Toplumsal cinsiyet ekseninde mekân ve beden ilişkisinin kavramsal sanatta temsili
The representation of the relationship between space and body in conceptual art from a gender perspective
- Tez No: 942641
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRAH SUAT ONAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu tez, toplumsal cinsiyet kavramının mekân ve bedenle olan ilişkisini sanat üzerinden incelemeyi hedeflemektedir. Tarih boyunca erkekler ve kadınlar için toplumsal cinsiyet rolleri ve mekânsal sınırlar belirlenmiş, kadınlar daha çok özel alanlarla ilişkilendirilirken, erkekler kamusal alanın temsilcisi olarak konumlandırılmıştır. Cinsiyet rolleriyle şekillenen bu iktidar ilişkisi, mekânda eril ve dişil ayrımlar yaratarak bireylerin yaşam alanlarına dair algılarını, bedensel hareket alanlarını ve toplumsal kimliklerini doğrudan etkiler. Cinsiyetin toplumsal hafızada nasıl yer edindiğini, biyolojik cinsiyet ile toplumsal cinsiyet arasındaki farkların mekân ve bedenle nasıl bütünleştiğini ve bu kavramların sanat temsillerine nasıl yansıdığını araştırmaktadır. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren feminist ve queer sanatçılar, kadınların ve LGBTİ+ bireylerin toplumsal cinsiyet ekseninde sınırlanan alanlarını genişletmek için beden ve mekân kavramlarını yeniden sorgulamaya başlamıştır. Gerilla Girls gibi feminist sanat gruplarının çalışmaları, müzelerde ve kamusal sanat alanlarında cinsiyet ayrımcılığına yönelik eleştiriler getirerek toplumsal hafızadaki iktidar ilişkilerini gözler önüne sermiştir. Bunun yanında, sanatın kamusal ve özel alanları ele alışı, eril ve dişil mekân kodlarını ortaya koymak ve bu kodları yapı söküme uğratmak için güçlü bir araç haline gelmiştir. Çalışma, toplumsal cinsiyetin bedenle ilişkili olarak mekânsal bağlamda nasıl temsil edildiğini ve bu temsillerin toplumsal algıyı nasıl şekillendirdiğini feminist ve queer sanat pratiklerinden örneklerle açıklamaktadır. Son olarak, bu araştırma, toplumsal cinsiyetin kavramsal sanattaki temsilini tarihsel bir çerçeveye oturtarak değerlendirmekte ve sanatın toplumdaki cinsiyet rollerine karşı bir direnç alanı olarak nasıl kullanılabileceğini analiz etmektedir. Mekân ve beden ilişkisini yeniden tanımlayarak sanatsal bir dil oluşturmanın, toplumsal normları ve iktidar ilişkilerini sorgular. Bu doğrultuda, kavramsal sanatın toplumsal cinsiyet ekseninde mekân ve bedene dair eleştiriler sunduğu ve böylece toplumsal dönüşüme katkı sağladığı öne sürülmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to analyze the relationship between the concept of gender, space, and the body through the medium of art. Throughout history, socially constructed gender roles and spatial boundaries have been established for men and women, positioning women primarily within private spaces while men have been associated with the public sphere. These power relations, shaped by gender roles, create masculine and feminine divisions within spaces, directly influencing individuals' perceptions of their living environments, bodily autonomy, and social identities. The research examines how gender is embedded in social memory, how the distinctions between biological sex and gender are integrated with space and the body, and how these dynamics are reflected in artistic representations. Since the second half of the 20th century, feminist and queer artists have begun to critically interrogate the concepts of space and the body to challenge and expand the boundaries imposed on women and LGBTQ+ individuals by gender norms. Feminist art collectives like the Guerrilla Girls have critiqued gender discrimination in museums and public art spaces, exposing the power dynamics embedded in collective memory. Moreover, art's engagement with both public and private spheres has become a powerful tool for uncovering and deconstructing the spatial codes associated with masculinity and femininity. This study illustrates how gender is represented in spatial contexts in relation to the body, using examples from feminist and queer art practices to demonstrate how these representations shape social perceptions. Finally, this research situates the representation of gender in conceptual art within a historical framework and explores how art can be utilized as a space of resistance against societal gender roles. By redefining the relationship between space and the body, the creation of an artistic language provides a critical lens for questioning social norms and power relations. It is argued that conceptual art, by offering critiques of space and the body through the lens of gender, contributes to social transformation.
Benzer Tezler
- Televizyon dizilerinde kültürel temsiller: Mardin dizileri örneği
Représentations culturelles dans les séries télévisées: Exemple de les séries télévisées de Mardin
SEZER AHMET KINA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Radyo-TelevizyonGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ECE VİTRİNEL
- Kamusal alanda kimliklenme: Kürt Alevi Kadınların ilişkisel bağlamlarda kesişimsel mekân-kimlik deneyimleri
Identification in the public sphere: Kurdish Alevi Women's intersectional space-identity experiences in relational contexts
SEÇİL ASLAN COŞKUNER
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA YÜKSEL DİNÇER
- Gaziantep evlerinden apartman dairesine: Kadınların mekânı deneyimleme pratikleri
From Gaziantep houses to apartments: Practises of experiencing the place of women
GÖKÇE SEVLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiGaziantep ÜniversitesiKent Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN TANKUT GÜLHAN
- Türkiye'de son dönem cami tasarımında merkezi kubbeli mekân kurgusunun incelenmesi
Analysis of the central domed space design scheme in the recent Turkish mosque architecture
ABDULLAH GEDİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Polonya sanat-korku sinemasında 'abject' ve 'canavarsı-dişi'
'Abject' and 'monstrous-feminine' in Polish art-horror cinema
EVRİM NACAR
Doktora
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL KIREL