Altınekin (Konya) ilçesi buğday ekim alanlarındaki ekin sap arısı (hymenoptera:cephıdae) türleri, popülasyon gelişimi ve zararı üzerinde araştırmalar
Investigations on wheat stem sawfly (hymenoptera: cephidae) species, population development and damage in wheat growing areas of altinekin (Konya) district
- Tez No: 934505
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN ÇETİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Altınekin, buğday, bulaşıklık oranı, Ekin sap arıları, tür, Altınekin, wheat, infestation rate, Wheat stem sawfly, species, inju
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu çalışma Konya iline bağlı Altınekin ilçesinde hububat ekim alanlarında 2023-2024 yıllarında yürütülmüştür. Bu çalışma Altınekin ilçesindeki ekin sap arısı (Hymenoptera: Cephidae) türleri, popülasyon gelişimi, bazı buğday çeşitlerinde larva ile bulaşıklık ve zararı oranları tespit edilmiştir. Ekin sap arısı türlerini tespit etmek için ergin uçuş dönemlerinde buğday tarlalarında 100'er atrap sallanarak örnekler toplanmıştır. Popülasyon gelişimi çalışmaları, önceden belirlenen buğday tarlalarında sapa kalkma döneminden itibaren haftalık olarak başaklanma dönemine kadar devam etmiştir. Örnek alma işlemleri, 11.04.2023-27.06.2023'te ve 26.03.2024-25.06.2024'te yapılmıştır. Larva ile bulaşıklık oranları ve zarar oranları buğday hasat edilmeden önce, 49 tarladan çeyrek metre kare yöntemi (1/4 m²'lik çerçeve) ile her tarla için toplamda 2 m²'lik alandaki buğday sapları dipten kesilerek belirlenmiştir. Çalışmada, Cephus pygmeus (Linnaeus, 1767), Trachelus tabidus (Fabricuis, 1775), Prachcephus cruentatus (Eversmann, 1847), Trachelus libanensis (Andre, 1881) ve Calameuta haemorrhoidalis (Fabricius, 1781) türleri belirlenmiştir. En yaygın türün Cephus pygmeus olduğu tespit edilmiştir. İlk erginler 2023 yılında 25 Nisanda ve 2024 yılında ise 15 Nisanda yakalanmıştır. Zararlının larvaları 2023 yılında ilk olarak Akköy Mahallesinde 29.05.2023 tarihinde ve 2024 yılında ise 10.05.2024 tarihinde Ölmez Mahallesinde tespit edilmiştir. Larvalar 2023 yılında temmuz ayının sonunda, 2024 yılında ise temmuz ayının başında diyapoza girmiştir. Larva ile bulaşıklık oranı yıllara, Mahallelere ve çeşitlere göre farklılık göstermiştir. Larva ile en yüksek bulaşık sap oranı 2023'te Yeniyayla Mahallesinde %19.09, en düşük bulaşıklık ise Akçaşar Mahallesinde %2.67 olarak belirlenmiştir. 2024 yılında ise en yüksek bulaşıklık Ölmez Mahallesinde %20.65, en düşük bulaşıklık Oğuzeli Mahallesinde %4.40 olarak belirlenmiştir. Buğday çeşitlerine göre larva bulaşıklık oranı 2023 yılında en yüksek Lucilla ekmeklik çeşidinde %31.27 ve en düşük Şerif makarnalık çeşidinde %2.34 olarak belirlenmiştir. 2024 yılında ise en yüksek bulaşıklık oranı Halis ekmeklik çeşidinde %29.56, en düşük bulaşıklık oranı ise Paşa ekmeklik çeşidinde %2.59 olarak belirlenmiştir. Larva zararından kaynaklanan ürün kayıplarının yıllara ve çeşitlere göre değiştiği tespit edilmiştir. En yüksek ürün kaybı 2023 yılında Lucilla ekmeklik çeşidinde %6.17, en düşük ürün kaybı Saya makarnalık çeşidinde %0.63 olmuştur. 2024 yılında ise en yüksek ürün kaybı Lucilla ekmeklik çeşidinde %7.10, en düşük ürün kaybı ise Altındane ekmeklik çeşidinde %0.86 olmuştur. Bu zararlıya karşı herhangi bir kimyasal mücadele yapılmamaktadır. İlk çıkış yapan erginler de yabancı otların polenleri ve nektarları ile beslendiklerinden dolayı, gerek tarla içinde gerekse tarla kenarlarında bulunan yabancı otlara karşı mücadele önem kazanmaktadır. Bunun yanında dayanıklı buğday çeşitlerinin ıslahı ile ilgili araştırmalar yapılmalıdır.
