona yönelik tutumlarına etkisi
The effect of participation in creative experience activities on tourists' attitudes towards the destination
NİHAN ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2024
TurizmSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİ ULEMA
- Kültürel mirasın sürdürülebilirliği kapsamında Türk hamam kültürü üzerine bir araştırma
A study on the Turkish bath culture within the scope of cultural heritage sustainability
SİNEM KUZU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
TurizmSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİDAR SARI ÇALLI
- Doğal Sit alanlarının korunmasına yönelik ulusal ve uluslararası kriterlerin, Sakarya ili- Maden deresi sit alanı örneğinde incelenmesi ve uygulanabilirliği
Analysis and applicability of national and international criteria for the protection of natural protected areas in the case of Sakarya province-Maden creek conservation area
SERAY PEŞİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. MEHMET RIFAT AKBULUT
- Somut olmayan kültürel miras kapsamında yaratıcı turizm deneyimi ve algılanan değerinin destinasyon otantikliği ve davranışsal niyet üzerindeki etkisi: Kapadokya'da bir uygulama
The effects of creative tourism experience and its perceived value on destination authenticity and behavioral intentions within the scope of intangible cultural heritage: The case of Cappadocia
EDA AVAN
Doktora
Türkçe
2025
TurizmAfyon Kocatepe ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELBEYİ PELİT