Geri Dön

Kentsel kamusal bir mekân olarak namazgâh tipolojisinin irdelenmesi: Üsküdar örneği

Examination of namazgah typology as an urban public space: Uskudar example

PDF İndir

  1. Tez No: 942605
  2. Yazar: EMİNE BEYZA ÖZTÜRK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM TÜRKERİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 148

Özet

Gündelik, toplumsal ve sosyal yaşam pratiklerinin birlikteliği ile oluşan kent, bir bütün olarak incelendiğinde bu bütünün en önemli parçalarından birinin de kentsel mekânlar olduğu görülmektedir. Toplu insan faaliyetlerinin gerçekleştiği, insanlar arasındaki etkileşimin ve iletişimin en üst seviyede olduğu kentsel mekânlar, süreç içerisinde biçimlenerek dönüşmektedir. Din olgusu ile şekillenen ve İslam kentlerinde kentsel kamusal bir mekân olarak yerini alan“namazgâh tipolojisi”de bu dönüşümün okunabildiği önemli bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. İslam kentlerinin kurucu öğeleri olan hem kutsal hem de kamusal niteliği olan İslam tapınma mekânları, çevresindeki yapılar ile birlikte gündelik hayatı örgütleyen, sosyal yaşantıyı etkileyen kent yaşamının vazgeçilmez unsurudur. Bu çok yönlü işlevleri içerisinde barındıran bir diğer İslam tapınma mekânı ise namazgâhlardır. Namazgâhlar, İslamiyet'in erken dönemlerinden itibaren yaygın olarak kullanılmış ve tarihsel süreç içerisinde İslamiyet'in yayıldığı coğrafyalarda da görülmeye başlamıştır. Müslümanların ibadet ihtiyacı sonucu ortaya çıkan dini işlevli bu mekânlar, yalın mimarisinden kaynaklı olarak kolaylıkla inşa edilebilmiştir. Asıl işlevi itibariyle namaz ibadetinin mekânı olarak kurgulanmasına rağmen, tarih boyunca gündelik hayatı örgütlemek ile birlikte sosyal açıdan toplu insan faaliyetlerinin gerçekleşmesi için de uyarlanmış esnek mekânlardır. İslam mimarisinin eklemlenen ve toplumsal hafızada önemli bir yeri olan namazgâhlar, 21. yy. Türkiye'sinde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalarak korunması gereken bir nesneye dönüşmüştür. İslam kültürünün önemli bir kentsel artefaktı olan bu kültürel mirası korumanın ve kente kazandırmanın oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. Namazgâh tipolojisinin 21. yy. Türkiye'sindeki envanteri araştırıldığında ise Üsküdar öne çıkmaktadır. Üsküdar, İstanbul'un en eski yerleşim yerlerinden biridir. Dolayısıyla birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, tarihsel katmanlardan oluşan ticari kullanımı yoğun bir kıyı kenti olmuştur. Anadolu'nun Avrupa'ya açılan kapısı olarak görülen Üsküdar hem ibadet hem de kamusal nitelikli mekânları itibari ile önemli bir merkez olmuştur. İstanbul'da namazgâh tipolojisinin en fazla belirdiği yerleşim yerlerinden biri konumundadır. Bu bağlamda hazırlanan tez çalışması, Üsküdar namazgâhları özelinde, İslam tapınma mekânlarının kurucu yapılarından olan bu kültürel mirasa ilişkin bir envanter oluşturmakla birlikte mimarlık alanına ve kentsel ortama ilişkin yeni bir alan açmayı hedeflemektedir.

Özet (Çeviri)

When the city, which is formed by the combination of daily, social and social life practices, is examined as a whole, it is seen that one of the most important parts of this whole is urban spaces. Urban spaces, where collective human activities take place and where interaction and communication between people are at the highest level, are shaped and transformed in the process. The“namazgah typology”, which is shaped by the phenomenon of religion and takes its place as an urban public space in Islamic cities, is an important example of this transformation in which this transformation can be read. Islamic places of worship, which are both sacred and public elements, which are the constituent elements of Islamic cities, are the indispensable structure of urban life that organizes daily life and affects social life together with the surrounding structures. Another Islamic place of worship that contains these versatile functions is the namazgahs. Namazgahs have been widely used since the early periods of Islam and have started to be seen in the geographies where Islam has spread in the historical process. These places with religious functions, which emerged as a result of the need for worship of Muslims, could be easily built due to their simple architecture. Although they are designed as a place of prayer in terms of their main function, they are flexible spaces that have been adapted for the realization of socially collective human activities as well as organizing daily life throughout history. Namazgahs, which have an important place in the articulated in Islamic architecture and social memory, have turned into an object that needs to be protected by facing the danger of extinction in 21st century Turkey. It is thought that it is very important to protect this cultural heritage, which is an important urban artifact of Islamic culture, and to bring it to the city. When the inventory of the Namazgah typology in 21st century Turkey is investigated, Uskudar stands out. Uskudar is one of the oldest settlements in Istanbul. Therefore, it has hosted many civilizations and has been a coastal city with intense commercial use consisting of historical layers. Uskudar, which is seen as the gateway of Anatolia to Europe, has become an important center of both worship and public places. It is one of the settlements in Istanbul where the typology of namazgah appears the most. The thesis prepared in this direction aims to create an inventory of this cultural heritage, which one of the the founding structures of Islamic places of worship, specially Uskudar namazgahs, and to open a new field in the field of architecture and urban environment.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    824874

    Erken Cumhuriyet Dönemi(1923-1950) meydanlarının form, estetik ve işlev bağlamında değerlendirilmesi

    Evalution of Early Republic Period squares(1923-1950) in terms of form, aesthetics and function

    ELİF AĞAOĞLU YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU

  2. Tez No

    582005

    Park as urban public space: A case study in Zeytinburnu Seyitnizam Parkı

    Kamusal mekan olarak park: Zeytinburnu Seyitnizam Parki vaka analizi

    FATMA DİLŞAD OKÇU BAYBAŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Kamu YönetimiYıldız Teknik Üniversitesi

    İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEGÜL BAYKAN

  3. Tez No

    721207

    Dıjıtal uzamda kamusal mekanın üretımı: Twitter verilerine dayali bir model önerisi

    Production of public space in digital space: A model proposal based on twitter data

    GİZEM ÖZPOLAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OZAN ÖNDER ÖZENER

  4. Tez No

    98439

    İstanbul Boğaziçi Anadolu yakası kıyı meydanları

    Başlık çevirisi yok

    BERNA KIZILKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    DOÇ.DR. MEHMET OCAKÇI

  5. Tez No

    172468

    Kentsel kamusal (dış) mekanlar sistemi içinde sosyal bir mekan olarak açık pazar yerlerinin rolü ve kent kimliğine etkisi: İzmir ve Londra kent merkezi örnekleri

    The role of open market places as a public space in the city public open spaces system an their impact on city: In cases of the İzmir and London city centers

    ELVİN SÖNMEZ GÜLER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Peyzaj MimarlığıEge Üniversitesi

    Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ŞERİF HEPCAN

Geri Dön