Sözsüz kitapların 5 yaş çocuklarının fonolojik farkındalık becerilerine etkisinin incelenmesi
Investigating the effects of wordless books on phonological awareness skills of 5-year-old children
- Tez No: 938780
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KEZİBAN BÜŞRA KAYNAK EKİCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Dil gelişimi, erken çocukluk eğitimi, fonolojik farkındalık, sözsüz kitaplar, Early childhood education, language development, phonological awareness, wordless picture books
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Dil gelişimi, bireylerin hem sosyal hem de bilişsel gelişimlerinde kritik bir rol oynamaktadır. Erken çocukluk döneminde kazanılan dilsel beceriler, ileriki akademik başarıların temelini oluşturur. Bu bağlamda, fonolojik farkındalık, okuma ve yazma becerilerinin gelişiminde önemli bir öncül olarak kabul edilmektedir. Fonolojik farkındalık, bireyin dili oluşturan ses yapılarını bilinçli olarak analiz edebilmesi ve bu yapılar üzerinde zihinsel işlemler gerçekleştirebilmesi olarak tanımlanır. Yazılı metin içermeyen ve yalnızca görseller aracılığıyla hikâye anlatımı sunan sözsüz kitaplar, henüz okuma yazma bilmeyen çocukların dil farkındalığını destekleyen materyaller arasında yer almaktadır. Bu kitaplar, çocukların dil gelişimlerinin yanı sıra hayal gücü, anlatı ve ifade becerilerinin gelişimine de katkı sağlamaktadır. Bu araştırmanın amacı, sekiz hafta boyunca haftada bir kez uygulanan“Sözsüz Kitap Okuma Etkinlikleri”nin beş yaş çocuklarının fonolojik farkındalık becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, zayıf deneysel desenlerden biri olan statik grup ön test-son test deseni ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, Bursa ili Yıldırım ilçesindeki bağımsız bir anaokuluna devam eden, biri 15 kişilik, diğeri 10 kişilik iki sınıfta öğrenim gören toplam 25 çocuk oluşturmuştur. Veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ve Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı'nın“Ses Bilgisel Farkındalık Becerilerini Değerlendirme”alt testi kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda, deney grubuna uygulanan sözsüz kitap okuma etkinliklerinin çocukların verilen sözcüğün başlangıç sesini bulma, hece ve sesleri atma becerileri ile fonolojik farkındalık toplam puanları üzerinde anlamlı etkisinin olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık, uyarıcı sesle başlayan sözcük üretme, aynı sesle başlayan sözcük üretme, sesleri birleştirme, aynı sesle başlayan sözcükleri eşleştirme ve uyaklı sözcükleri eşleştirme becerileri açısından anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Bu sonuçlar, sözsüz kitapların okul öncesi dönemde çocukların bazı fonolojik farkındalık alt becerilerinin gelişimini destekleyebileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Language development plays a critical role in both the social and cognitive development of individuals. Linguistic skills acquired during early childhood form the foundation for later academic success. In this context, phonological awareness is considered a key precursor for the development of reading and writing skills. Phonological awareness refers to the ability to consciously analyze the sound structure of language and perform mental operations on these structures. Wordless picture books, which narrate stories solely through illustrations without any written text, are among the materials used to enhance language awareness in pre-literate children. These books not only support children's language development but also foster imagination, narrative, and expressive skills. The purpose of this study is to examine the effects of“Wordless Book Reading Activities,”conducted once a week over an eight-week period, on the phonological awareness skills of five-year-old children. The research was carried out using one of the weak experimental designs—namely, the static group pretest-posttest design. The study group consisted of a total of 25 children attending a public preschool in the Yıldırım district of Bursa, with 15 in one classroom and 10 in another. Data were collected using a Personal Information Form prepared by the researcher and the“Phonological Awareness Skills Assessment”subtest from the Early Literacy Skills Assessment Tool developed by Karaman and Güngör Aytar (2016). The results indicated that the wordless book reading activities had a significant effect on the children's ability to identify the initial sound of a given word, omit syllables and sounds, and their overall phonological awareness scores. However, no significant differences were observed in the children's abilities to generate words starting with a given sound, generating words starting with the same sound, blend sounds, match words starting with the same sound, or match rhyming words. These findings suggest that wordless books may have a supportive impact on certain sub-skills of phonological awareness in preschool-aged children.
Benzer Tezler
- Çocuk hikâye kitaplarında kök değerlerin analizi: Diyanet işleri Başkanlığı yayınları örneği
Analysis of root values in children's story books: The Example of the Publications of the Presidency of Religious Affairs
MUSTAFA UZUNALİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜMEYYE AYDIN BULUT
- 'Gelecek Bizim' , '365 Gün' ve 'Eğitime Erken Başla' kitap setlerinin OSBEP temelli sosyal beceri analizi ve sözsüz kitapların öğretmen uygulamaları yoluyla değerlendirilmesi
Social skills analysis based on OSBEP of the 'Gelecek Bizim', '365 Gün', and 'Eğitime Erken Başla' preschool book sets and the evaluation of wordless books through teacher implementations
HAYRANUR ÇİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA BETÜL KÖLEMEN
- Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarında toplumsal cinsiyet
Gender in secondary schools social studies textbook
SİBEL DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiSosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜSLİME GÜNEŞ
- Analyse und bewertung der videofilme im daf- lerhwerk 'Menschen A1'
'Menschen A1'adlı Almanca öğretimi ders kitabı setinde yer alan videoların analizi ve değerlendirilmesi
FADİME İNCEBEL
Yüksek Lisans
Almanca
2019
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMEL ERİM