Otantikliğin yaşam boyu gelişim modeline doğru: Bir kuram oluşturma çalışması
Towards a lifelong development model of authenticity: A grounded theory study
- Tez No: 938617
- Danışmanlar: PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Otantiklik, Otantikliğin Gelişimi, Psikoterapide Otantiklik Gelişimi, Kuram Oluşturma, Gömülü Teori, Nitel Araştırma, Authenticity, Development of Authenticity, Development of Authenticity in Psychotherapy, Grounded Theory, Qualitative Research
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Otantiklik klinik psikoloji yazınında kişinin kendiliğinin gerçek, özgün, zengin, farklı alan ve yaşantıları kapsayabilen bir yapısının olması anlamında kullanılmaktadır. Alanyazında otantikliği tanımlayıcı modeller mevcuttur, ancak otantikliğin gelişim sürecinin anlaşılması da önemlidir. Bu tez çalışmasında, otantikliğin yaşam boyu gelişimi nitel araştırma desenlerinden biri olan, alanyazında temellendirilmiş kuram veya gömülü teori olarak da adlandırılan kuram oluşturma (grounded theory) yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmada otantiklik gelişiminin hangi aşamaları barındırdığı, bireylerin yaşamlarında otantikliği ketleyen ve güçlendiren mekanizmaların neler olduğu ve bunların otantikliğin psikoterapi yoluyla gelişimi açısından nasıl fikirler verebileceği soruları ile ilgilenilmiştir. Araştırma otantiklik ve spontanlık düzeyleri açısından örneklemin yüksek (n = 5) ve düşük (n = 5) uçlarında olduğu belirlenen toplam 10 katılımcı üzerinde yürütülmüştür. Her bir katılımcı ile biri yaşam öykülerine, diğeri otantikliğe dair görüşlerine odaklanan iki yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Nitel analiz aşamasında, görüşmelerden elde edilen veriler kuram oluşturma yöntemi çerçevesinde kodlanmış ve sürecin kontrolü sürekli karşılaştırmalı analizler ile sağlanmıştır. Analizler ayrıca kuramsal notlar, araştırma günlükleri ve refleksif tutumu yansıtan görüşler yoluyla da desteklenmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda otantikliğin yaşam boyu gelişimine ilişkin bir model oluşturulmuş; kişilerin iyicil bakımveren ile karşılaşma, zorlayıcı bakımverene maruz kalma, aynalanma deneyimleri, dış dünyaya dair zorluk/engellenme ve öteki ile temas/ilişki olarak beş temel kilometre taşından geçerek otantikliklerini geliştirdiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca otantikliğin yetişkinlikte yeniden gelişimine ilişkin bir model daha oluşturularak; otantikliği mümkün kılan alanlarda var olmak, dış dünyaya dair güven ve iyilik algısını geliştirebilmek, farklı ihtimalleri düşleyip kapsayabilmek, eyleme izin verebilmek ve geleni karşılamak, iç ve dış dünya arasında denge kurabilmek gibi otantikliği kolaylaştıran faktörlerin yanı sıra, dış dünyaya atfedilen engellenmeler, eski dostlar/işlevi tükenmiş şemalar, kayıplar ve bedeller gibi otantikliği zorlaştıran faktörlere değinilmiştir. Araştırmanın sonunda bu iki modelde bahsi geçen temaların tümünü içerecek şekilde, otantikliğin psikoterapi ile desteklenmesine ve yeniden gelişimine ilişkin üçüncü bir modellemeye yer verilmiştir. Otantikliğin yaşam boyu gelişiminin yanı sıra yetişkinlikte ve psikoterapide yeniden gelişimine de odaklanan bu üç model, ilgili alanyazın ve psikoterapi kuramları ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Authenticity is used in the clinical psychology literature to mean that one's self is real, authentic, rich, and capable of encompassing different domains and experiences. There are models defining authenticity in the literature, but it is also essential to understand the developmental process of authenticity. In this thesis, the lifespan development of authenticity was examined using the grounded theory method that is one of the qualitative research designs, and answers were seek for the research questions including developmental stages of authenticity, mechanisms inhibiting and strengthening authenticity in individuals' lives, and development of authenticity through psychotherapy. The study was conducted on a total of 10 participants who were determined to be at the high (n = 5) and low (n = 5) ends of the sample in terms of authenticity and spontaneity levels. Two semi-structured interviews were conducted with each participant, one of which is focusing on their life stories and the other is on their views on authenticity. In the qualitative analysis phase, the data obtained from the interviews were coded within the framework of the theory building method and the process was controlled by constant comparative analysis. The analysis was also supported by theoretical notes, research diaries and opinions reflecting reflexive attitudes. In line with the findings, a model for the lifespan development of authenticity was offered and it was concluded that people develop their authenticity by passing through five basic milestones: encounters with benevolent caregivers, exposure to challenging caregivers, mirroring experiences, difficulties/obstacles related to the outside world, and contact/relationship with the other. In addition, a model for the redevelopment of authenticity in adulthood was also established, which includes factors that facilitate authenticity such as being present in the spaces that make authenticity possible, developing a sense of trust and well-being in the external world, imagining and encompassing different possibilities, allowing and welcoming action, and balancing the internal and external worlds as well as factors that make authenticity difficult such as obstacles attributed to the external world, old friends/defunct schemas, and losses and costs. At the end of the study, a third model of the support and redevelopment of authenticity through psychotherapy was made to include all the themes mentioned in these two models. These three models, which focus on the lifespan development of authenticity as well as its redevelopment in adulthood and psychotherapy, are discussed in the light of the relevant literature and psychotherapy theories.
Benzer Tezler
- Kişilerarası bilinçli farkındalık ve ilişkisel otantiklik ile evlilik yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between interpersonal mindfulness, relationship authenticity and life satisfaction in marriage
TUĞBA SİPAHİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Otantiklik ve dindarlığın özgecilik üzerindeki rolünün incelenmesi
An invastigation of the role of authenticity and religiosity on altruism
AYSU GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BOZKURT KOÇ
- Varoluşçu sosyal hizmette özgürlük, öz-bilinç ve yaşam anlamının otantiklik üzerindeki etkisi: Karma modelli bir araştırma
The effect of freedom, self-consciousness and life meaning on authenticity in existential social work: A mixed model research
YUNUS BAYRAM
Doktora
Türkçe
2022
Felsefeİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER ARTAN
- Otantikliğin ve mentalizasyonun borderline kişilik özellikleri üzerindeki rolünün incelenmesi
Examination of the role of authenticity and mentalization in borderline personality traits
İKLİMANUR ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN İŞÖZEN
- Otantiklik ve yaşam doyumunun aleksitimi ile açıklanmasında psikolojik esnekliğin aracı rolü
The mediating role of psychological flexibility in explaining authenticity and life satisfaction with alexithymia
SENA KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMersin ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNEM EVİN AKBAY