Zihinde istem dışı beliren en çok rahatsız edici ve en az rahatsız edici düşüncelerin belirlenmesi ve yüzeysel ve derin imgelemenin istem dışı düşünce deneyimine etkisinin incelenmesi
Identifying the most distressing and the least distressing intrusive thoughts in the mind and investigation of the effect of shallow and deep imagery on intrusive thoughts experience
- Tez No: 942858
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TALAT DEMİRSÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Takıntıların kökenlerinin, normal istem dışı düşünce (İDD) görüngüsünde yattığı bilgisi bilişsel davranışçı teorilerin temel bir ilkesidir (Rachman ve de Silva, 1978). Bu teoriler, İDDlerin bireyin değer sistemi, benlik duygusu ve mevcut endişeleriyle ilgili olduğunda istenmeyen bir hâl aldığını öne sürmektedir. Ayrıca, İDD'nin önemi hatalı yorumlanmadıkça ya da İDD uyumsuz yollarla kontrol edilmeye çalışılmadıkça İDDlerin rahatsız edici değerlendirilmediği bildirilmektedir (Clark, 2020). Bu araştırmada, katılımcıların İDD deneyiminde imgelemenin etkisini incelemek amaçlanmıştır. İDDlerin takıntıya giden yolunu anlamak için İDDlerin rahatsız edicilik düzeyleri (en çok/ en az) ikiye ayrılmıştır. Aynı zamanda, derin imgelemenin duyguları canlandırmadaki etkisi gösterildiği için derin ve yüzeysel imgeleme yönergeleri kullanılmıştır (Constantinou ve ark., 2014). Bu doğrultuda, klinik olmayan örneklemin İDDlerini (en çok/ en az rahatsız edici) belirlemesi ve imgeleme (yüzeysel/ derin) yönergeleriyle bu düşünceleri deneyimlemeleri istenmiştir. Araştırmanın tarama aşaması, Ankara'daki ve Eskişehir'deki üniversitelerde öğrenimin gören 671 öğrenciyle; deneysel aşaması 73 öğrenciyle yürütülmüştür. Tarama aşamasında veri toplama amacıyla Demografik Bilgi Formu, Padua Envanteri-Washington Eyalet Üniversitesi Revizyonu, Obsesif İnançlar Anketi-9, Benlik Korkusu Anketi, Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği ve Düşünce Kontrol Anketi kullanılmıştır. Deneysel aşamasındaysa, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği, Görsel İmgelemin Canlılığı Anketi, Zihinde İstem Dışı Beliren Düşünceler Uluslararası Görüşme Formunun D, L, düşünce değerlendirmeleri, kontrol stratejileri maddeleri ve Görsel Analog Ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizi için IBM SPSS 23.0 programını kullanılmıştır. İki yönlü varyans analizi ve iki yönlü çok değişkenli varyans analizi yapılmıştır. Bulgular, İDD'nin ve imgelemenin düşünce değerlendirmeleri için ana etkilerini istatistiksel olarak anlamlı; kontrol stratejileri için İDD'nin ana etkisini anlamlı göstermiştir. İDD'nin, düşünce değerlendirmelerinden abartılı tehdit algısı, düşüncenin önemi, kaygının ve sıkıntının tolere edilememesi, belirsizliğin tolere edilememesi boyutları için ana etkisinin anlamlı olduğuna; imgeleme için kaygının ve sıkıntının tolere edilememesi ve mükemmeliyetçilik boyutlarının ana etkilerinin anlamlı olduğunu göstermiştir. Kontrol stratejileri açısından değerlendirildiğindeyse İDD için yalnızca düşünmeyi durdurmak boyutu istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bulgular alan yazını ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The idea that the origins of obsessions lie in the phenomenon of normal intrusive thoughts (ITs) is basic principle of cognitive behavioural theories (Rachman & de Silva, 1978). In this study, it was aimed to examine the effect of imagery on the participants' experience of ITs. In order to understand the path of ITs leading to obsession, the disturbance levels of ITs were divided into two (most/least). Deep and shallow imagery instructions were used, as the effect of deep imagery on stimulating emotions has been shown (Constantinou et al., 2014). Accordingly, the non-clinical sample was asked to identify their ITs (most/least disturbing) and to experience these thoughts with imagery (shallow/deep) instructions. The screening phase of the study was conducted with 671 students studying at universities in Ankara and Eskişehir. Demographic Information Form, Padua Inventory-Washington State University Revision, Obsessive Beliefs Questionnaire-9, Fear of Self Questionnaire, Depression, Anxiety and Stress Scale and Thought Control Questionnaire were used for data collection. The experimental phase was conducted with 73 students. Positive and Negative Affect Scale, Vividness of Visual Imagery Questionnaire, D, L, thought appraisals, control strategies items of the International Intrusive Thoughts Interview Schedule, and Visual Analogue Scales were used. Two-way analysis of variance and two-way multivariate analysis of variance were conducted. Results showed statistically significant main effects of ITs and imagery for thought appraisals and significant main effect of IT for control strategies. The main effects of IT were significant for the dimensions of overestimation of threat, importance of thought, intolerance of anxiety and distress, and intolerance of uncertainty; for imagery, the main effects of intolerance of anxiety and distress and perfectionism were significant. In terms of control strategies, only the dimension of thought stopping was statistically significant for IT. The findings were discussed in the light of the literature.
Benzer Tezler
- Valeurs models et temporelles des formes verbales en Francais et en Turc
Başlık çevirisi yok
YUSUF KURTOĞLU
- İlkokul matematik ve Türkçe öğretim programının uygulamadaki ve ihmal edilen kazanımlarının incelenmesi
Examination of the operational and null objectives of theprimary school mathematics and Turkish curriculum
SÜVEYBE NEHİR AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞABAN BERK
- Müzik aracılığıyla istem dışı hatırlanan/zihinde canlanan anıların/geleceğe yönelik imajların matematik ders başarısı üzerindeki etkileri
The effects of memories/future images are remembered/imagined via music on mathematics course achievement
AYŞE VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MüzikAbant İzzet Baysal ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SERKAN ECE
PROF. DR. ALTAY EREN
- İlköğretim öğrencilerinin kesir çeşitlerini birbirine dönüştürme süreçlerindeki zihinsel modellerinin belirlenmesi
Determining of pprimary school students? mental models in the process of converting fractions each other
HÜSEYİN CAHİT KAYHAN
- Çocuk dilinde deyimlerin anlamlandırılması ve öntürlük etkisi
Idiom comprehension and prototypicality effect in child language
HÜSEYİN UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA GÜLSÜM GÖKMEN
