İslam tasavvuf kültüründe musiki dinleme adabı
Principles of listening music in Islamic mysticism culture
- Tez No: 99955
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BAYRAM AKDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Tarih, Music, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
ÖZET“Kur'ân-ı seslerinizle süsleyiniz”“Ey Musa, Sana, Davûd (as)'a verilen mizmarlardan bir mizmar verilmiştir.”Mutasavvıflar, güzel ses ve Kur'ân güzelliklerini anlatan bu hadîsleri mûsikî anlayış ve uğraşlarının temeli ve en gerçekçi delili saymışlardır. Çünkü Kur'ân-ın anlam ve üslup güzelliğine, Hz.Dâvud'un (as) güzel nağmeleri eklenmiş; böylece din ve estetik zevkler bMeştirilmiştir. Gerek Kur'ân ve gerekse hâdislerde,mûsikmin net bir şekilde yasaklanması ve bizzat Hz. Peygamberin (S.A.V) çeşitli zamanlarda mûsikînin kullanılmasına müsaade etmiş olması mutasavvıflar açısından olumlu bulunmuş ve örnek alınmıştır. Ancak her bir ferdin fıtratına hâl ve yaşantısına, bunlara ilaveten niyet ve ameline göre mûsikî seviyelerinin olduğu görüşü de ayrıca mutasawiflarca beyan edilmiştir. Onlara göre mûsikî; bazıları için deva, bazdan için gıda ve bazdan için de sadece bir eğlencedir.“ Usulsüz vusul olmaz”diyen mutasavvıflara göre; İnsanın Allah'a yaklaşmasına vesile olan ve onun ruhuna huzur ve huşu veren mûsikînin kendine has kural ve edebleri vardır. Bu kural ve edeblere uyulmadan yapılan mûsikî icrasının dinleyenlere fayda yerine zarar getireceği hususunda mutasavvıflar hemfikirdirler. Tasavvufun kurucularından ve mutasavvıfların ilklerinden olan Cüneyd el Bağdadi,mûsikî dinleme âdabını üç maddede özetlemiştir. Ona göre mûsikî üç şeye muhtaçtır. 1) Zaman, 2) Mekân, 3) Topluluk. Zaman: Yapılan mûsikî icrası ve dinletisinin dinleyenler tesir edebilmesi için, en uygun olan zamanın seçilmesi gerekmektedir. İstenilen her vakitte mûsikî icra edilmemelidir. Çünkü her vaktin insan fıtratı üzerindeki tesiri farklıdır. Örneğin kırgınlık ve husûmet anında, yemek esnasında, ibadet zamanlannda, yorgunluk anlarında ya da maddi-manevi huzursuzluk anları vb. diğer durumlarda mûsikî icra edilemez. Mekân: Göze ve gönüllere hitap eden mekânlann,mûsikî icrasında gerek icracılara ve gerekse dinleyenlere kazandıracağı pek çok şey olacaktır. Aksi takdirde loş ve nezih olmayan, dar ve basık mekânlarda, bol gürültülü cadde ve sokak 150kenarlarında, çirkin boyalı ve manzaralı mekanlarda mûsikî icrası ve dinletisi gereken neticeyi vermeyecektir. Topluluk:mûsikî icrası ve dinletisi için biraraya gelmiş gerek icracıların ve gerekse dinleyicilerin dikkat etmesi gereken pek çok kural ve âdâb vardır. En önemli kural, dinleycilerin mûsikîden anlamlı ve mûsikîye karşı art niyetli bir tavırla yaklaşmamaları hususudur. Ayrıca dinleyicilerin icra ve dinleti esnasında usûlüne uygun şekilde oturup kalkmaları, gülmemeleri, ağlamamaları, etrafi rahatsız edecek şekilde yüksek sesle konuşmamaları, uymaları gereken kurallardan sadece birkaçıdır. Müzik dinlemek fitri bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyaç meşru daire içerisinde kaliteli dinleme imkânlarının sağlanması ile ancak izale edilebilir. Bunun için de dinleyicilerin bilinçli bir dinleme eğitim ve âdabına sahip olmaları gerekmektedir. Ayrıca dinleyicilerin mûsikîyi tümüyle bir eğlence aracı olarak görmemeleri, ona bilinçli, istekli ve düzeyli bir eğitim anlayışı içinde yaklaşmaları gerekmektedir. Musikiyi ve onun içerdiği mesajları daha iyi anlayıp tanımanın tek ve etkili yöntemi; onu usûlüne uygun dinlemektir. 151
Özet (Çeviri)
ABSTRACT“Adorn the Qur'an with your voices”“O Moses, You are given a mizmar similar to that which as given to David”Sufis considered these hadiths which beautify voice and its relation to Qur'an as the real evidence to legalise mucis. Because the wonderful hymns of David (pbup) are addet to the wonderful style of the Holy Qur'an and thus religious and aesthetic tastes are interlocked. Both in the Qur'an and in the hadiths music was not prohibited or rather the probhet allowed it to used and this was regarded as a positive approach to music. But sufis also have emphasised tht every single person has different and distinct taste of music varying up to their intention, deed and life style. According to them music is for some is a cure, nutrition for others and only an entertainment for still others.“there is no arrival without methodology”say sufis and follow that music which is a means for closing to God has its own principles. And they aggreed on the idea that without these principles music can do but harm. One the founders on sufism and pioneer in this field, Junaid Bağdadi summed up the main principles of listening music in three articles: 1) Time 2) Space 3) Community Time : It is necessary to choose the best suitable time for the listeners and for music itself to satisfy Space : Space also it signifacamt for both listeners an players. Otherwise, space like crowded and voicy streets and hauls are not suitable to play in. Community : The most significant aspect for listeners is that they should not be prejudiced against music. And they also should not show any abnormal behaviour which will disturb both players and other listeners. Listening mucis in an intrinsic need. And this need can be met only providing necessary qualification for all. The unique and effective way of listening to and benefitting from music is to pay attention to it the framework of its style. 152
Benzer Tezler
- Safer Dal Efendi'nin hayatı, eserleri ve Türk din mûsikîsine katkıları
Safer Dal Efendi's life, works and contributions to Turkish religious music
HAMİD ÖMER EKİCİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyografiAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH KOCA
- Halvetiliğin Şabaniyye kolunda Türk musikisi
Turkish classical music in Khalwatiyya Shabaniyya
TÜRKAN UYMAZ
Doktora
Türkçe
2017
MüzikDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM HAKAN CEVHER
- Rifâî Kıyam Kelime-i Tevhîdi Zikir tertibinde kullanılan ilâhîlerin biçimsel ve okunuş tavrı açısından incelenmesi
An investigation of hymns used in the Rifâî Kıyam Kelime-i Tevhîd Dhikr in terms of form and rhythm
YAVUZ CELEP
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE BAŞAK İLHAN HARMANCI
- Şeyh Mehmed Sırrî Dîvânı inceleme - metin
Sheikh Mehmed Sırrî's Dîvân research and text
HALİL KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MENDERES COŞKUN
- Gaziantep'te dînî mûsikî
The religious music in Gaziantep
ZEYNEB TÜRKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET HAKKI TURABİ