Çini sanatında kullanılan naturalist çiçeklerin dini-tasavvufi sembolik anlamları
The religious and sufi symbolic meanings of naturalistic flowers used in cini art
- Tez No: 936256
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FUNDA KOÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Çini Sanatı, Natüralist Çiçek Motifleri, Tasavvuf, Sembolizm, Ceramic Art, Naturalistic Flower Motifs, Islamic Mysticism, Symbolism
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
ÇİNİ SANATINDA KULLANILAN NATURALİST ÇİÇEKLERİN DİNİ-TASAVVUFİ SEMBOLİK ANLAMLARI ÖZET Türk çini sanatında kullanılan motiflerin kökenleri, Orta Asya'da yaşamış olan Türk topluluklarına kadar uzanmaktadır. Ancak, bu motiflerin çeşitlenip belirgin bir üslup kazanması genellikle İslam'ın etkisi altındaki dönemlere denk gelmektedir. Özellikle Anadolu Selçuklu mimarisinde belirgin bir üslup birliğinin ortaya çıkmasıyla birlikte, motiflerin çeşitliliği ve estetik özgünlüğü göze çarpmaktadır. Osmanlı sanatında ise süslemelerin temelini oluşturan motifler, sarayın desteklediği atölyelerde daha da zenginleşerek yeni üslupların ortaya çıkmasına imkân sağlamıştır. Bu süreç, Türk çini sanatının evriminde İslam sanatının etkileyici bir rol oynamış olduğunu vurgularken, aynı zamanda Türk motiflerinin Osmanlı dönemindeki sanatsal gelişmelere nasıl katkı sağladığını da ortaya koymaktadır. Kanuni Sultan Süleyman döneminin baş nakkaşı Karamemi, özellikle gül, lale, karanfil, süsen gibi karakteristik bahçe çiçeklerini, kendine has bir Osmanlı süsleme estetiğiyle bezeme sanatına katmıştır. Natüralist çiçekler birçok sanat dalında olduğu gibi çini sanatında da kullanılmıştır. Bu çalışma çeşitli sanat disiplinlerinde kullanılan ve özellikle çini sanatındaki natüralist çiçek motiflerinin dinler ve tasavvuf ile olan ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. İlk olarak çini sanatının tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Ardından, İslam tasavvufunun temel kavramlarına odaklanarak, natüralist çiçeklerin içerdikleri sembolik dilin derinliklerine inilmiş ve bu motiflerin tasavvufi anlamlarını anlamaya yönelik bir teorik çerçeve oluşturulmuştur. Ayrıca, natüralist çiçek motiflerinin diğer kültürlerdeki yerleri ve taşıdıkları anlamları da karşılaştırmalı bir perspektifle ele alınarak, geniş bir bağlam içerisinde değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
THE RELIGIOUS AND SUFI SYMBOLIC MEANINGS OF NATURALISTIC FLOWERS USED IN CINI ART ABSTRACT The origins of motifs used in Turkish Tile art extend back to the Turkish tribes that inhabited Middle Asia. However, the diversification and distinctive stylistic development of these motifs typically coincide with periods influenced by Islam. Particularly noticeable with the emergence of a distinct stylistic unity in Anatolian Seljuk architecture, the diversity and aesthetic uniqueness of motifs become apparent. In Ottoman art, the motifs forming the foundation of ornamentation further enriched in workshops supported from palace, facilitating the emergence of new styles. This process emphasizes the influential role of Islamic art in the evolution of Turkish tile art while also highlighting how Turkish motifs contributed to artistic developments during the Ottoman period. During the reign of Sultan Suleyman the Magnificent, the chief illuminator Karamemi integrated characteristic garden flowers, especially roses, tulips, carnations, and lilies, into the art of ornamentation with his distinctive Ottoman decorative aesthetics. Naturalistic flowers, as seen in many art disciplines, were also utilized in tile art. This study aims to reveal the relationship between naturalistic floral motifs used in various art disciplines, particularly in ceramic art, and religion and Sufism. Firstly, the historical development of ceramic art is examined. Then, by focusing on the fundamental concepts of Islamic Sufism, the symbolic language embedded in naturalistic floral motifs is explored in depth, and a theoretical framework is established to understand their mystical meanings. Additionally, the place and significance of naturalistic floral motifs in other cultures are analyzed from a comparative perspective, allowing for a broader contextual evaluation.
Benzer Tezler
- Şükûfe tarzı çiçek süslemelerinin çini üzerine uygulamaları
Applications of şükûfe style flower ornaments on tile
HÜLYA BAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. AYSEN SOYSALDI
- Geleneksel Türk seramik sanatında çicek: Bir tasarım ögesi olarak ele alınışı ve kişisel yorumlar
The flower in Turkish traditional ceramics art: it?s treatment as a design element and personal interpretations
CANAN GÜREL AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Güzel SanatlarAfyon Kocatepe ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
PROF. AYŞEGÜL TÜREDİ ÖZEN
- İznik çinisinde şemse uygulamaları
Rosette applications in İznik tiles
RAZİYE DİRİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. DR. A. SACİT AÇIKGÖZOĞLU
- Çini sanatında 16.yy saz yolu üslubu ve özgün uygulamalar
16th century saz yolu style and special applications in tile art
BAHAR MAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- 14.-15. yüzyıl Timurlu ve Osmanlı çinilerinde karşılaştırılmalı bitkisel süsleme programı
Comparative vegetal decoration program of 14 th and 15 th centuries Timurid and Ottoman tiles
DİDEM MERİÇ KARPUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiKarabük ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE GÖKTAŞ KAYA