Geri Dön

Mağrib ve Endülüs'te Fâtımî-Emevî mücadelesi (4./10. yüzyıl)

The Fāṭimid-Umayyad conflict in Maghrib and al-Andalus (4th/10th century)

  1. Tez No: 941211
  2. Yazar: FATMANUR KALAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖZDEMİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 454

Özet

Bu çalışma, 4./10. yüzyılda Mağrib ve Endülüs coğrafyasında iki büyük hilafet olan Fâtımîler ile Endülüs Emevîleri arasındaki çok yönlü mücadeleyi incelemektedir. Tez, söz konusu mücadeleyi siyasi-askerî, diplomatik, mezhebî ve iktisadi boyutlarıyla ele alarak tarihsel süreci bütüncül bir çerçevede değerlendirmeyi amaçlamaktadır. İlk bölümde Fâtımî hilafetinin Mağrib'deki yükselişi ve bu hilafetin sirayet ettiği bölgelerin Endülüs Emevîleriyle doğrudan çatışma alanına dönüşmesi süreci analiz edilmiştir. İkinci bölümde her iki tarafın Berberî kabileleri ve Arap hanedanlarıyla gerçekleştirdiği yerel ve bölgesel ittifaklar ele alınmış, ardından bu ittifakların jeopolitik anlamı ve Akdeniz'deki güçlerin dâhil olduğu diplomatik cepheleşmeler değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde Şiî-İsmâilî propagandanın Mağrib ve Endülüs'teki yansımaları, bu propagandaya karşı geliştirilen Sünnî direniş stratejileri ve özellikle Mâlikî ulemanın rolü tartışılmıştır. Son bölümde ise Mağrib'in iktisadi potansiyeli, ticaret yolları üzerindeki kontrol mücadelesi ve Emevî-Fâtımî çekişmesinin ekonomik zemini ele alınmıştır. Bu tez, söz konusu dönemde hilafet iddiasında bulunan iki gücün Mağrib ve Endülüs üzerindeki mücadelesinin etkisini anlamaya, bölgenin siyasi ve dinî haritasının nasıl şekillendiğini ortaya koymaya katkı sunmayı hedeflemektedir.

Özet (Çeviri)

This study examines the multifaceted struggle between two major caliphates of the 4th/10th century—namely, the Fāṭimids and the Umayyads of al-Andalus—across the regions of Maghrib and al-Andalus. It aims to provide a comprehensive assessment of this conflict by analyzing its political-military, diplomatic, sectarian, and economic dimensions. The first chapter investigates the rise of the Fatimid caliphate in Maghrib and the process through which the territories under its influence became direct arenas of confrontation with the Umayyads. The second chapter explores the local and regional alliances forged by both sides with Berber tribes and Arab dynasties, followed by an evaluation of the geopolitical implications of these alliances and the diplomatic polarization involving Mediterranean powers. The third chapter discusses the manifestations of Shīʿī-Ismāʿīlī propaganda in Maghrib and al-Andalus, the Sunnī strategies developed in response to this propaganda, and particularly the role of the Mālikī scholars. The final chapter addresses the economic potential of Maghrib, the struggle for control over trade routes, and the economic foundations of the Umayyad-Fāṭimid rivalry. This thesis seeks to contribute to understanding the impact of the contest between these two caliphal powers on Maghrib and al-Andalus and to reveal how the political and religious map of the region was shaped during this period.

Benzer Tezler

  1. 9.- 11. yüzyıllarda Endülüs Emevileri ve Fatimi Devleti ilişkileri

    Relations between Andalusian Umayyad and Fatimid state in 9th-11th centuries

    ZEYNEP NUR ÖZMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    TarihGaziantep Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ÇAPAN

  2. Fâtımî Devleti'nde kelbî idarecileri (H.296-443/m.909-1052)

    The kalbid governors in the Fatimid State (A.H. 296–443/A.D. 909–1052)

    HATİCE KAVAS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    DinBursa Uludağ Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADEM APAK

  3. ( H. 300-392/M.912-1002) yıllar arası Endülüs'ün karşılaştığı iç ve dış zorluklar

    External and internal conflicts existed in the Endulus eara (H.300-392/912-1002)

    JAWAD R A DWAİMA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    TarihGaziantep Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FATMA ÇAPAN

  4. Mağrib ve Endülüs'te hadis ilmi: Murâbıtlar dönemi (448-541/1056-1147)

    Hadith scholarship in the Maghrib and al-Andalus: The Almoravid period (448–541/1056–1147)

    ALİ YÜCEL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ESRA ŞAHYAR

  5. Merînîler Dönemi (592-869/1196-1465) sosyo-kültürel ve iktisadî hayat

    The socio-cultural and economic life in the Period of Marinides (1196-1465)

    ZEHRA GÖZÜTOK TAMDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    TarihMarmara Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLGÜN UYAR