Tanzimat dönemi batılılaşma hareketleri doğrultusunda kadın ve müzik ilişkisi
The relationship between women and mucis in the context of westernization movements during the tanzimat period
- Tez No: 940669
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Tanzimat, Batılılaşma, Kadın, Toplumsal cinsiyet, Ottoman Empire, Tanzimat, Westernization, Women, Gender roles
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
“Tanzimat Dönemi Batılılaşma Hareketleri Doğrultusunda Kadın ve Müzik İlişkisi”konu başlıklı bu çalışma, Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Batılılaşma hareketlerinin kadınların müzikle olan ilişkisi ve toplumsal cinsiyet rolleri üzerindeki etkilerini incelemektedir. Bu bağlamda, dönemin sosyal ve kültürel dönüşümleri incelenerek kadınların toplumdaki yeri, cinsiyet rolleri ve müzikle ilgili etkinlikleri değerlendirilmiştir. Batılı kültür ve eğitim akımlarının Osmanlı toplumuna girişi, kadınların müzik alanındaki rollerinin belirgin şekilde artmasına ve eğitim imkânlarının genişlemesiyle sanat ve müzikte daha görünür hale gelmelerine olanak sağlamıştır. Özellikle Osmanlı sarayında müzik, opera ve sanatsal eğitimler önem kazanmış; padişahlar, Batılı müzik kültürünü benimseyerek modern yaşam standartlarını desteklemeye yönelik adımlar atmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda Batılılaşma hareketleri başlangıçta askeri reformlarla öne çıkmış olmakla birlikte, zamanla bu değişim süreci sanat, müzik ve eğitim gibi diğer kültürel alanlara da yayılmıştır. Bu süreç, özellikle kadınların toplumsal cinsiyet rollerini dönüştürme potansiyeline sahip önemli etkiler yaratmıştır. Batılılaşmanın Osmanlı Devleti üzerindeki etkisi, sadece askeri alanda değil, kadınlara yönelik sağladığı eğitim olanaklarıyla da kendini göstermiş ve bu süreç, kadınların sanatta daha aktif bir rol üstlenmelerine olanak sağlamış, toplumsal cinsiyet eşitliği açısından önemli bir adım atılmasına zemin hazırlamıştır. Araştırma, Tanzimat öncesi dönemdeki Batılılaşma sürecini III. Selim'in müziğe olan katkılarıyla başlatmakta ve bu bağlamda kadın figürlerinden Reftar Kalfa, Dilhayat Kalfa, Esma Sultan ve Adile Sultan'a dair örnekler sunmaktadır. Tanzimat sonrası dönem, I. Abdülmecid'in müziğe katkılarından başlayarak Sultan Reşad ve Vahdettin dönemine kadar uzanan bir zaman dilimini kapsamaktadır. Bu süreçte, müzik alanında faaliyet gösteren kadınlar arasında Leyla Saz, Dürr-i Nigâr Kalfa, İhsan Raif Hanım, Rukkiye Sultan, Kevser Sultan, Ayşe Sultan, Faize Ergin, Fehime Sultan, Tanburi Şadiye Hanım, Neveser Kökdeş ve Osmanoğlu Gevheri (Fatma) Sultan gibi isimlere yer verilmiştir. Bu doğrultuda çalışma, kadınların müzik alanında beste yaparak veya müziğe yönelik diğer çalışmalarıyla toplumsal hayatta daha görünür bir rol üstlenmelerini analiz etmektedir. İnceleme, belirlenen dönemle sınırlandırılmış olup, bu süreçte müzikle ilgilenen kadınlara dair bilgilere ulaşılmaya çalışılmış ve bu kişilerin yaşamlarına dair kısa kesitler sunulmuştur. Çalışma, söz konusu kadınların bireysel kimlikleriyle birlikte toplumsal hayatta sanat yoluyla kazandıkları roller ve öneme dikkat çekmekte, ayrıca Batılılaşma sürecindeki kazanımları değerlendirmektedir.
Özet (Çeviri)
The study titled“The Relationship Between and Mucis in the Context of Westernization Movements during the Tanzimat Period”examines the impact of Westernization efforts in the Ottoman Empire during the Tanzimat period on women's engagement with music and their societal gender roles. In this context, the social and cultural transformations of the era are explored, with a focus on the position of women in society, gender roles, and their participation in musical activities. The introduction of Western culture and educational trends into Ottoman society facilitated a significant increase in women's roles in music, allowing them to become more visible in the arts and music fields through expanded educational opportunities. In particular, music, opera and artistic education gained importance at the Ottoman court; the sultans, by embracing Western musical culture, took steps to support modern living standards. Althoung the Westernization movements in the Ottoman Empire initially emerged through military reforms, over time, this process extended to other cultural areas such as art, music and education. This shift had significant effects, particularly in transforming women's gender roles, important potential for change. The influence of Westernization on the Ottoman Empire manifested not only in the military field but also in the educational opportunities provided to women, allowing them to take a more active role in the arts, which marked an important step toward gender equality. The research begins by exploring the Westernization process before the Tanzimat period throught the contributions of Sultan Selim III to music, highlighting female figures such as Reftar Kalfa, Dilhayat Kalfa, Esma Sultan and Adile Sultan. The period following the Tanzimat is examined, starting with the musical contributions of Sultan Abdulmecid and extending throught the reigns of Sultan Reşad And Sultan Vahdettin. During this time, women engaged in music include prominent names such as Leyla Saz, Dürr-i Nigâr Kalfa, İhsan Raif Hanım, Rukkiye Sultan, Kevser Sultan, Ayşe Sultan, Faize Ergin, Fehime Sultan, Tanburi Şadiye Hanım, Neveser Kökdeş and Osmanoğlu Gevheri (Fatma) Sultan. The study analyzes how these women played more visible roles in society by composing music or engaging in other musical activities. The examination is limited to the specifield period and efforts are made to gather information about women involved in music during this time. Brief accounts of their lives are privoded, emphasizing how these women gained roles and singificance in society throught art, alongside their individual identities. Furthermore, the study evaluates their achievements within the Westernization process.
Benzer Tezler
- Türkiye Cumhuriyeti'nde müzik kurumlaşması ve kültürel kimlik değişimi
Musical institutionalization and cultural identity change in Turkish Republic
GÜRSEL YURTSEVEN
Doktora
Türkçe
2018
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER
- II. Meşrutiyet Dönemi kadın dergilerindeki kadın modasının tasarım özellikleri üzerine nitel bir analiz
An analysis qualitive on design characteristcs of women's fashion in women magazines II. Meşrutiyet of Period
GÜLŞAH POLAT
- Osmanlı'nın son dönemlerinden cumhuriyete geçiş sürecinde kadın kimliği ve kıyafetleri
Transition from the last period of the Ottoman to the republic women's identity and clothes in the process
ELVİN BAŞHAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Giyim EndüstrisiHaliç ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. BETÜL ATLI
- Osmanlı dönemi müzikte batılılaşma hareketlerinin cumhuriyet dönemi müzik eğitimine yansımaları
Reflections of westernization movements in music in the Ottoman period on music education in the republican period
SEÇİL TURHAN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMüzik Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH AKKAŞ
- Tanzimat Dönemi'nde çeviri: Siyasal ve kültürel bir bakış
Translation in Tanzimat reform era: A political and cultural perspective
CEYDA TAŞKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mütercim-TercümanlıkKocaeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
DOÇ. DR. YILMAZ BİNGÖL