Valeurs models et temporelles des formes verbales en Francais et en Turc
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 41209
- Danışmanlar: PROF.DR. A. HAMİT SUNEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Fransız Dili ve Edebiyatı, Linguistics, French Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Fransızca
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
278 ÖZET Bu çalışmada, fransızca ve türkçede fiillerin kişilere göre çekilebilen şekillerinin kip ve zaman değerleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş, fransızca ya da türkçenia diğer dili konuşanlar tarafından öğretilmesini veya öğrenilmesini kolaylaştıracak benzerlik ve farklılıkların tespitine çalışılmış ve karşılaşılan durumların dilbilgisi ve anlam açısından analizleri yapılmıştır. Yaptığımız karşılaştırmalı inceleme sırasında, esas itibariyle fransızca kaynak dil olarak kabul edilmiş, türkçede olup da fransızcada olmayan fiil şekilleri söz konusu olduğunda ise, türkçe kaynak dil olarak alınmış ve fransızcadaki karşılıktan incelenmiştir. Tez konumuzun boyutlarını haddinden fazla genişleteceği hussundaki endişemizin yaraşıra, ayrı bir tez konusu olacak kadar derin ve karmaşık bir yapı arzettikleri yolundaki kanaatimiz sebebiyle, fiillerin fransızcada inflnitif. participe ve gerondif. türkçede ise bazı dilbilimciler tarafından partisip ve gerindium, bazılarınca da bağfiil» sıfattı (ortaç), zarffiil alt gruplarını içeren fiilimsiler olarak adlandırılan biçimleri araştırma konumuzun dışında tutulmuştur. Uygulamalı Dilbilim dalında çalışan birçok bilim adamının da belirttiği gibi, bu tür karşılaştırmalı incelemelerin asıl amacı, genel dilbilime katkıda bulunacak teorik sonuçlar ortaya koymaktan ziyade, karşılaştırılan iki dilden birinin, diğer dili konuşanlara daha iyi öğretilmesine imkân verecek, pedagojik açıdan pratik, yararlı ve somut sonuçlar ortaya koyabilmektir. Nitekim biz de, bu çalışmamızda, kaynak olarak aldığımız dildeki fiil şekillerinin kip ve zaman bakımından sahip olabilecekleri çeşitli değerlerin döküm ve tahlilini yaparak hedef dildeki' karşılıklarının neler olabileceğini tespit etmeye ve herbir değeri örneklerle göstermeye gayret ettik.220 İncelememizi, fransızcadan hareketle, bir giriş bölümünden sonra, indicatif. subjonctif, conditionnel ve imperatif kipleri olmak üzere dört ana bölümde topladık. Giriş bölümünde, fiilde kip ve zaman kavramlarını teorik ve pratik olarak inceledikten sonra, türkçenin fiil sisteminin, hatta bütün türkçenin temelini oluşturan -fj)mek yardımcı fiilini detaylı bir şekilde inceleyerek, kip ve zaman ifadesindeki işlevleri açısından fransızcadaki karşılıklarının neler olabileceğini araştırdık. Ayrıca, fransızca ve türkçede fiillerin çekimli biçimlerinin belirli kip ve zamanlara göre dökümünü çıkarıp, sahip olduğumuz somut dilsel imkânların neler olduğunu tespit ettik. Bu çalışma sırasında fransızcadaki indicatif kipine ait sekiz, subjonctif kipine ait dört, conditionnel kipine ait üç, imperatif kipine ait iki olmak üzere toplam on yedi çekimli fiil şekline karşılık, türkçede, (yapıyor olmak, yapar olmak, yapacak olmak, yapmış olmak gibi bileşik mastarların çekimli şekilleri hariç olmak kaydıyla) ondördü haber, dokuzu dilek-şart, üçü istek, üçü gereklilik, biri de emir kipine ait olmak üzere toplam otuz çeşit çekimli fiil şekli tespit ettik. Her iki dilde de, zaman değerleri bakımından, konuşma anı esas alınmak kaydıyla eşzamanlılık, öncelik ve sonralıte aspect bakımından da bitmiş, süren, başlayan, tekrar eden, sürekli ya da anlık, her zaman meydana gelen vs. kılınış (aspect) özellikleri ve bizzat bir eylem süreci veya eylemin tamamlanması sonucunda ortaya çıkmış bir durumu ifade eden sınırlı sayıdaki fiil şekliyle adeta sınırsız sayıda kipsel değerler ifade edilebileceğini gördük. İndicatif. subjonctif. conditionnel ve imperatif kiplerine ayırdığımız bölümlerde ise, mutlak kullanımları itibariyle, iki