Su stresinin azaltılmasında farklı prolin dozlarının soya bitkisinin fizyolojik, verim ve kalite parametrelerine etkilerinin araştırılması
Research of different proline doses effects on physiological, yield and quality parameters of soybean plant in reducing water stress
- Tez No: 935728
- Danışmanlar: PROF. DR. BERKANT ÖDEMİŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Bu çalışma, farklı su stresi koşullarında Asya çeşidi soya bitkisine yapraktan uygulanan farklı prolin seviyelerinin kuraklık toleransının artırılmasındaki etkilerini belirlemek ve su stresi koşullarında uygulanabilecek en uygun prolin dozunu saptamak amacıyla 2019 ve 2021 yıllarında Tarsus'da yürütülmüştür. Araştırmada, 3 farklı sulama düzeyi (S100, S66, S33) ana parselleri, 4 farklı prolin düzeyi (P0, P5, P10, P25) alt parselleri oluşturmuştur. Araştırma sonucunda, S100, S66, S33 konularına uygulanan sulama suyu miktarları sırasıyla ilk yıl 463 mm, 319 mm, 179 mm; ikinci yıl 434 mm, 306 mm, 188 mm, bitki su tüketimleri ilk yıl 546 mm, 434 mm, 303 mm; ikinci yıl 512 mm, 409 mm, 308 mm, su kullanım etkinliği ilk yıl 7.4 kg ha-1 mm-1, 8.3 kg ha-1 mm-1, 9.8 kg ha-1 mm-1; ikinci yıl 9.0 kg ha-1 mm-1, 9.8 kg ha-1 mm-1, 10.4 kg ha-1 mm-1 olarak belirlenmiştir. Prolin dozları bitki su tüketiminde anlamlı farklılık yaratmazken, P10 uygulaması su kullanım etkinliğini (WUE) ilk yıl %11, ikinci yıl, %14 artırmıştır. Her iki yılda da artan sulama suyu ile verim de artmıştır. S100 konusunda prolin uygulamaları verimi etkilemezken; S66 konusunda P5 ve P10 uygulamaları verimi sırasıyla ilk yıl %12.7 ve %15.7; ikinci yıl %8.2 ve %19.7; S33 konusunda ilk yıl %15.7 ve %21.2, ikinci yıl %20 ve %29 artırmıştır. Su kısıtı ile bakla sayısı, bakladaki tohum sayısı, 1000 tohum ağırlığı, protein oranı, yaprak alan indeksi, yaprak su potansiyeli, kuru madde miktarı, klorofil konsantrasyonu, yaprak makro ve mikro element içerikleri azalırken, S66 ve S33 konularında P5 ve P10 uygulamaları bakla sayısı, yaprak alan indeksi, yaprak su potansiyeli, kuru madde miktarı, klorofil konsantrasyonu, yaprak makro ve mikro element içeriklerini artırmıştır. Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde; yaprakdan 5 ve 10 mM prolin uygulamasının soyada kuraklık stresinin oluşturduğu zararların etkisini azalttığı, kısıntılı sulama koşullarında çiftçilerin minimum ürün kaybı ile verim elde etmesi için optimum dozun10 mM olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted in Tarsus during the years 2019 and 2021 to investigate the effects of different foliar-applied proline levels on improving drought tolerance in the Asian soybean variety under various water stress conditions, and to determine the most suitable proline dose that can be applied under water stress conditions. In the research, three different irrigation levels (S100, S66, S33) constituted the main plots, four different proline levels (P0, P5, P10, P25) formed the subplots. As a result of the research, the amounts of irrigation water applied to the S100, S66, and S33 treatments were 463 mm, 319 mm, and 179 mm in the first year and 434 mm, 306 mm, and 188 mm in the second year, evapotranspiration values were 546 mm, 434 mm, and 303 mm in the first year, and 512 mm, 409 mm, and 308 mm in the second year. Water use efficiency values were 7.4 kg ha⁻¹ mm⁻¹, 8.3 kg ha⁻¹ mm⁻¹, and 9.8 kg ha⁻¹ mm⁻¹ in the first year, and 9.0 kg ha⁻¹ mm⁻¹, 9.8 kg ha⁻¹ mm⁻¹, and 10.4 kg ha⁻¹ mm⁻¹ in the second year. While proline doses did not create a significant difference in evapotranspiration, the P10 application increased water use efficiency (WUE) by 11% in the first year and by 14% in the second year. While proline applications had no effect on yield under the S100 condition, under the S66 condition, P5 and P10 applications increased yield by 12.7% and 15.7% in the first year, and by 8.2% and 19.7% in the second year, respectively. Under the S33 condition, P5 and P10 applications increased yield by 15.7% and 21.2% in the first year, and by 20% and 29% in the second year, respectively. With water deficit, the number of pods, grains per pod, 1000-grain weight, protein content, leaf area index, leaf water potential, dry matter content, chlorophyll concentration, and leaf macro and microelement contents decreased. However, in the S66 and S33 treatments, P5 and P10 applications increased the number of pods, leaf area index, leaf water potential, dry matter content, chlorophyll concentration and leaf macro- and microelement contents. When the results were evaluated overall, it was concluded that foliar application of 5 and 10 mM proline reduced the negative effects of drought stress in soybean, and that under limited irrigation conditions, the optimum dose for farmers to achieve yield with minimal yield loss was 10 mM.
Benzer Tezler
- Kıvırcık yaprak salata (Lactuca sativa var. crispa)' da kadmiyum toksisitesi üzerine prolin uygulamaların etkisinin araştırılması
Investigation of the effects of proline applications on cadmium toxicity in curly leaf lettuce (Lactuca sativa var. crispa)
SERDAR ALTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM ÜZAL
- Elma ağaçları üzerinetuzluluğun zararlı etkisinin azaltılmasında endofitlerin kullanımı
The use of endophytes in reducing the harmful effects of salinity on apple trees
DURMUŞ ALİ ÇARKACI
Doktora
Türkçe
2025
ZiraatErciyes ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN SÖNMEZ
DOÇ. DR. KADİR UÇGUN
- Azelaik asit'in kuraklık ve tuz stresi altındaki soya (Glycine max L.) yapraklarında, aot düzenlemesi, savunma cevapları ve hücre duvarı direnç mekanizması üzerine etkilerinin incelenmesi
Investigation of the effects of azaleic acid on aos regulation, defence responses and cell wall resistance mechanisms under drought and salt stress in soybean (Glycine max L.) leaves
HATİCE ÇETİNKAYA
- Su stresinin azaltılmasında yapraktan bor uygulamalarının kayısı ağaçlarında verim ve meyve kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi
Determination of the effects on yield and fruit quality of boron foliar applications in reducing water stress in apricot trees
SULTAN UNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiBiyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERKANT ÖDEMİŞ
- Fasulye bitkisinde sulama suyu kaynaklı tuzluluk stresinin azaltılmasında selenyum ve silisyum uygulamalarının etkileri
The effects of selenium and silisium applications on reducing irrigation water-induced salinity stress in bean plant
MULAT ASMAMAW ADMASIE
Doktora
Türkçe
2022
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KURUNÇ