Geri Dön

Arap (Bağdat) atasözleri ile Türk atasözlerinin Karşılaştırmalı İncelenmesi

A comparative study of Arabic (Baghdad) proverbs and Turkish proverbs

PDF İndir

  1. Tez No: 940670
  2. Yazar: YASAMEEN NEAMAH ABBAS AL-GHARBAWI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMET İNCE
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Türk Edebiyatı, Arap Edebiyatı, Atasözleri, Bağdat, Emsâl, Turkish literature, Arabic literature, Proverbs, Baghdad
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Karabük Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 114

Özet

Bu çalışmada, Abdülrahman Tikritî'nin Cemhertü'l-Emsâli'l-Bağdâdiyye ve elEmsâlü'l-Bağdâdiyyeti'l-Mukârene adlı eserleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Söz konusu eserler, halk arasında yaygın olarak kullanılan Bağdat atasözlerini derleyerek, aynı zamanda bu atasözlerinin Türk atasözleriyle karşılaştırılmasına olanak tanımaktadır. Bu bağlamda, Ömer Asım Aksoy'un çalışmalarıyla karşılaştırmalı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Tikritî'nin Cemhertü'l-Emsâli'l-Bağdâdiyye adlı eseri altı ciltten, el-Emsâlü'l-Bağdâdiyyeti'l-Mukârene ise dört ciltten oluşmaktadır. Yazar, Bağdat atasözlerini Arap sözlük sistemine uygun olarak alfabetik sıraya göre düzenlemiş, her bir atasözünün kelime anlamlarını açıklamış ve bu sözlerin etimolojik kökenlerini belirtmiştir. Bu kapsamda, atasözlerinin yalnızca dilsel yönü değil, aynı zamanda kültürel ve tarihsel bağlamı da ele alınmıştır. Tikritî, atasözlerini derlerken halk arasında yaşayan yaşlı erkeklerden ve kadınlardan bizzat duyduğu atasözleri, önceden yazılmış klasik atasözü kitapları gibi iki temel kaynaktan faydalanmıştır. Bu bağlamda Tikritî'nin yararlandığı başlıca klasik kaynaklar şunlardır: Ebu Hilal elAskerî'nin Cemheretü'l-Emsâl adlı eseri, el-Mufaddal ed-Dâbî'nin Arapların Emsalları adlı çalışması, Meydânî'nin Mecmaü'l-Emsâl adlı kitabı. Bunların yanı sıra, başka klasik Arap edebiyatı eserlerinden de istifade edilmiştir. Tikritî'nin eserlerinde binlerce atasözü yer almakta olup bu atasözleri kültür, hayvanlar, kadın, erkek, insan ve birçok farklı temayı kapsamaktadır. Ayrıca, bazı atasözleri çeşitli anlatılar ve halk hikâyeleriyle ilişkilendirilmiş, söz konusu atasözlerinin kökenleri ve kullanım bağlamları hikâyeler aracılığıyla açıklanmıştır. Bu durum, atasözlerinin yalnızca dilsel ifadeler değil, aynı zamanda toplumların kolektif hafızasını ve sözlü edebiyat geleneğini yansıtan unsurlar olduğunu ortaya koymaktadır. Öte yandan, Ömer Asım Aksoy, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü adlı eserinde Türk atasözlerini alfabetik düzene göre sıralamış, her atasözünün anlamını, kullanım şeklini ve dil içindeki işlevini açıklamıştır. Aksoy'un eserinde 2000'den fazla atasözü yer almakta olup bu atasözleri aile, toplumsal değerler, doğa, hayvanlar ve insan ilişkileri gibi çeşitli temalar etrafında şekillenmektedir. Her iki yazarın çalışmaları, Bağdat ve Türk kültürlerine ait atasözlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesine imkân tanımış, atasözlerinin toplumsal değerler, ahlaki öğretiler ve kültürel miras açısından taşıdığı önemi gözler önüne sermiştir. Tikritî ve Aksoy'un eserleri, yalnızca atasözlerini derlemekle kalmayıp, aynı zamanda bu sözlerin kökenlerini, anlamlarını ve kullanım bağlamlarını ayrıntılı bir şekilde açıklayarak, atasözlerinin birer dil unsuru olmanın ötesinde kültürel kimlik taşıyıcısı olduğunu ortaya koymaktadır.