Özet (Çeviri)
This study was carried out in cereal cultivation areas in Altınekin district of Konya province in 2023- 2024. This study determined the wheat stem sawfly (Hymenoptera: Cephidae) species, population development, larvae infestation and damage rates in some wheat varieties in Altınekin district. In order to determine the wheat stem sawfly species, samples were collected by shaking 100 insect nets in wheat fields during the adult flight periods. Population development studies continued weekly from the stemming period until the heading period in previously determined wheat fields. Sampling operations were carried out on 11.04.2023-27.06.2023 and 26.03.2024-25.06.2024. Larvae infestation rates and damage rates were determined before wheat was harvested by cutting wheat stalks from the bottom in a total area of 2 m² for each field using the quarter-square method (1/4 m² frame) in 49 fields. In the study, Cephus pygmeus (Linnaeus, 1767), Trachelus tabidus (Fabricuis, 1775), Prachcephus cruentatus (Eversmann, 1847), Trachelus libanensis (Andre, 1881) and Calameuta haemorrhoidalis (Fabricius, 1781) species were identified. The most common species was determined to be Cephus pygmeus. The first adults were caught on 25 April in 2023 and 15 April in 2024. The larvae of the pest were first detected in Akköy district neighborhood on 29.05.2023 in 2023 and in Ölmez neighborhood on 10.05.2024 in 2024. The larvae entered diapause at the end of July in 2023 and at the beginning of July in 2024. The larvae infestation rate varied according to years, neighborhoods, and varieties of wheat. The highest stalk infestation rate with larvae was determined as 19.09% in Yeniyayla neighborhood in 2023, and the lowest infestation rate was determined as 2.67% in Akçaşar neighborhood. In 2024, the highest infestation rate was determined as 20.65% in Ölmez neighborhood, and the lowest infestation rate was determined as 4.40% in Oğuzeli neighborhood. According to wheat verieties, the larvae infestation rate was determined as 31.27% in Lucilla bread variety and the lowest as 2.34% in Şerif pasta variety in 2023. In 2024, the highest infestation rate was determined as 29.56% in the Halis bread variety, while the lowest infestation rate was determined as 2.59% in the Paşa bread variety. It was determined that product losses due to larva damage varied by year and variety. The highest product loss was 6.17% in the Lucilla bread variety in 2023, and the lowest product loss was 0.63% in the Saya pasta variety. In 2024, the highest product loss was 7.10% in the Lucilla bread variety, and the lowest product loss was 0.86% in the Altındane bread variety. No chemical control is carried out against the this pest. Since the first adults feed on the pollen and nectar of weeds, it is important to of control weeds both in the field and on the edges of the field. In addition, research should be conducted on the breeding of resistant wheat varieties.
Benzer Tezler
- Konya ilinde bitkisel üretim yapan tarım işletmelerinin tarım sigortası yaptırma durumlarını etkileyen faktörlerin analizi; Altınekin ilçesi örneği
Analysis of the factors affecting the agricultural insurance status of crop productions agricultural enterprises in konya province; the case study of Altinekin
SITI MUSTAQIMATUD DIYANAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SigortacılıkSelçuk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENNET OĞUZ
- Buğdayın verim ve fosfor kullanım etkinliğine farklı fosfor kaynaklarının etkileri
Effects of different phosphorus sources on yield of wheat and its phosphorus use efficiency
MEHMET YENİLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatSelçuk ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZENGİN
- Altinekin (Konya) çevresindeki ofiyolitik kayaçların ve oluşan plaserleri̇n maden potansiyelinin incelenmesi
Investigation of ophiolitic rocks and mining potential of placers in around Altinekin (Konya)
ALİ COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİCAN ÖZTÜRK
- Altınekin ilçesinde arazi kullanımı
Land use in Altinekin district
LATİF YERLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN TOROĞLU
- Konya-Altınekin İlçesi sulama kooparatiflerinde sulama işletmeciliğinin problemleri ve çözüm yolları üzerine bir araştırma
A Research on the problems and their solutions at the irrigation cooperatives in Konya-Altınekin town
NAZIM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ŞİMŞEK