Geri Dön

Bunyoro ile Buganda arasında: İngiliz sömürgeciliği ve Uganda'da siyasi dönüşüm (1872-1964)

Between Bunyoro and Buganda: British colonialism and political transformation in Uganda (1872–1964)

PDF İndir

  1. Tez No: 941631
  2. Yazar: MERT CAN KÖROĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMED TALHA ÇİÇEK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 104

Özet

Bu tez, günümüz Uganda sınırları içerisinde yer alan Bunyoro Krallığı'nın 19. yüzyılda, önce Mısır ardından İngiliz sömürge güçlerine karşı yürüttüğü mücadeleyi ve bu mücadelenin tarihsel sonuçlarını incelemektedir. Araştırma, 19. yüzyılda Nil Nehri'nin kaynağının keşif sürecinden itibaren, komşu ve rakip konumundaki Buganda Krallığı tarafından Bunyoro'ya atfedilen gerici devlet imajının, Mısır ve İngiliz sömürge girişimlerini nasıl şekillendirdiğini ve sömürge yönetiminin tesisinden sonraki süreçteki etkilerini analiz etmektedir. Tezin giriş kısmında tezin amacı ve konusu ele alınmaktadır. İkinci bölümde Bunyoro Krallığı'nın sömürge öncesi tarihsel arka planını ele almaktadır. Üçüncü bölümde sömürgeci öncesi geç dönemde Bunyoro'nun yapısı ve Krallığın durumu incelenmektedir. Dördüncü bölümde Britanya ve Bunyoro arasındaki savaşlara odaklanılmakta ve sömürgeye geçiş süreci incelenmektedir. Çalışmanın ilk eksenini Bunyoro ve Buganda krallıkları arasındaki ilişkinin emperyalizm ve sömürge yönetimi sürecinde geçirdiği dönüşüm oluşturmaktadır. Diğer yandan bu iki krallığın sömürge güçlerini kendi siyasi çıkarları doğrultusunda yönlendirme girişimlerini, sömürge güçlerinin krallıklar arasındaki çatışmaları kendi hedefleri doğrultusunda nasıl araçsallaştırdığını analiz etmektedir. 19. yüzyıla gelindiğinde, Bunyoro ve Buganda krallıkları arasındaki rekabet, Buganda'nın 18. yüzyıldan itibaren artan siyasi ve askeri gücü nedeniyle yoğunlaşmıştır. Bu dönemde iki krallık arasındaki gerilim, karşılıklı toprak baskınlarıyla kendini göstermekteydi. Nil Nehri'nin kaynaklarını keşfetmek amacıyla bölgeye gelen İngiliz kaşifler John Hanning Speke ve James Grant'in ilk olarak günümüz Orta ve Güney Uganda'sında konumlanan Buganda'ya ulaşmaları, söz konusu rekabete yeni bir boyut kazandırmıştır. Bölgenin en güçlü siyasi yapılanması olan Buganda'nın merkezi devlet sisteminden etkilenen bu kaşifler, Bunyoro aleyhine oluşturulan olumsuz söylemleri benimseyerek yaygınlaştırmışlardır. Speke ve Grant'in seyahat gözlemlerini kitaplaştırmaları, Bunyoro'nun İngiliz kamuoyundaki imajını olumsuz yönde etkilemiştir. Bunyoro'ya önce keşif amacıyla, ardından Mısır Hidivliği'nin düzenlediği sefer kapsamında gelen Samuel Baker'ın Bunyoro hakkındaki değerlendirmeleri ise Speke ve Grant'inkinden daha eleştirel ve olumsuz bir nitelik taşımaktadır. Bunyoro Krallığı Kabalega liderliğinde yeni bir güç konsolidasyonu sürecine girerek bölgedeki İngiliz çıkarlarına tehdit oluşturmaya başlamıştır. Buna karşı Britanya, Bunyoro'ya karşı oluşturulmuş olumsuz algıyı da kullanarak sömürge yönetimi için Buganda'yı daha elverişli bir ortak olarak değerlendirip stratejik bir ittifak tesis etmiştir. Bunyoro'nun 1899 yılında sömürgeci güçlere karşı yenilgisi sonrasında, 1900 yılında Britanya ve Buganda arasında imzalanan Buganda Anlaşması ile Uganda Protektorası tesis edilmiştir. Bu anlaşma, Buganda'nın Protektora içerisindeki hegemonik konumunu pekiştirirken, Bunyoro'yu fethedilmiş bir krallık statüsüne indirgemiştir. Anlaşmanın en dikkat çekici sonuçlarından biri, Bunyoro'ya ait bazı bölgelerin Buganda kontrolüne devredilmesi olmuştur.“Kayıp Bölgeler”olarak adlandırılan bu toprak transferi meselesi, modern Uganda tarihinin en kritik ve dönüştürücü gelişmelerinden biri olarak değerlendirilmektedir.

