Afganistan - Pashdan Barajı'nın yıkılması durumunda olası tehlikelerin değerlendirilmesi
Assessment of possible hazards in case of Pashdan Dam break - Afghanistan
- Tez No: 942482
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ONÜÇYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Barajlar, taşkın konrolü, su temini, sulama ve hidroelektrik enerji üretimi gibi çeşitli amaçlarla inşa edilen önemli mühendislik yapılarıdır. Ancak sağladıkları birçok faydaya rağmen, yapısal hatalar, aşırı yağış veya deprem gibi sebeplerden dolayı yıkılabilmektedirler. Bu durumda, rezervuarlarında depoladıkları devasa su kütlesinin ani ve kontrolsüz boşalması nedeniyle mansap bölgesindeki yerleşim alanları için ciddi bir risk oluşturmakta ve taşkın dalgaları büyük felaketlere yol açabilmektedir. Dolayısıyla, olası bir yıkılma halinde önemli ölçüde can ve mal kaybı yaşanabileceği bilinmektedir. Bu tür olası felaketlerin etkilerini en aza indirmek için, baraj yıkılması sonucu oluşabilecek taşkınların önceden modellenmesi ve analiz edilmesi gerekmektedir. Bu sayede, potansiyel zararlar önceden belirlenebilir ve gerekli önlemler alınarak riskler minimuma indirilebilir. Bu tez çalışmasında, Afganistan'ın Herat ilinin 25 km kuzeydoğusunda, Karokh ilçesinde yapım çalışmaları devam eden Pashdan Barajı'nın iki boyutlu yıkılma analizleri gerçekleştirilmiştir. Pashdan Barajı, Karokh Nehri'nin suyunu depolayarak, sulama, hidroelektrik enerji üretimi ve içme suyu temini gibi çok amaçlı kullanım imkânı sunan stratejik bir projedir. Barajın hayata geçirilmesiyle birlikte yaklaşık 13.000 hektarlık tarımsal arazinin sulanması hedeflenmekte olup, bu durum bölgedeki tarımsal verimliliğin artırılmasına doğrudan katkı sağlayacaktır. Aynı zamanda baraj, enerji üretimi ve içme suyu sağlama kapasitesi ile Herat bölgesinin su ve enerji ihtiyaçlarını karşılayabilecek önemli bir altyapı yatırımı olarak öne çıkmaktadır. Bu yönüyle Pashdan Barajı, hem ekonomik hem de sosyal kalkınma açısından bölge için büyük önem taşımaktadır. Çalışmanın amacı, Pashdan Barajı'nın yıkılması durumunda oluşacak taşkının mansapta yer alan yerleşim yerine ulaşıp ulaşamayacağını ve ulaşma sürelerini belirlenmesidir. Pashdan Barajı ve mansap bölgesine ait sayısal yükseklik modeli, ArcGIS yazılımı ile düzenlenmiş ve yıkılma analizi, USACE (ABD Ordusu Mühendisler Birliği) tarafından geliştirilen HEC-RAS programı ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, mansap bölgesinde yer alan bazı yerleşim alanlarının taşkından etkilendiği tespit edilmiş, oluşabilecek taşkının zamana bağlı yayılım haritaları, taşkın su seviyesi haritaları ve taşkın hız haritaları gibi veriler elde edilmiştir. Analiz, beş farklı yöntem (MacDonald et al, Froehlich (1995), Froehlich (2008), Von Thun & Gillete, Xu & Zhang) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda en tehlikeli senaryonun, Von Thun & Gillete yöntemiyle elde edildiği görülmektedir. Bu yönteme göre, pik debiye 17. saatte ulaşıldığı ve bu saatte yıkılma taşkını pik debisinin 16.725,07 m³/s olduğu belirlenmiştir. Ancak, bu sürenin ilk 10 saati barajın tam kapasiteye ulaşması için gereken zaman olup, taşkın debisinin en yüksek seviyeye ulaşması sonraki 7 saat içinde gerçekleşmiştir. Von Thun & Gillete yöntemine göre maksimum taşkın su seviyesinin 12,23 m, maksimum taşkın hızının 8,88 m/s ve taşkın alanının 353,43 km² olduğu tespit edilmiştir. Von Thun & Gillete yöntemine göre, 1 saatlik süre sonunda; Chak Mak ve Pal Peeri köylerinin bir kısmı taşkın suları altında kaldığı görülmektedir. 2 saatlik süre sonunda; Pashdan, Chak Mak ve Pal Peeri köylerinin tamamen taşkın suları altında kaldığı görülmektedir. 3 saatlik süre sonunda; Rebat Surkh ve Ali Afgan köylerinin bir kısmı taşkın suları altında kaldığı görülmektedir. Aynı şekilde, Jahanda Khan, Nowbadam, Nisan, İmam Shesh Noor ve Sarasiyab Mokhtar köylerinin ise tamamen taşkın suları altında kaldığı görülmektedir. 4 saatlik süre sonunda Chungar köyünün tamamen taşkın suları altında kaldığı görülmektedir. 5 saatlik süre sonunda Kebabyan ve Ghaizan Sangar köylerinin tamamen taşkın suları altında kaldığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Dams are important engineering structures constructed for various purposes, such as flood control, water supply, irrigation, and hydroelectric power generation. However, despite the many benefits they provide, they can break due to structural faults, excessive rainfall, or earthquakes. In this case, the sudden and uncontrolled discharge of the large volume of water stored in their reservoirs poses a serious risk to residential areas in the downstream region and flood waves can lead to major disasters. Therefore, it is known that in the event of a possible collapse, there could be