Farklı karbondioksit (CO2) konsantrasyonlarının polifag bitki zararlısı Aphis gossypii (Glover) (Hemiptera: Aphididae)'nin biyolojisi üzerine etkisi
The effect of differen carbon dioxide concentrations on the polyphagous plant pest Aphis gossypii (Glover) (Hemiptera: Aphididae)
- Tez No: 942575
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET KARACAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Malatya Turgut Özal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 45
Özet
Pamuk yaprak biti (Aphis gossypii (Glover) (Hemiptera:Aphididae)), bitkide emgi yapması ve virüs hastalıklarını taşıması sebebiyle önemli ekonomik kayıplara yol açan polifag bir bitki zararlısıdır. Bu çalışmada, atmosferde artan karbondioksit (CO2) seviyelerinin bu zararlının biyolojisi üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Denemeler, 400 ± 50 ppm, 550 ± 50 ppm ve 700 ± 50 ppm CO2 düzeylerinde, sabit sıcaklık (22.5 ± 1 °C), %60 ± 5 nem ve 16:8 saatlik ışık süresine sahip iklim odalarında yürütülmüştür. Araştırma sonucunda, gelişim süresi, üreme ve toplam yaşam süresi gibi biyolojik parametrelerde CO2 seviyelerine bağlı farklılıklar tespit edilmiştir. Gelişim evreleri açısından, birinci ve ikinci nimf dönemleri en uzun 550 ppm CO2 düzeyinde gerçekleşmiş (1.43 ± 0.10 ve 1.70 ± 0.99 gün), üçüncü ve dördüncü dönemlerde ise en uzun süreler 400 ppm CO2 düzeyinde kaydedilmiştir (2.14 ± 0.16 ve 2.04 ± 0.19 gün). En uzun erginlik süresi 700 ppm CO2'de (18.00 ± 1.03 gün), toplam yaşam süresi ise yine bu seviyede 24.00 ± 1.00 gün olarak ölçülmüştür. Doğurganlık açısından, ortalama yavru sayısı kontrol grubunda (400 ppm) 25.39 iken, 550 ppm ve 700 ppm'de sırasıyla 13.70 ve 15.34 olarak kaydedilmiştir. Kalıtsal üreme yeteneği (rm) ve net üreme gücü (R₀) en yüksek 400 ppm'de (0.27 ve 23.71), en düşük ise 550 ppm'de (0.19 ve 13.70) tespit edilmiştir. Bu bulgular, yükselen CO2 seviyelerinin A. gossypii'nin yaşam süresini uzatırken, üreme kapasitesini azalttığı yönünde kanı oluşturmuştur. Bu durum, iklim değişikliğinin zararlı türlerin popülasyon dinamikleri üzerindeki etkilerinin dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. ANAHTAR KELİMELER: Aphis gossypii, CO2, Küresel Isınma, Karbon Emisyonu
Özet (Çeviri)
The cotton aphid (Aphis gossypii (Glover) (Hemiptera: Aphididae)) is a polyphagous insect pest that causes significant economic losses due to its phloem-feeding behavior and ability to transmit viral diseases. In this study, the effects of elevated atmospheric carbon dioxide (CO2) concentrations on the biology of A. gossypii were evaluated. The experiments were conducted in climate-controlled chambers under three different CO2 concentrations: 400 ± 50 ppm (control), 550 ± 50 ppm, and 700 ± 50 ppm, with constant temperature (22.5 ± 1 °C), relative humidity (60 ± 5%), and a photoperiod of 16:8 (light:dark) hours. The results revealed significant differences in biological parameters such as developmental time, reproduction, and total lifespan across the different CO2 levels. Among the nymphal stages, the first and second instars exhibited the longest durations under 550 ppm CO₂ (1.43 ± 0.10 and 1.70 ± 0.99 days, respectively), while the third and fourth instars showed the longest durations under 400 ppm CO₂ (2.14 ± 0.16 and 2.04 ± 0.19 days, respectively). The longest adult longevity was recorded at 700 ppm CO₂ (18.00 ± 1.03 days), and the total lifespan was also highest at this level (24.00 ± 1.00 days).In terms of fecundity, the average number of offspring per female was 25.39 in the control group (400 ppm), while it decreased to 13.70 and 15.34 at 550 ppm and 700 ppm CO₂, respectively. The intrinsic rate of increase (rm) and net reproductive rate (R₀) were highest at 400 ppm (0.27 and 23.71, respectively), and lowest at 550 ppm (0.19 and 13.70, respectively). These findings suggest that elevated CO2 concentrations prolong the lifespan of A. gossypii, while reducing its reproductive capacity. This highlights the importance of considering the effects of climate change, particularly increased atmospheric CO2, on the population dynamics of insect pests in future pest management strategies. KEY WORDS: Aphis gossypii, CO2, Global Warming, Carbon Emission
Benzer Tezler
- İç ortam hava kalitesini etkileyen kirletici ve konfor parametrelerinin kaynakları ve enerji tüketimi açısından incelenmesi
Investigation of indoor air quality based on sources of pollutant and comfort parameters and energy consumption
AYŞE TÜLAY SELİCİ
Doktora
Türkçe
2014
Çevre MühendisliğiBalıkesir ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NADİR İLTEN
DOÇ. DR. LOKMAN HAKAN TECER
- Pomza ikameli geopolimer harçların dayanım ve durabilite performanslarının incelenmesi
Investigation of strength and durability performances of pumice substituted geopolymer mortars
TAHA SALAH WAHHAB AL-ANTAKI
Doktora
Türkçe
2025
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Gelişim Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANIL NİŞ
- The impact of climate change on NH3 and NMVOCs and their contribution to secondary particle formation
İklim değişikliğinin NH3 ve metan olmayan UOBler üzerindeki etkisi ile bunların ikincil partikül oluşumuna katkısı
EZGİ AKYÜZ
Doktora
İngilizce
2025
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNAL
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
- Aktif ambalajlama ve yeni muhafaza yöntemleri ile çileğin raf ömrünün arttırılması
Active packaging and new preservation methods for extending shelf life of fresh strawberries
MEHMET SEÇKİN ADAY
Doktora
Türkçe
2011
Gıda MühendisliğiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ CANER
- Eddy kovaryans yöntemiyle buğday bitkisinin karbondioksit akılarının belirlenmesi
Determination of carbon dioxide fluxes above wheat by using the eddy covariance method
ELİF SEMİZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT ŞAYLAN