Rize Çay Çarşısının ekolojik sürdürülebilirlik ve bütüncül peyzaj yaklaşımlarıyla değerlendirilmesi
Evaluation of Rize Tea Market with ecological sustainability and integrated landscape approaches
- Tez No: 939440
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLCAY ERCAN OĞUZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
Bu çalışma, Rize Çay Çarşısı'nın ekolojik ve bütüncül planlama ilkeleri doğrultusunda değerlendirilmesini amaçlamakta; alanın yapısal, bitkisel, işlevsel ve çevresel boyutlarını çok yönlü bir yaklaşımla analiz etmektedir. Araştırma sürecinde nitel veri toplama yöntemleri kullanılmış; literatür taramasına ek olarak sahada yapılan gözlemlerle alanın peyzaj bileşenleri, mekânsal organizasyonu, erişilebilirlik düzeyi, bitkisel düzenlemeleri ve çevresel sürdürülebilirlik potansiyeli değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda, Çay Çarşısı'nın estetik değerler açısından güçlü olduğu, yerel mimariye ve kültürel kimliğe referanslar taşıdığı tespit edilmiştir. Ancak geçirgen yüzey eksikliği, sınırlı yeşil alan kullanımı, yağmur suyu yönetimi yetersizliği, sosyal erişilebilirlikteki eksiklikler ve biyolojik çeşitliliği desteklemeyen bitkisel yapı gibi sorunlar, alanın çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğini sınırlamaktadır. Ayrıca, yenilenebilir enerji kullanımı ve doğa temelli altyapı çözümlerine yeterince yer verilmediği belirlenmiştir. Çalışmanın öneriler bölümünde, sürdürülebilir ve kapsayıcı kamusal alan tasarımlarına katkı sağlayacak stratejiler geliştirilmiştir. Bu kapsamda, yapay zekâ destekli planlama yaklaşımının sunduğu olanaklardan yararlanılarak; otomatik alan analizi, bitkisel tasarım modellemesi, enerji-su yönetimi optimizasyonu, kullanıcı akışı takibi ve sanatsal öge önerileri gibi dijital araçların gelecekteki projelerde kullanılması gerektiği vurgulanmıştır. Rize Çay Çarşısı özelinde geliştirilen bu öneriler; doğayla uyumlu, estetik, işlevsel ve kullanıcı dostu mekânlar oluşturulmasına yönelik model bir yaklaşım sunmaktadır. Sonuç olarak, Çay Çarşısı'nın sahip olduğu kültürel ve mekânsal değerlerin korunarak, çevresel ve teknolojik sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bu bağlamda çalışma, yerel kimlik ile çevresel sorumluluğu buluşturan; veri odaklı, doğa temelli ve katılımcı yaklaşımlara dayanan yeni nesil bir planlama perspektifi ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to evaluate the Rize Tea Bazaar (Çay Çarşısı) within the framework of ecological and holistic planning principles, analyzing its structural, vegetative, functional, and environmental components through a multidimensional approach. Qualitative data collection methods were utilized during the research process, combining literature review with on-site observations to assess the area's landscape elements, spatial organization, accessibility, planting design, and environmental sustainability potential. The analysis revealed that the Tea Bazaar holds strong aesthetic value and incorporates references to local architecture and cultural identity. However, issues such as lack of permeable surfaces, limited green space, insufficient stormwater management, inadequate social accessibility, and a planting structure that does not support biodiversity were found to limit its environmental and social sustainability. Moreover, the area lacks integration of renewable energy systems and nature-based infrastructure solutions. In the recommendations section, strategies are proposed to support the development of sustainable and inclusive public spaces. These include utilizing the opportunities offered by AI-assisted planning, such as automatic site analysis, planting design modeling, energy-water management optimization, user flow tracking, and artistic element suggestions. The proposals developed specifically for the Rize Tea Bazaar serve as a model approach for designing nature-compatible, aesthetic, functional, and user-friendly spaces. In conclusion, the study emphasizes the need for restructuring the Tea Bazaar in accordance with environmental and technological sustainability principles, while preserving its cultural and spatial values. It presents a next-generation planning perspective that integrates local identity with environmental responsibility through data-driven, nature-based, and participatory approaches.
Benzer Tezler
- Kimyasal aktivasyon yöntemi kullanılarak atık çay çalısından aktif karbon üretimi
The synthesis of activated carbon from waste tea stem by using chemical activation method
KADİR SEVİMLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
KimyaRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TABAK
- Fosforik asitle kimyasal aktive edilmiş atık çay çalısından aktif karbon üretimi
The synthesis of active carbon from chemical activated waste tea stem with phosphoric acid
ZEHRA ÖZÇİFÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
KimyaRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KAYA
PROF. DR. AHMET TABAK
- Rize çay tarımı yapılan alanlarda çay tohumu yağ oranı ve yağ asitleri kompozisyonunun araştırılması
Determination of oil content and fatty acid composition of tea plants at plantations in Rize
MURAT GENC
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH SEYİS
- Fırtına vadisi'nde (Çamlıhemşin-Rize) çay tarımında kullanılan suni ve doğal gübrelerin oluşturduğu su kirliliğinin akuatik ekosisteme etkisi
The effects of artificial and natural fertilizers used for tea cultivation on the physicochemical water quality of aquatic ecosystem in the Fırtına valley (Çamlıhemşin-Rize)
NEŞE AKÇANAL ÖDÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Su ÜrünleriRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiSu Ürünleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT VEREP
- Bazı çay tiplerinde ve Derepazarı-7 klonunda enolojik gelişimin, verim durumunun ve bitki besin elementleri ile karbonhidrat içeriklerindeki değişimin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
YAVUZ AK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
ZiraatAtatürk ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM BOLAT