Geri Dön

Tedaviye dirençli depresyon hastalarında transkraniyal manyetik uyarım tedavisine yanıtı yordayıcı bir faktör olarak uykunun yapısal elemanlarının değişikliğinin değerlendirilmesi

Evaluation of changes in the structural elements of sleep as a predictive factor for response to transcranial magnetic stimulation therapy in treatment-resistant depression patients

PDF İndir

  1. Tez No: 939940
  2. Yazar: EKİN ÇEVEN SINDIR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SİNAN YETKİN
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Uyku, MDB, Tedaviye Dirençli Depresyon, TMU, K kompleks, Sleep, Major Depressive Disorder, Treatment-Resistant Depression, TMU, K-complex
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
  10. Enstitü: Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi
  11. Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 157

Özet

Amaç: Major Depresif Bozukluk hastalarının önemli bir kısmının farmakolojik tedaviye yanıt vermediği bilinmektedir. Tedaviye dirençli depresyon, antidepresan etkinliğe sahip en az iki farmakolojik ajanın etkin doz ve süre uygulanmasına rağmen tedaviye yanıt alınamaması olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada tedaviye dirençli depresyon hastalarında, Transkraniyal Manyetik Uyarım tedavisinin uykuda gözlenen nörofizyolojik değişiklikler, uykunun makro ve mikroyapı elemanları, uyku bütünlüğü üzerindeki sonuçları, hastaların subjektif uyku yakınmaları, klinik depresyon belirtileri ve bilişsel işlevlerle ilişkisinin araştırılması, elde edilen nörofizyolojik bulguların klinik sonuçlarla olası bağını inceleyerek yeni bir biyobelirteç olarak kullanılıp kullanılamayacağını belirlemek hedeflenmektedir. Gereç ve Yöntem: Prospektif tasarıma sahip olan çalışmanın örneklemini Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları polikliniğine başvuran veya klinikte yatarak tedavi görmekte olan majör depresif bozukluk tanısı almış, etkin süre ve dozda tedavi almasına rağmen tedaviye yanıt vermeyen dirençli depresyon vakalarından TMU tedavisi uygulanmakta olan 13 hasta ile depresyon grubuyla uyku parametrelerinin karşılaştırılması amacıyla 10 sağlıklı kontrol oluşturmaktadır. Katılımcılara SCID-5'e göre Yapılandırılmış Klinik Görüşme, sosyodemografik veri formu, ardından MDB tanılı gruba Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği (HAM-D), Hasta Sağlık Anketi-9, Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MoCA) ve Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) uygulanmıştır. TMU tedavisine başlamadan önce biri baseline olmak üzere 2 gece, 10. TMU'dan sonra 1 gece, 20. TMU'dan sonra 1 gece, toplamda 4 gece olacak şekilde yaklaşık 7 saat süren polisomnografi (PSG) kaydı yapılmıştır. Ölçekler belirli seanslarda tekrarlanmıştır. Psikiyatrik öyküsü olmayan, yaş ve cinsiyet yönünden hasta grubuyla eşleştirilmiş sağlıklı kontrol grubunda ise 2 gece aynı koşullarda polisomnografi kaydı yapılmıştır. Elde edilen veriler uygun istatistiksel yöntemler ile analiz edilmiştir. Bulgular: MDB ve kontrol grubu arasında sosyodemografik fark saptanmadı (p>0.05). Hastaların MoCA puanları, kontrol grubuna göre daha düşük bulundu (p0.05). TMU tedavisi öncesine göre TMU'nun 20. seansında HAM-D ve PHQ-9 puanlarında düşüş saptandı (p0.05). TMU'nun 10. seansına göre, 20. seansındaki toplam N1 evre süresi ve yüzdesi (%) daha kısa bulundu (p0.05). Hasta grubundaki bireylerin siklus sayıları kontrol grubuna göre düşük bulundu (p0.05). Hasta ve kontrol gruplarındaki bireylerin ilk siklustaki izole K, K-burst, K-sigma, K-VSW, K-VSW-sigma, K-delta, K-fenomenleri toplam değerleri arasında fark bulunmadı (p>0.05). Hastaların son siklus K-delta değerleri kontrol grubuna göre daha yüksek bulundu (p0.05). Hasta grubunun total desendan ve total asendan K-delta değerleri