Yerli ve yabancı orijinli rezene (foeniculum vulgare) genotiplerinde srap moleküler marker desteğiyle akrabalık dereceleri ve yüksek verim ile kaliteye sahip hatların belirlenmesi
Determination of lines high yield and quality in domestic and foreing fennel (foeniculum vulgare) genotypes with the support of srap molecular marker
- Tez No: 942552
- Danışmanlar: PROF. DR. SABRİ ERBAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 191
Özet
Çalışmada yerli ve yabancı orijinli rezene genotiplerinin akrabalık dereceleri ile yüksek verim ve kaliteye sahip genotiplerin belirlenmesi amaçlanmıştır. USDA koleksiyonundan temin edilen 26 adet yabancı orijinli, Burdur, Denizli ve Antalya bölgelerinden tek bitki seleksiyonu ile temin edilen 14 adet yerli genotip materyal olarak kullanılmıştır. Genotipler Isparta Uygulamalı Bilimler üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme alanında 2021-2022 yıllarında tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yetiştirilmişlerdir. İki yıl ortalamasına göre genotiplerin çiçeklenme zamanı 58.5-76.2 gün, olgunlaşma zamanı 116.5-135.5 gün, bitki boyu 51.1-120.5 cm, sap kalınlığı 4.2-11.4 mm, dal sayısı 4.5-7.4 adet/bitki ve şemsiye sayısı 6.7-16.3 adet/bitki, hasat indeksi %28.9-59.1, 1000 meyve ağırlığı 6.1-104.6 g ve meyve verimi 55.2-368.6 kg/da, uçucu yağ oranı %1.70-3.44, uçucu yağ verimi 1.55-10.28 kg/da, sabit yağ oranı %19.28-23.58, sabit yağ verimi 12.18-79.03 kg/da arasında değişim göstermiştir. Çalışmada 17 genotipin trans-anethole içeriğinin Avrupa Farmakopesine uygun olduğu belirlenmiştir. Rezene genotiplerinin sabit yağ ana bileşeni petroselenik asit olarak tespit edilmiş, bunu linoleik, palmitik ve oleik asit takip etmiştir. Petroselenik asit içeriği 2021 yılında %64.76-81.31 (F10-F37) ve 2022 yılında %61.46-81.57 (F45-F13) arasında değişim göstermiştir. Yerli ve yabancı genotiplerin SRAP moleküler markör taramaları ile genetik akrabalıkları belirlenmiştir. US (F30), USA (F27) ve Sırbıstan&Karadağ (F14) nolu genotipler diğer genotiplerden tamamen farklı yer almışlardır. Diğer genotipler iki ana gruba ayrılmışlardır. Birinci grup üç alt gruba ayılmıştır. İkinci grup dört alt gruba ayrılmıştır. Sonuç olarak çalışmamızda F4, F5, F40, F45 ve F46 nolu genotipler verim tipi, F7, F8 ve F10 nolu genotipler uçucu yağ tipi ve F6, F11, F17, F28, F32 ve F36 nolu genotipler ise verim ve uçucu yağ tipi genotipler ümitvar olarak bir sonraki generasyona aktarılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of the study was to determine the degree of genetic relationships of local and foreign origin fennel genotypes and the genotypes with high yield and quality. 26 foreign origin genotypes obtained from the USDA collection and 14 local genotypes obtained from Burdur, Denizli and Antalya regions with single plant selection were used as material. The genotypes were grown in the experimental area of the Field Crops Department of the Faculty of Agriculture of Isparta University of Applied Sciences in 2021-2022 according to the randomized block design with 3 replications. According to the two-year average, the flowering time of the genotypes varied between 58.5-76.2 days, ripening time between 116.5-135.5 days, plant height between 51.1-120.5 cm, stem thickness between 4.2-11.4 mm, number of branches between 4.5-7.4 pieces/plant, number of umbrellas between 6.7-16.3 pieces/plant, harvest index between 28.9-59.1%, 1000 fruit weight between 6.1-104.6 g, fruit yield between 55.2-368.6 kg/da, essential oil ratio between 1.70-3.44%, essential oil yield between 1.55-10.28 kg/da, fixed oil ratio between 19.28-23.58% and fixed oil yield between 12.18-79.03 kg/da. In the study, it was determined that the trans-anethole content of 17 genotypes was in accordance with the European Pharmacopoeia. The main fixed oil component of fennel genotypes was petroselenic acid, followed by linoleic, palmitic and oleic acids. Petroselenic acid content varied between 64.76-81.31% (F10-F37) in 2021 and 61.46-81.57% (F45-F13) in 2022. Genetic relationships of local and foreign genotypes were determined with SRAP molecular marker screenings. US (F30), USA (F27) and Serbia&Montenegro (F14) genotypes were completely different from other genotypes. Other genotypes were divided into two main groups. The first group was divided into three subgroups. The second group was divided into four subgroups. As a result, in our study, genotypes F4, F5, F40, F45 and F46 were transferred to the next generation as yield type, genotypes F7, F8 and F10 were transferred to the next generation as essential oil type and genotypes F6, F11, F17, F28, F32 and F36 were transferred to the next generation as yield and essential oil type genotypes.
Benzer Tezler
- Yerli ve yabancı kökenli tatlı rezene (Foeniculum vulgare mill. var. dulce) çeşit ve popülasyonlarının agro-morfolojik ve kalite özellikleri ile genetik ilişkilerinin moleküler düzeyde belirlenmesi
Determination of agro-morphological and quality characteristics and genetic relationships with agro-morphological and quality properties of native and foreign-originated sweet fennel (Foeniculum vulgare mill. var. dulce) cultivars and populations at the molecular level
SAVAŞ DEMİR
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA EKİN
- Yerli ve yabancı orijinli kenevir çeşitlerinde erken ve geç hasat dönemlerinin lif verimi ve lif kalitesine etkisi
The effect of native and foreign origin hemp varieties on fiber yield and fiber quality at early and late harvest
NAZLICAN SÖNMEZIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM AYTAÇ
- Bazı yerli ve yabancı orijinli soğanlı yumrulu süs bitkilerinin bölgemize adaptasyonu ve dış mekanda kullanabilirliği
Adaptability and usability of some native and foreign flowering bulbous plants to Antalyua region
ZUHAL KAYNAKÇI ELİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM BAKTIR
- Erzincan şartlarında yetiştirilen bazı badem (Amygdalus communis L.) çeşit/klon ve tiplerinin vejetatif ve genetatif gelişme ile çiçek tomurcuklarının dona dayanım derecelerinin belirlenmesi
Determination of cold hardness degree of flower buds with generative and vegetative groving of some almond (Amygdalus communis L.) cultivars/clones and types in Erzincan conditions
RAFET ASLANTAŞ
Doktora
Türkçe
1999
ZiraatAtatürk ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM GÜLERYÜZ