Özet (Çeviri)

This thesis examines the struggle of the Bunyoro Kingdom, located within the present-day borders of Uganda, against first Egyptian and then British colonial powers in the 19th century, and the historical consequences of this struggle. The research analyzes how the image of Bunyoro as a reactionary state, attributed by the neighboring and rival Buganda Kingdom since the discovery process of the source of the Nile River in the 19th century, shaped Egyptian and British colonial initiatives and their effects after the establishment of colonial rule. The introduction of the thesis deals with its purpose and subject. The second chapter examines the pre-colonial historical background of the Bunyoro Kingdom. The third chapter examines the structure of Bunyoro and the state of the Kingdom in the late pre-colonial period. The fourth chapter focuses on the wars between Britain and Bunyoro and examines the transition to colonialism. The first axis of the study consists of the transformation of the relationship between the Bunyoro and Buganda kingdoms during the process of imperialism and colonial administration. On the other hand, it analyzes these two kingdoms' attempts to direct colonial powers in line with their political interests, and how colonial powers instrumentalized the existing conflicts between the kingdoms for their own objectives. By the 19th century, the rivalry between the Bunyoro and Buganda kingdoms intensified due to Buganda's increasing political and military power since the 18th century. During this period, the tension between the two kingdoms manifested itself in mutual territorial raids. The arrival of British explorers John Hanning Speke and James Grant, who came to the region to discover the sources of the Nile River and first reached Buganda, located in present-day Central and Southern Uganda, added a new dimension to this rivalry. These explorers, impressed by the centralized state system of Buganda, which was the most powerful political structure in the region, adopted and spread negative discourse against Bunyoro. Speke and Grant's publication of their travel observations negatively affected the image of Bunyoro in the British public opinion. Samuel Baker, who first came to Bunyoro for exploration purposes and then as part of an expedition organized by the Khedive of Egypt, was more critical and negative than Speke and Grant's assessments of Bunyoro. Under the leadership of Kabalega, the Bunyoro Kingdom entered a new period of consolidation of power and began to pose a threat to British interests in the region. In response, Britain used the negative perception of Bunyoro to establish a strategic alliance with Buganda as a more favorable partner for colonial rule. After Bunyoro's defeat against colonial powers in 1899, the Uganda Protectorate was established with the Buganda Agreement signed between Britain and Buganda in 1900. While this agreement consolidated Buganda's hegemonic position within the Protectorate, it reduced Bunyoro to the status of a conquered kingdom. One of the most notable consequences of the agreement was the transfer of some regions belonging to Bunyoro to Buganda control. The issue of this land transfer, known as the 'Lost Counties,' is considered one of the most critical and transformative developments in modern Ugandan history.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    509383

    Devletin köken teorileri açısından devleti doğuran etmenler

    The factors that form the state in terms of state origin theories

    SERHAT DÜVENCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Siyasal BilimlerKocaeli Üniversitesi

    Siyaset ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN YAZICI

Geri Dön