kontrol grubuna göre daha yüksek bulundu (p0.05). Hasta ve kontrol gruplarındaki bireylerin total asendan izole K, K-burst, K-sigma, K-VSW-sigma, K-VSW-sigma, K fenomenleri toplam değerleri arasında fark bulunmadı (p>0.05). Hasta ve kontrol grubundaki bireylerin ilk ve son uyku periyodu desendan izole K, K-burst, K-sigma, K-VSW, K-VSW-sigma, K-delta, K fenomenleri toplam değerleri arasında fark bulunmadı (p>0.05). Hasta grubunun ilk uyku periyodu asendan K-delta değerleri kontrol grubuna göre daha yüksek bulundu (p0.05). Hasta ve kontrol grubundaki bireylerin son uyku periyodu asendan izole K, K-burst, K-sigma, K-VSW, K-VSW-sigma, K-delta, K fenomenleri toplam değerleri arasında fark bulunmadı (p>0.05). TMU öncesindeki, TMU'nun 10. seansı ve 20. seansındaki ilk siklus, son siklus, total desendan, total asendan, ilk siklus desendan, son siklus desendan, ilk siklus asendan, son siklus asendan izole K, K- burst, K-sigma, K-VSW, K-VSW-sigma, K-delta, K fenomenleri toplam değerleri arasında fark bulunmadı (p>0.05). Tedaviye yanıt vermeyen hastalarla veren hastaların yaşları ve cinsiyetleri arasında fark bulunmadı (p>0.05). Tedavi yanıtı olmayan, tedavi yanıtı olan ve kontrol grubunun uyku yapı elemanları arasında fark bulunmadı (p>0.05). Tedaviye yanıtı olmayan, tedaviye yanıtı olan ve kontrol grubu K-delta toplam değerleri arasında fark saptandı (p0.05). Tedaviye yanıt veren hastalarda; tedavi öncesi HAM-D ve PUKİ ve MOCA ölçek puanları ile tedavi öncesi ve sonrasındaki uyku yapı elemanları değişimi arasında korelasyon bulunmadı (p>0.05). Tedaviye yanıt veren hastalarda; tedavi öncesi HAM-D ve PUKİ puanları ile tedavi öncesi ve sonrasındaki K kompleks parametreleri değişimi arasında korelasyon bulunmadı (p>0.05). Tedaviye yanıt veren hastalarda tedavi öncesi MOCA puanları ile tedavi öncesi ve sonrasındaki K-WSW değişimi arasında ters yönlü ilişki olduğu görüldü. Diğer K Kompleks parametreleri arasında korelasyon bulunmadı (p>0.05). Sonuç: TMU tedavisi sonrasında HAM-D ve PHQ-9 ölçek puanlarındaki anlamlı azalma, TMU'nun antidepresan etkinliğini desteklemektedir. MDB'de yavaş dalga uykusu ve toplam uyku süresinde azalma ile ilgili literatür bulguların aksine, her iki grupta bu parametrelerde farklılık olmadığı saptanmıştır. Kontrol grubunda REM latansının depresyon grubuna kıyasla daha kısa olduğu ve REM süresinin kontrol grubunda daha uzun olduğu saptanmıştır. REM yüzdesinde her iki grup arasında farklılık bulunmamıştır. TMU tedavisinin bilişsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkisini destekler nitelikte tedavi sonrasında MoCA puanlarında belirgin artış görülmüştür. Tedavi öncesi ve sonrası uyku yapı parametreleri arasında farklılık saptanmamıştır. MDB'de kontrol grubuna kıyasla K kompleks değerlerinde görece düşüklük beklenmesi hipotezimizin aksine, K-delta indeksinde MDB'de fazlalık saptanmış olup diğer K fenomenlerinde farklılık saptanmamıştır. MDB grubunda kontrol grubuna göre siklus sayılarının daha az olduğu görülmüştür. MDB olgularında TMU tedavisi öncesi ve sonrasında K fenomenleri değerleri arasında fark saptanmamıştır. TMU tedavisine yanıt verenlerle vermeyenler arasında cinsiyet ve yaş açısından farklılık saptanmamıştır. Tedavi yanıtı olan ve olmayan hastaların TMU öncesi uyku yapısı ve K kompleks parametrelerinin karşılaştırmasında, gruplar arasında fark saptanmamıştır. Bu bulgu, uyku yapısı elemanlarının ve K kompleks parametrelerinin TMU tedavisine yanıt açısından yeterli bir prediktör faktör olmadığını düşündürmektedir. Tedaviye yanıt veren hastalarda; başlangıç HAM-D, PUKİ, MoCA ölçek puanları ile uyku yapı elemanlarındaki değişim arasında korelasyon bulunmamıştır. Tedaviye yanıt veren hastalarda; başlangıç HAM-D ve PUKİ puanları ile K Kompleks parametrelerindeki değişim arasında korelasyon bulunmamıştır.

