Türkiye'de kamu-özel sektör borçlanmaları arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi: 2005-2022 dönemi uygulaması
Econometric analysis of the relationship between public-private sector borrowing in Türkiye: Application for the period 2005-2022
- Tez No: 934937
- Danışmanlar: PROF. DR. CİHAN TANRIÖVEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finans Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Devletler kamu yatırımlarını ve harcamalarını finanse etmek için gelir kaynaklarına ihtiyaç duyarlar. Bu kaynakların en önemlisi vergilerdir. Vergi gelirlerinin bu yatırım ve harcamalarını karşılamada yeterli olmaması durumunda devletler yatırım ve harcamalar için gerekli kaynağı para basma (emisyon) veya borçlanma yoluyla karşılarlar. Gerekli kaynağı borçlanarak karşılaması durumunda; devlet borçlanmayı iç veya dış borçlanma yoluyla yapabilir. İç borçlanmaya yöneldiğinde ülkenin sermaye piyasasındaki sınırlı fonlara talebi artırmakta ve faiz hadlerinin artmasına sebep olmaktadır. Bu durum, yükselen faiz oranları ve kaynaklara erişiminin kısıtlanması nedeniyle aynı piyasada devlet ile rekabet gücü zayıf olan özel sektör yatırım ve harcamalarının azalması anlamına gelmektedir. Özel sektörün yatırım yapabilmesi için gerekli kaynakların kamu tarafından kullanılması sonucunda, özel sektörün uygun şartlarda bu kaynaklara ulaşması zorlaşmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de özel sektör borçlanma araçlarını ve kamu borçlanmasının özel sektör borçlanması üzerindeki etkilerini analiz etmektir. Özellikle kamu ve özel sektör borçlanmaları incelenerek, özel sektör borçlanmalarının nelerden etkilendiği araştırılmış ve özel sektörün borçlanma imkânlarının artırılması için düzenleme önerileri getirilmiştir. Bu bağlamda, kamu borçlanması, yurtiçi ve yurtdışı faiz oranları gibi faktörlerin özel sektör borçlanma araçları üzerindeki etkileri ekonometrik bir model çerçevesinde incelenmiş ve 24 değişik model arasından en uygun model seçilerek tahmin yapılmıştır. Kamu dış borçlanmasının özel sektör borçlanma araçları üzerindeki etkisi pozitif çıkmakla birlikte DİBS ve LIBOR faiz oranlarındaki artışın özel sektör borçlanmasını negatif olarak etkilediği tespit edilmiştir. Türkiye'de ekonominin ve özel sektörün gelişmesi için özel sektör borçlanma araçlarının ve bu araçların kullanılmasının önündeki mevzuat ve uygulamadan kaynaklı engellerin kaldırılması ve alternatif finansman araçlarının yaygınlaşmasının sağlanması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
States need sources of income to finance public investments and expenditures. The most important of these sources is taxes. If tax revenues are not sufficient to meet these investments and expenditures, states meet the necessary resources for investments and expenditures through printing money (emission) or borrowing. If the state meets the necessary resources by borrowing; it can borrow through domestic or foreign borrowing. When it turns to domestic borrowing, it increases the demand for limited funds in the country's capital market and causes interest rates to increase. This situation means that private sector investments and expenditures, which are weakly competitive with the state in the same market due to rising interest rates and restricted access to resources, decrease. As a result of the use of the resources required for the private sector to make investments by the public, it becomes difficult for the private sector to access these resources under suitable conditions. The purpose of this study is to analyze private sector debt instruments in Türkiye and the effects of public debt on private sector debt. In particular, public and private sector debts are examined, the effects of private sector debts are investigated and regulatory proposals are made to increase the borrowing opportunities of the private sector. In this context, the effects of factors such as public debt, domestic and foreign interest rates on private sector debt instruments were examined within the framework of an econometric model and the most appropriate model was selected from 24 different models and an estimate was made. Although the effect of external public debt on private sector debt instruments turned out to be positive, it was determined that the increase in GDDS and LIBOR interest rates negatively affected private sector debts. In order for the economy and private sector to develop in Turkey, it is necessary to remove the obstacles stemming from the legislation and practice that prevent private sector debt instruments and the use of these instruments and to ensure the spread of alternative financing instruments.
Benzer Tezler
- Türkiye'de makroekonomik istikrarın sürdürülebilirliğinde dış borçlanmanın rolü
The role of external debt in the sustainability of macroeconomic stability in Turkiye
ŞABAN ÖNCEBE
- Uluslararası finansman dış borç yönetimi ve Türkiye
International finance external debt management and Turkey
HARUN BAL