dil arasında tümüyle çakışan hiçbir kip ya da fiil şekline rastlamadık. Dolayısıyla, yaptığımız çalışmada iki dil arasındaki benzerliklerden ziyade, farklılıkları tespit ettik ve bunların öğrenme ve öğretme üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkilerini araştırdık.28jt Fransızcanın temel sözdlzim yapısı fiillerin kişisel çekimli hallerinin hem temel, hem de yan cümlede kullanılmasına imkân verdiği halde, türkçede fiillerin çekimli hallerini daha çok temel cümlede ve ki. de. diye gibi bağlaçlarla temel cümleye bağlanan yan cümlelerle, fiili dilek-şart kipine ait bir ek almış yan cümleciklerde ve virgül, ya da ama. ancak. a*ra gibi muhtelif koordinasyon bağlaçlanyla temel cümleye bağlanmış yan cümlelerde kullanabiliyoruz. İki dil arasındaki bu temel yapısal farklılık nedeniyle, fransızcada belirli bir kip ve zamana tekabül eden çekimli bir fiil şeklinin türkçede, çoğu zaman kendi başlarına zaman, kip ve kılınış değeri ifade etmeyen, bu değerleri ancak bağlamdan ya da temel cümlenin fiilinden alan basit veya bileşik fiil isimleri, ya da zarffiil, sıfatfiil gibi isimlerle anılan fiil şekilleriyle karşılandığını, bu durumun da iki dilden birini yabancı dil olarak öğrenenler için en büyük zorluklardan birini teşkil ettiğini gördük. Türkçede, fiillerin isim ya da fiilimsi olarak adlandırılan biçimleri bir tarafa bırakılmak kaydıyla, çekimli şekillerini dikkate aldığımızda, haber kipi bağlamında değerlendirilen birçok fiil şeklinin fransızcada, haber kipinin (indicatif) yanısıra, daha başka kiplere ait şekillere de tekabül ettiğini, fransızcada şart kipi olarak adlandırılan fiil şekillerinin, türkçede şart kipi olarak adlandırılan fiil şekilleriyle hiçbir alakasının olmadığını, fransızcada subjonctif olarak adlandırılan fiil şekillerinin de bağlama göre türkçede istek, gereklilik, emir. hatta şart ve haber kipine ait şekillerle dahi karşılanabildiğini gördük, Fransızcada değişik kiplere ait fiil şekilleri eylemi daha çok gerçek, muhtemel, zihinde tasarlanmış, gerçekliği teyit edilmemiş kuşkulu vs. eylemleri belirttikleri halde, cümleyi üreten yani sözü söyleyen kişinin, anlattığı olayı görgü şahidi olarak mı, yoksa birinden duyarak mı naklettiğini anlamamıza imkân verecek bir özellik taşımamaktadırlar. Türkçede ise, görülen geçmişi ifade eden - dfli geçmiş zaman dışında bütün fiil şekillerine eklenebilen ve -(i)mek yardımcı28i. fiilinin rivayet şekli olan -miş ekinin bu farkı açıkça ortaya koyduğunu ve fransızcada style indirect olarak adlandırılan ve ancak aktarma olgusunu belirten bir temel cümle vasıtasıyla ifade edilebilen detaylı anlatım biçimini son derece basit, ama açık ve kesin bir şekilde ifade edebildiğini tespit ettik. Türkçenin, sözdizimi açısından esas itibariyle isimleştirmeye dayalı bir yapı arzetmesi, -iş. -me. -ecek. -dik. -en. -an vb. eklerle yapılan eylem adlarının ifade ettiği eylemlerin, kılınış (aspect) açısından, konuşma anında devam eden, geçmişte olup bitmiş, devam eden ya da tekrarlanaamuhtemel, kuşkulu, gerçek ya da gerçek dışı muhayyel bir olayı mı anlattığının açık olarak anlaşılmasına İmkân vermemekte, dolayısıyla, bağlam dışı bir cümlenin gerçek mesajını sadece şekil aracılığıyla anlamak mümkün olmamaktadır. Bu bakımdan, her iki dildeki fiil şekilleri arasında herhangi bir eşdeğerlik tablosu oluşturmak imkânı bulunmamakta, karşılaşılan herhangi bir fiil şeklinin fevkalade ayrıntılı mantıkî bir analizini yapmadan karşı dildeki eşdeğerini bulmak mümkün olmamaktadır. Söz gelimi, Okuduğum kitap denince fransızcada, eylemin konuşma anında cereyan ediyor olmasına göre Present [le livre que je lis (je suis en train de lire]; konuşma anından önce olup bitmiş olmasına göre Passe compose, plus-que-parfalt [le livre que tu as (avais) luj; geçmişte devam ediyor olmasına göre Imparfalt (lu livre que tu lisais) şeklinde olmak üzere üç ya da dört farklı şekilde karşılanabilmesi söz konusudur. Keza, Ayşe'ye getirdiğin