Özet (Çeviri)

Objective: It is well known that a significant proportion of patients with Major Depressive Disorder (MDD) do not respond to pharmacological treatment. Treatment-resistant depression (TRD) is defined as the failure to achieve a therapeutic response despite the administration of at least two pharmacological agents with antidepressant efficacy at an adequate dose and duration. This study aims to investigate the relationship between transcranial magnetic stimulation (TMS) therapy and neurophysiological changes observed in sleep, macro- and microstructural elements of sleep, sleep integrity, subjective sleep complaints, clinical depressive symptoms, and cognitive functions in patients with treatment-resistant depression. Furthermore, the study seeks to examine the possible association between neurophysiological findings and clinical outcomes to determine whether these findings can serve as a novel biomarker for treatment response. Materials and Methods: This prospective study was conducted at the Psychiatry Outpatient Clinic of Gülhane Training and Research Hospital. The sample consisted of 13 patients diagnosed with major depressive disorder who had not responded to adequate-duration and adequate-dose treatment and were receiving TMS therapy. Additionally, a control group of 10 healthy individuals was included to compare sleep parameters with the depression group. Participants underwent the Structured Clinical Interview for DSM-5 (SCID-5) and completed a sociodemographic data form. Subsequently, the MDD group was assessed using the Hamilton Depression Rating Scale (HAM-D), the Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9), the Montreal Cognitive Assessment (MoCA), and the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). Polysomnography (PSG) recordings, lasting approximately seven hours per night, were conducted for a total of four nights: two nights before the initiation of TMS therapy (one serving as the baseline), one night after the 10th TMS session, and one night after the 20th TMS session. The assessments were repeated at specific sessions throughout the study. In the healthy control group—who had no psychiatric history and were matched to the patient group in terms of age and gender—PSG recordings were conducted under identical conditions for two nights. The collected data were analyzed using appropriate statistical methods. Results: No significant sociodemographic differences were found between the MDD and control groups (p>0.05). Patients had lower MoCA scores than the control group (p0.05). Following the 20th session of TMS therapy, a significant reduction was observed in HAM-D and PHQ-9 scores compared to baseline (p0.05). Compared to the 10th session, N1 stage duration and percentage (%) were significantly lower at the 20th session (p0.05). The number of sleep cycles was significantly lower in the patient group than in the control group (p0.05). Similarly, no differences were found in the total values of these K-complex parameters during the first sleep cycle (p>0.05). However, K-delta values in the last sleep cycle were significantly higher in the patient group compared to the control group (p0.05). The total descending and total ascending K-delta values were significantly higher in the patient group than in the control group (p0.05). Similarly, no significant differences were detected in descending and ascending K-complex parameters during the first and last sleep periods (p>0.05). However, ascending K-delta values in the first sleep period were significantly higher in the patient group than in the control group (p0.05). Additionally, no significant differences were observed in isolated K, K-burst, K-sigma, K-VSW, K-VSW-sigma, or K-delta parameters across pre-TMS, the 10th session, and the 20th session for the first cycle, last cycle, total descending, total ascending, first cycle descending, last cycle descending, first cycle ascending, or last cycle ascending measurements (p>0.05). There were no significant differences in age and gender between responders and non-responders to TMS (p>0.05). Furthermore, no significant differences in sleep structure elements were observed among non-responders, responders, and the control group (p>0.05). However, a significant difference was found in total K-delta values between these groups (p0.05). In responders, no correlation was found between baseline HAM-D, PSQI, or MoCA scores and changes in sleep structure elements before and after treatment (p>0.05). Similarly, no correlation was found between baseline HAM-D and PSQI scores and changes in K-complex parameters before and after treatment (p>0.05). However, in responders, a negative correlation was observed between baseline MoCA scores and changes in K-WSW values before and after treatment. No significant correlations were found for other K-complex parameters (p>0.05). Conclusion: The significant reduction in HAM-D and PHQ-9 scores following TMS therapy supports the antidepressant efficacy of TMS. Contrary to findings in the literature suggesting reductions in slow-wave sleep and total sleep duration in MDD, no differences were observed in these parameters between the two groups. However, REM latency was longer, and total REM duration was shorter in the MDD group compared to the control group, while no difference was found in REM percentage. The observed increase in MoCA scores after treatment suggests that TMS has a positive effect on cognitive functions. No significant differences were found in sleep structure parameters before and after treatment. Contrary to our hypothesis that K-complex values would be lower in MDD compared to controls, an increase in K-delta indices was found in MDD, while no differences were observed in other K-complex phenomena. Additionally, the number of sleep cycles was lower in the MDD group compared to the control group. No significant changes were observed in K-complex values before and after TMS therapy in MDD cases. Furthermore, no differences in sex or age were found between responders and non-responders to TMS. Comparisons of pre-TMS sleep structure and K-complex parameters between responders and non-responders showed no significant differences. This finding suggests that sleep structure elements and K-complex parameters may not be sufficient predictors of response to TMS therapy. In responders, no correlation was found between baseline HAM-D, PSQI, or MoCA scores and changes in sleep structure elements. Likewise, no correlation was observed between baseline HAM-D and PSQI scores and changes in K-complex parameters. However, a negative correlation was detected between baseline MoCA scores and changes in K-WSW values before and after treatment. No significant correlations were found for other K-complex parameters.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    932092

