Hadislerde husumet kavramının yeri ve Buhârî'nin el-Câmiʿu'ṣ-Ṣaḥîḥ'indeki 'Kitabu'l Ḫusûmât'ı üzerine bir inceleme
The concept of hostility in hadiths and an analysis of the 'Kitāb al-Khuṣūmāt' in al-Bukhārī's al-Jāmiʿ al-Ṣaḥīḥ
- Tez No: 941474
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHMUT DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
İslam toplumu, Hz. Peygamber'in yaşadığı döneminde olduğu gibi O'nun vefatından sonraki dönemde de siyasi, sosyal ve dini birçok sorunla karşılaşmıştır. Bu sorunların ve olayların ele alınma metotları ile çözümleri; hadis, İslam tarihi ve tefsir gibi erken dönemde eser vermeye başlayan birçok alanda literatüre yansımıştır. Hadis ilmini ele aldığımızda, tedvin ve tasnif dönemindeki eserlerin içeriği de bu tarihsel, kültürel etkilenmeden nasibini almıştır. Bu sebeple konu başlıklarının dönemin dinamik tartışmalarından veya problemlerinden uzak olmadığı, alimlerin de bu başlıkları tesadüfi ya da alelade seçmediği aşikardır. Musanniflerin bu bilinçli seçim ve dizaynı, 'husumet' kavramı çerçevesinde hadis eserlerindeki kitap isimlerine ve bâb başlıklarına yansımasına sebep olmuştur. Daha çok bir dâvalının ve dâvacının yargı huzuruna çıktığı durumları ifade etmek için kullanılan 'husumet' kavramı, aynı zamanda fikir ayrılıklarının ve bir konuda kendini haklı görmenin uzantısı olan tartışma, cedel ve münakaşanın da içerdiği geniş bir anlam yelpazesine sahiptir. Bu açıdan kavramın genel konusu hukuksal bir zeminde ele alınırken olaya dahil olan kişilerin üslup ve tavır olarak sergiledikleri davranışlar kavrama, kişinin olgunluğuna delil gösterilebilecek ahlakî bir boyut da kazandırmaktadır. Kütüb-i Sitte muhaddisleri konuyu farklı başlıklar altında ele alırken Buhârî 'Kitâbu'l-Ḫuṣûmât' şeklinde müstakil bir bölüm açmıştır. Bu çalışma Buhârî'nin konuyu müstakil olarak neden ele aldığını, bâb başlıklarındaki fıkhını ve içtihadını ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışma, musannifin bu konuyu hangi rivâyetler çerçevesinde ele almış olduğunu tespit etmeyi, yer alan rivâyetleri fıkhü'l-hadîs bağlamında tahlil etmeyi ve diğer musanniflerin hangi başlıklar altında konuya yer verdiklerini göstermeyi amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
After the Prophet's (pbuh) passing, Islamic society continued to face various political, social, and religious challenges. The ways in which these issues were addressed became embedded in the developing disciplines of hadith, Islamic history, and tafsir. In hadith studies, especially during the compilation and classification periods, the content of the works was shaped by the historical and cultural conditions of the time. Thus, the subjects treated in these texts were not chosen randomly; rather, they reflected the prevailing concerns and debates of their era. This deliberate selection is evident in the titles and chapter headings of hadith collections, particularly in relation to the concept of ḥuṣūmah (dispute or litigation). Although ḥuṣūmah generally refers to legal conflicts between opposing parties, it also extends to intellectual disputes, polemics, and debates arising from conflicting views. While the topic is legal in nature, the behavior and attitudes of those involved give it an ethical dimension, offering insight into individual character and maturity. Among the compilers of the Kutub al-Sittah, al-Bukhārī stands out for dedicating a separate chapter titled Kitāb al-Khuṣūmāt to this theme. This study examines why al-Bukhārī treated this topic independently, aiming to uncover his jurisprudential reasoning and legal interpretation through his chapter structure. It also analyzes the relevant narrations in light of fiqh al-ḥadīth and explores how other hadith scholars addressed similar issues under different headings.
Benzer Tezler
- Kütüb-i Sitte bağlamında biat hadislerinin tespiti ve değerlendirilmesi
Determination and evaluation of allegiance hadiths in the context of Kutub-i Sitte
FARUK YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF AÇIKEL
- İslam tasavvuf kültüründe musiki dinleme adabı
Principles of listening music in Islamic mysticism culture
ARİF DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
MüzikAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAYRAM AKDOĞAN
- Türk-Sovyet etkileşiminin Türkiye'ye ideolojik boyutta yansıması (1920-1929)
The ideological reflections of Turkish-Soviet interaction in Turkey (1920-1929)
GAZİ ÇAMUR
- Architecture of constraints: A mass customization oriented approach for housing design
Kısıtlarla tanımlanan mimarlık: Kitlesel özelleştirme odaklı konut tasarımı
BENGİSU İLKSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU
- Sidney Uluslararası Havalimanı'nın (AMO) gök gürültülü fırtınalarının araştırılması
Analysis of thunderstorms at Sydney İnternational Airport (AMO)
KÜBRA TURGUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRAH TUNCAY ÖZDEMİR