Özet (Çeviri)

In this study, the works Cemhertü'l-Emsâli'l-Bağdâdiyye and el-Emsâlü'lBağdâdiyyeti'l-Mukârene by Abdurrahman Tikritî were examined in detail. These works collect popular Baghdad proverbs and, at the same time, provide a comparison with Turkish proverbs. In this context, a comparative analysis was carried out with the works of Ömer Asım Aksoy. Tikritî's Cemhertü'l-Emsâli'l-Bağdâdiyye consists of six volumes, while el-Emsâlü'l-Bağdâdiyyeti'l-Mukârene consists of four volumes. The author organized the Baghdad proverbs alphabetically according to the Arabic dictionary system, explaining the meaning of each proverb and indicating their etymological roots. In this context, not only the linguistic aspect of the proverbs but also their cultural and historical context were taken into account. While collecting proverbs, Tikritî relied on two primary sources: proverbs he personally heard from elderly men and women in society, and previously written collections of proverbs. The main classical sources Tikritî drew from include: Ebu Hilal el-Askerî's Cemheretü'lEmsâl, el-Mufaddal ed-Dâbî's Arapların Emsalları, and Meydânî's Mecmaü'l-Emsâl. In addition, other classical Arabic literature works were also consulted. Tikritî's works contain thousands of proverbs, which cover themes such as culture, animals, women, men, human nature, and many other topics. Furthermore, some proverbs are associated with various narratives and folk tales, where the origins and contexts of the proverbs are explained through stories. This demonstrates that proverbs are not only linguistic expressions but also reflect the collective memory and oral literary traditions of societies. On the other hand, Ömer Asım Aksoy organized the Turkish proverbs in his work Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü alphabetically, explaining the meaning, usage, and role of each proverb within the language. Aksoy's work contains over 2000 proverbs, addressing various themes such as family, societal values, nature, animals, and human relationships. The works of both authors have facilitated a comparative examination of Baghdad and Turkish proverbs, highlighting the importance of proverbs in terms of societal values, moral teachings, and cultural heritage. Tikritî and Aksoy's works not only collect proverbs but also provide detailed explanations of their origins, meanings, and contextual usage, demonstrating that proverbs are more than just linguistic elements; they are carriers of cultural identity.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    711043

    Kardaşlık Dergisi'nde (1961-1977) yer alan hoyratlar: Dil incelemesi-metin- sözlük

    Hoyrats in Qardashliq magazine (1961-1977): Language analysis- text-dictionary

    AHMED OMEED AHMED DANDAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE TÖREN

  2. Tez No

    473660

    15. yüzyıla ait Şehname tercümesi (Giriş-metin-sözlük)

    A Shahname translation belongs to the 15th century

    MUSTAFA KUĞU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA LEVENT YENER

  3. Tez No

    330245

    Arabic grammar simplification efforts and Iraqi students' and lecturers' attitudes

    Arap gramerinin kolaylaştırılmasına yönelik çalışmalar ve Iraklı öğrenciler ile öğretmenlerin bu konudaki tutumları

    DALYA A. ALİ

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2013

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Arap Dili Öğretmenliği Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET HAKKI SUÇİN

  4. Tez No

    861894

    Geçmişten günümüze Bağdat'ta arap şiiri

    Arab poetry in Bagdat from past to present

    HUSSEIN MAHDI HUSSEIN HUSSEIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM YILMAZ

  5. Tez No

    717842

    Arap-İsrail çatışmasında Irak'ın tutumu (1973-1979)

    Iraq's attitude in the Arab - Israeli conflict 1973-1979

    RAOOF TAHSEEN JABBAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    TarihVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCÜMENT TOPUZ

Geri Dön