    Tedaviye dirençli depresyon hastalarında çift konili bobin kullanılarak dorsomedial prefrontal kortekse uygulanan transkraniyal manyetik uyarım tedavisi ve buna ilişkin mikroyapısal beyin değişikliklerinin incelenmesi

    Investigation of transcranial magnetic stimulation treatment applied to the dorsomedial prefrontal cortex using a double-cone coil and associated microstructural brain changes in treatment-resistant depression patients

    ELİF BURCU ERSUNGUR ÇELİK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURÇ ÇAĞRI POYRAZ

  2. Tez No

    693679

    Depresif bozuklukta repetetif transkraniyal manyetik uyarım (RTMU) tedavisine yanıt açısından öngörücü (prediktif) etkenlerin araştırılması

    Investigation of predictive factors in response to repetetive transcranial magnetic stimulation (RTMS) therapy in depressive disorder

    ÖZGEN ÖZÇELİK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriAkdeniz Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA MEHMET ERYILMAZ

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BUKET CİNEMRE

  3. Tez No

    324908

    Tedaviye dirençli unipolar major depresif bozuklukta rTMS-tTMU (Tekrarlayıcı transkraniyal manyetik uyarım) tedavisinin etkinliği ve tedaviye cevabın klinik değişkenlerle ilişkisi: Bir doğal izlem çalışması

    The efficacy of repetitive transcranial magnetic stimulation in refractory major depressive disorder and the relationship between treatment response and clinical variables; a naturalistic study

    ONUR DURMAZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    PsikiyatriGATA

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SERVET EBRİNÇ

  4. Tez No

    935476

    Tedaviye dirençli majör depresyon hastalarına uygulanan tekrarlayıcı transkraniyal manyetik stimülasyonun etkinliğinin ağrı algısı ile ilişkisi

    The relation between the efficacy of repetitive transcranial magnetic stimulation in treatment-resistant major depression and the pain perception

    UTKAN BORAN AŞIK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriGazi Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İREM EKMEKCİ ERTEK

  5. Tez No

    616210

    Depresyon hastalarında TMU tedavisine olumlu yanıt verenler ile olumlu yanıt vermeyenlerin QEEG verilerinin incelenmesi

    The analysis of QEEG data of depression patients who responded positively and did not responded positively to TMS treatment

    MASUM AYDİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    NörolojiÜsküdar Üniversitesi

    Nörobilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TÜRKER TEKİN ERGÜZEL

Geri Dön