63 numaralı (H: 960 / M: 1552 tarihli) Ahkâm defterinde yer alan Bursa ile ilgili hükümlerin analizi
Analysis of the provisions related to Bursa in the 63rd Ahkâm register (H960/M 1552)
- Tez No: 937721
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ALKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Osmanlı Devleti'nin yönetim anlayışı, kuruluşundan yıkılışına kadar sürekli değişim göstermiştir. Ancak, egemenlik ve icrayı meşru kılan temel prensip her zaman adalet olmuştur. Yönetimdeki değişikliklere rağmen, hükümdarın önemli meselelerde tek başına karar vermeyip devlet adamlarının fikirlerine başvurması uzun süre devam eden önemli bir gelenekti. 16. yüzyılın ortalarından itibaren divân sistemi değişmeye başlamış ve devlet işleriyle ilgili meseleler daha az görüşülür olmuştur. Bu dönemde divân, halkın şikâyetlerini dile getirebildiği yegâne kurum haline gelmiştir. Divân-ı Hümâyûn'da görüşülen meseleler, konularına göre çeşitli defterlerde kayıt altına alınmıştır. Bu defterlerden biri de halkın istek ve şikâyetlerinin kaydedildiği Ahkâm defterleridir. Bu defterlerden biri de 63 numaralı Bursa ahkâm defteridir. Bu deftere kaydedilen hükümlerin konu başlıkları genellikle vakıf, alacak-verecek meseleleri, vergi, miras ve ortak kullanım alanları ile ilgili anlaşmazlıklardır. Bu meseleler, din ve cinsiyet ayrımı yapılmaksızın aynı hassasiyetle sonuçlandırılmış ve adalet müslüman ya da gayrimüslim ayırt etmeksizin yerine getirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, 63 numaralı Anadolu Ahkâm defterinin transkripsiyon ve özetleme çalışması yapılarak, defterde yer alan hükümler çerçevesinde Bursa'nın 16. yüzyıldaki idari görünümü, ekonomik, dini, sosyal, kültürel ve hukuki yapısıyla ilgili bilgiler yansıtılmaya çalışılmıştır. Giriş kısmında Anadolu eyaleti ve Bursa'nın kısa tarihi anlatıldıktan sonra, Ahkâm Defterleri'nin tarihi kıymeti ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Birinci bölümde, 63 numaralı Bursa ahkâm defteri'nde yer alan hükümlere göre konuların tasnifi ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Ek kısmında ise defterin 132 sayfalık transkripsiyonu ve özeti, defterde geçen yer adları, vakıf adları, özel isimler ve özel terimlerin bulunduğu tablo yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
The administrative approach of the Ottoman Empire evolved continuously from its establishment to its collapse. However, the fundamental principle that legitimized sovereignty and execution was always justice. Despite changes in administration, the tradition of the ruler consulting with state officials on important matters persisted for a long time. From the mid-16th century, the divan system began to change, and state affairs were discussed less frequently. During this period, the divan became the sole institution where the public could voice their complaints. Matters discussed in the Divan-ı Hümâyûn were recorded in various registers according to their subjects. One of these registers is the Ahkâm registers, which recorded the requests and complaints of the public. The 63rd Ahkâm register is one such register. The primary subjects of the rulings recorded in this register concerning Bursa include issues related to foundations, debts, taxes, inheritance, and disputes over shared usage areas. These matters were resolved with the same sensitivity regardless of religion or gender, and justice was sought to be delivered without discrimination between Muslims and non-Muslims. In this study, the transcription and summarization of the 63rd Anatolian Ahkâm register were carried out, reflecting information about Bursa's administrative appearance, economic, religious, social, cultural, and legal structure in the 16th century based on the rulings in the register. After a brief history of the Anatolian province and Bursa in the introduction, the historical significance and characteristics of the Ahkâm registers are discussed. The first chapter classifies and evaluates the subjects according to the rulings in the 63rd Bursa Ahkâm register. The appendix includes the 132-page transcription and summary of the register, along with tables of place names, foundation names, personal names, and special terms mentioned in the register.
Benzer Tezler
- Ticari olarak üretilen sade tahin helvalarının bazı kimyasal özelliklerinin belirlenmesi
Determination of some chemical properties of commercially produced plain tahini halvas
ARZU SARICIKLI BENLİKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Gıda MühendisliğiTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL KAYA
- 63 numaralı Anadolu Ahkâm Defteri (Transkripsiyon ve değerlendirme)
63th Anatolian Statute Book (Transcription and analysis)
SALİH SÖZCÜ
- 63 numaralı Manastır Şer'iye Sicilinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi (1778-1782)
Trancription and evaluation the Manastir city Sharia Court register number 63 (1778-1782)
KEVSER KAVGACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK SÖYLEMEZ
- 173 numaralı (H. 1282-1286) besni şer'iyye sicil defteri (transkripsiyon ve değerlendirme)
The 173 numbered besni judicial records note (between the years hegira 1282-1286) (transcription and evaluation)book
HACER TOZCU ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
TarihNiğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALAEDDİN CEYLAN
- 63 no'lu Tokat Şer'iye sicili
63 numbered of Tokat Ser'iye register
KAZİM KARABAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET EYİCİL