çiçekler solmuş cümlesinde solmuş kelimesi soluk manasında olup eymemin sonucunda ortaya çıkmış bir durumu ifade ediyorsa fransızcada present ile (Les roses que tu as offertes â Ayşe sont fanees) şeklinde; Ayşe'ye verdiğin anda taze olduğu halde, sonradan solduğu manasında bizzat bir eylem süreci kastediliyorsa passe compose (Les roses que tu qs offertes d Ayşe se sont fanees) şeklinde karşılanması icap edecektir. Netice olarak belirtmek gerekirse, türkçe ile fransızca arasında bu tür karşılaştırmalı incelemelerin pek fazla olmadığı, bu alanda çalışan kimselerin283 açıkça gördüğü bir durumdur. O itibarla, yaptığımız bu çalışmanın eksiksiz ve kusursuz olduğu iddiasında değiliz. Ancak, fransızcayı yabancı dil olarak öğrenmek ya da öğretmek durumunda olan kişilerin işlerini az da olsa kolaylaştıracak, oldukça önemli pratik, faydalı ve somut sonuçlar ortaya koyduğu ve bundan sonra bu konuda yapılacak çalışmalara ışık tutacağı kanaatinde olduğumuzu da belirtmek isteriz.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT -lit In this study, verbs conjugated according to their subjects in freteh and turkish are analysed comparatively with their forms of mood and tense differences and similar rities are studied to enable the speakers of both languages to teach it and learn it. The results are analysed in terms of structures and meaning. In this comparative analysis, essentially Erench is taken as the source language. However, when forms of verbs wich exist in turkish but French are under discussion, Turkish is taken as the source language and equivalents are given in Ere n eh. As many of the linguists who are studying in the field of applied linguistics have mentioned, the aim of the analysis of this kind is to display useful and concrete results wMch offer possibilities to teach, and learn both languages that are pedagogically pratical rather than displaying theoretical results contributing to general linguistics. That is why the data and analysis of forms of mood and tense from the source language are given and the equivalents in the target language are given and each is exemplified.
Benzer Tezler
- La détermination du niveau d'emploi des marqueurs linguistiques du référentiel narratif des apprenants du FLE en classe préparatoire
Hazırlık sınıfında Fransızcayı yabancı dil olarak öğrenenlerin anlatısal gönderge belirleyicilerini kullanma düzeylerinin belirlenmesi / The determination of the level of use linguistic markers of the narrative referential by the learners of French as a foreign language at the preparatory class
NAHİDE ARSLAN
Doktora
Fransızca
2021
DilbilimBursa Uludağ ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAŞTÜRK
- Bankacılık sektöründe yöneticilere sağlanan faydalar ve banka performansı arasındaki ilişki: Borsa İstanbul'da işlem gören bankalar üzerine inceleme
The relationship between benefits provided to executives and company performance in banking sector: Investigation on banks traded in Borsa Istanbul
EYLÜL YARDIMCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BankacılıkGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN BAHADIR
- X, Y, Z kuşaklarında markadan kaçınma davranışlarına yönelik bir araştırma
Research on brand avoidance behavior in generations X, Y, Z
GÜLSEREN DEVRİM KOZAN
- Makro ihtiyati politika ve finansal istikrar ilişkisi: Türkiye'de konut sektörüne yönelik araçların etkinliği
The relationship between macro prudential policy and financial stability: Effectiveness of tools for the housing sector in Turkey
MURAT SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA YEŞİM GÜRBÜZ
- Pertinence des observables pour contraindre des modèles stellaires
Yıldız modellerinin belirlenmesinde gözlem verilerinin önemi
NESİBE ÖZEL
Doktora
Fransızca
2010
Astronomi ve Uzay BilimleriL'École Doctorale Astronomie et Astrophysique d'Ile-de-FranceAstronomi ve Astrofizik Ana Bilim Dalı
ANNIE BAGLIN
MARC-ANTOINE DUPRET