Van gevaş saint thomas (altınsaç) kilisesi rölöve, restitüsyon ve restorasyon projesi
Van gevaş saint thomas (altinsaç) church survey, restitution and restoration project
- Tez No: 942787
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE EKİNCİ DAĞTEKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Saint Thomas Manastırı, Ermeni Kilise Mimarisi, Gevaş, Van Gölü, Kültürel Miras, Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Koruma İlkeleri, Kırsal Mimari, Saint Thomas Monastery, Armenian Church Architecture, Gevaş, Lake Van, Cultural Heritage, Survey, Restitution, Restoration, Conservation Principles, Rural Architectur
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Bu çalışma, Van ilinin Gevaş ilçesine bağlı Altınsaç köyünde yer alan Saint Thomas (Aziz Tomas) Manastırı ve Kilisesi'ni mimari, tarihsel ve koruma bağlamında inceleyerek belgelenmesini ve sürdürülebilir bir restorasyon yaklaşımıyla geleceğe aktarılmasını amaçlamaktadır. Van Gölü çevresindeki Vaspurakan bölgesinin önemli yapılarından biri olan bu kilise, Ermeni mimarlık tarihinin tipik özelliklerini yansıtan, tek nefli, çokgen kasnaklı kubbeli bir plana sahiptir. 10. yüzyıla tarihlendirilen yapı; bölgedeki sismik aktivitelere uygun taş işçiliği, kireç harcı kullanımı ve kırsal mimariyle uyumlu sadeliğiyle dikkat çekmektedir. Tez kapsamında öncelikle Van ve Gevaş bölgesindeki diğer Ermeni kiliseleri (Akdamar, Garmravank, Deveboynu ve Altınsaç Kiliseleri) ile karşılaştırmalı analizler yapılmıştır. Saint Thomas Manastırı'nın mimari, malzeme ve plan özellikleri bu örneklerle benzerlikler ve farklılıklar temelinde değerlendirilmiştir. Ardından yapının mevcut durumu ayrıntılı olarak incelenmiş; geleneksel ölçüm yöntemlerinin yanı sıra lazer tarama, drone ile hava fotoğraflama ve dijital modelleme teknikleri kullanılarak rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlanmıştır. Restorasyon önerileri, ulusal ve uluslararası koruma ilkeleri (Venedik Tüzüğü, ICOMOS, UNESCO) çerçevesinde; temizlik, sağlamlaştırma, bütünleme, yeniden yapım, yenileme ve işlevlendirme müdahaleleri üzerinden sistematik biçimde geliştirilmiştir. Ayrıca yapı ve çevresinin yerel turizm potansiyeli de göz önünde bulundurularak sürdürülebilir koruma için toplumsal katılım ve farkındalık yaratacak stratejiler önerilmiştir. Bu tez, hem Van bölgesindeki Ermeni mirasının belgelenmesine katkı sunmakta hem de Anadolu'nun çok katmanlı kültürel belleği içinde bu tür yapıların korunmasına yönelik metodolojik bir model ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to document and transfer to future generations the Saint Thomas (Surp Tovmas) Monastery and Church, located in the Altınsaç village of Gevaş district in Van, within architectural, historical, and conservation contexts by means of a sustainable restoration approach. As one of the important structures of the Vaspurakan region surrounding Lake Van, this church represents typical features of Armenian ecclesiastical architecture with a single-nave layout and a dome set on a polygonal drum. Dated to the 10th century, the structure stands out with its stone masonry adapted to seismic activity, use of lime mortar, and architectural simplicity in harmony with rural architecture. The thesis first conducts a comparative analysis with other Armenian churches in the Van and Gevaş region (Akdamar, Garmravank, Deveboynu, and Altınsaç Churches). The architectural, material, and plan characteristics of the Saint Thomas Monastery were evaluated in terms of similarities and differences with these examples. Then, the current condition of the structure was examined in detail. Traditional measuring techniques as well as laser scanning, drone-based aerial photography, and digital modeling were used to prepare the measured drawings, restitution, and restoration projects. The restoration proposals were systematically developed in line with national and international conservation principles (Venice Charter, ICOMOS, UNESCO) through interventions such as cleaning, consolidation, reintegration, reconstruction, renovation, and functional reuse. Additionally, strategies that encourage community participation and create awareness were proposed for sustainable conservation, taking into account the local tourism potential of the site and its surroundings. This thesis contributes both to the documentation of Armenian heritage in the Van region and offers a methodological model for the conservation of such structures within Anatolia's multi-layered cultural memory.
Benzer Tezler
- Van'daki Hıristiyan dini mimarisine ait plastik süslemelerde görülen bitkisel ve geometrik motifler
Botanical and geometrical motifs seen on plastic ornaments belonging to Christian religious architecture in Van
EMEL YILDIZ
Doktora
Türkçe
2017
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YALÇIN KARACA
- Van/Gevaş'ta geçiş dönemleri
Transitional periods in Van / Gevaş
NURAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Van Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ TAŞTAN
- Van Gevaş ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin ikinci ürün olarak yetiştirilmesi
The growing as second crop some chickpea (Cicer arietinum L.) varieties in Van/Gevas ecological conditions
FATİH ERDİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ZiraatYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALUK KULAZ
- Van/Gevaş çevresi Ermeni olayları (1895-1918)
Armenian events around Van/Gevaş (1895-1918)
İSMAİL BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihBitlis Eren ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SALİH MERCAN
- Van-Gevaş ekolojik koşullarında ekim zamanının fasulyede (phaseolus vulgaris l.) verim ve verim öğelerine etkisi
The Effects of sowing times on yield and yield components of dry bean (phaseolus vulgaris l.) in Van-Gevaş ecological conditions
ADİL ALLAHVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
ZiraatYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VAHDETTİN ÇİFTÇİ