significant loss of life and property. In order to minimize the effects of such possible disasters, floods that may occur as a result of dam break must be modeled and analyzed in advance. In this way, potential damages can be determined in advance and risks can be minimized by taking the necessary precautions. In this thesis study, two-dimensional break analyses of the Pashdan Dam, which is currently under construction in Karokh district, 25 km northeast of Herat province of Afghanistan, were carried out. Pashdan Dam is a strategic project that stores the water of the Karokh River and offers multi-purpose uses such as irrigation, hydroelectric power generation, and drinking water supply. With the implementation of the dam, the irrigation of 13,000 hectares of agricultural land is aimed, which will directly contribute to increasing agricultural productivity in the region. At the same time, the dam stands out as an important infrastructure investment that can meet the water and energy needs of the Herat region with its capacity to produce energy and provide drinking water. In this respect, the Pashdan Dam is of great importance for the region in terms of both economic and social development. The aim of the study is to determine whether the flood that will occur in the event of the break of the Pashdan Dam will reach the settlement located downstream and the time it will take to reach it. Digital elevation maps of Pashdan Dam and its downstream region were edited with ArcGIS software and the break analysis was performed with the HEC-RAS program developed by USACE (United States Army Corps of Engineers). As a result of the analyses, it was determined that some residential areas in the downstream region were affected by the flood, and data such as time-dependent flood propagation maps, floodwater level maps, and flood velocity maps were obtained. The analysis was carried out using five different methods (MacDonald et al, Froehlich (1995), Froehlich (2008), Von Thun & Gillete, Xu & Zhang). As a result of the analysis performed, it is seen that the most dangerous scenario is obtained with the Von Thun & Gillete method. According to this method, it was determined that the peak discharge was reached at the 17th hour, and the peak discharge of the break flood at this hour was 16,725.07 m³/s. However, the first 10 hours of this period are the time required for the dam to reach full capacity, and the peak flood discharge reached its highest level within the next 7 hours. According to the Von Thun & Gillette method, it was determined that the maximum floodwater level was 12.23 m, the maximum flood velocity was 8.88 m/s, and the flood area was 353.43 km². According to the Von Thun & Gillete method, at the end of the 1-hour period, it is seen that parts of the villages Chak Mak and Pal Peeri were inundated by floodwaters. At the end of the 2-hour period, it is seen that the villages of Pashdan, Chak Mak, and Pal Peeri were completely inundated by floodwaters. At the end of the 3-hour period, it is seen that parts of the villages Rebat Surkh and Ali Afghan were inundated by floodwaters. Similarly, it is seen that the villages of Jahanda Khan, Nowbadam, Nisan, Imam Shesh Noor, and Sarasiyab Mokhtar were completely inundated by floodwaters. At the end of the 4-hour period, it is seen that the village of Chungar was completely inundated by floodwaters. At the end of the 5-hour period, it is seen that the villages of Kebabyan and Ghaizan Sangar were completely inundated by floodwaters.
Benzer Tezler
- Sivas Polis Meslek Yüksekokulu'nda farklı etnik ve mezhebe mensup Afgan polis adaylarına verilen eğitimin bütünleştirici niteliği
The Afghan police cadets from different ethnic and religion which gathered as an integrative attribute in Sivas Police Vocational High School
ERKAN BAYSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN BOZKUŞ
- Afganistan'a yapılan dış müdahaleler ve ülkede bitmeyen etnik meseleler
Foreign interventions and unending ethnic strife in Afghanistan
QUDRATULLAH CHAQMAQ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerEskişehir Osmangazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KÖREMEZLİ
- Afganistan'da modernleşme çabaları: 1834 - 1919
The struggle modernism of Afhganistan
ABDUL METİN ÇELİKBİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
TarihBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİM DEMİRYÜREK
- Afganistan'daki küçük ve orta ölçekli işletmelerde farklılık yönetimi
Diversity management in small and medium-sized enterprises in Afghanistan
M.YONOUS JAMI
- Turkey's role in Afghanistan in the post 9/11 era
11 Eylül'den günümüze Türkiye'nin Afganistan'daki rolü
CANAN BAYRAM ÇUBUK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ANIL