Kültürel miras yapıları için NZEB hedefleri doğrultusunda doku ölçeğinde iyileştirme senaryoları model önerisi
Model proposal for retrofit scenarios at the urban fabric scale based on NZEB targets for cultural heritage buildings
- Tez No: 942936
- Danışmanlar: PROF. DR. İDİL AYÇAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 388
Özet
Kültürel miras yapıları, ait oldukları toplumun tarihsel belleğini yansıtan özgün değerlerdir. Bu nedenle, yalnızca korunmaları değil, aynı zamanda iklim değişikliği ve enerji krizlerine karşı dirençli ve sürdürülebilir biçimde yaşatılmaları gerekmektedir. Bu doğrultuda, çalışma; miras yapılarında NZEB (Nearly Zero Energy Building) hedefleri doğrultusunda geliştirilen çeşitli iyileştirme senaryolarını içeren bütüncül bir model önermektedir. Model, yapıları yerleşim dokusu ölçeğinde ele almakta ve farklı yapı sistemleri (1-2-3-4) için üç etki düzeyinde (A-B-C) 12 pasif iyileştirme ile onsite çatı GES ve offsite arazi GES temelli 6 aktif iyileştirme senaryosundan oluşmaktadır. Senaryolar, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan, kentsel sit alanı olarak miras değerini sürdüren ve yoğun olarak kullanımda olan Eskişehir Odunpazarı'nda uygulanmıştır. BIM yazılımı olan Autodesk Revit ile yapı bilgi modelleri oluşturularak pasif iyileştirme senaryoları EnergyPlus tabanlı DesignBuilder ile, aktif iyileştirme senaryoları ise PVsyst programları kullanılarak analiz edilmiştir. Pasif müdahaleler ile ısıtma-soğutma yükleri azaltılırken, aktif müdahalelerle enerji üretimi sağlanmış ve yapıların enerji ihtiyacı karşılanmıştır. Aynı zamanda kullanım kaynaklı CO₂ salımlarında da değerlerde azalma elde edilmiştir. Bulgular, pasif iyileştirmelerde en yüksek verimin yığma yapılarda elde edildiğini; aktif müdahalelerde ise en fazla enerji üretiminin offsite arazi GES senaryolarında gerçekleştiğini ortaya koymaktadır. Pasif ve aktif iyileştirmelerin entegre edildiği senaryolarda ise, en yüksek sonuçların offsite arazi GES temelli sistemler ile pasif sistemlerin birlikte kurgulandığı senaryolarda elde edildiği ve tüm müdahale senaryoları kapsamında tüm yapılar için enerji ihtiyacının karşılandığı ve pozitif enerjiye ulaşıldığı belirlenmiştir. Bu bağlamda ülkemizde miras yapılarında enerji iyileştirmesi kapsamında uygulanan bir sistem bulunmamakla birlikte, bu çalışma ile NZEB hedefleri doğrultusunda bütüncül bir model önerisi sunulmaktadır. Tüm bu sonuçlar göstermektedir ki, kültürel miras yapılarına özgü koruma sınırlılıkları dikkate alınarak geliştirilen senaryolardan oluşan bu model, koruma ve enerji verimliliğini dengeli bir biçimde entegre eden müdahale senaryoları ile NZEB hedeflerine ulaşılabileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Cultural heritage buildings reflect the historical memory of the societies to which they belong. Therefore, cultural heritage buildings need to be preserved and maintained in a resilient and sustainable manner against climate change and energy crises. Accordingly, the study proposes a holistic model that includes retrofit scenarios for heritage buildings aligned with NZEB targets. The model considers buildings at the settlement scale and consists of 12 passive retrofits at three impact levels (A-B-C) for different building systems (1-2-3-4), as well as six active retrofit scenarios based on onsite rooftop GES and offsite land GES. The scenarios were implemented in Eskişehir Odunpazarı, a UNESCO World Heritage Site. Building information models were created with Autodesk Revit, a BIM software, and passive retrofit scenarios were analyzed with EnergyPlus-based DesignBuilder, and active retrofit scenarios were analyzed using PVsyst programs. While passive interventions reduced heating and cooling loads, active interventions ensured energy production and met the buildings' energy needs. At the same time, a reduction in CO₂ emissions from use was also achieved. The findings show that in passive retrofits, the highest efficiency was achieved in masonry structures, while in active interventions, the highest energy production was achieved in offsite land GES scenarios. In scenarios combining passive and active retrofits, the highest results were obtained when offsite land GES-based systems and passive systems were designed together. This met the energy needs of all buildings within the scope of all intervention scenarios and achieved positive energy. Although no system is implemented in our country within the scope of energy improvement in heritage buildings, this study presents a holistic model proposal in line with the NZEB targets. All these results show that this model, which consists of scenarios developed by considering the conservation limitations specific to cultural heritage buildings, reveals that NZEB targets can be achieved with intervention scenarios that integrate conservation and energy efficiency in a balanced manner.
Benzer Tezler
- Miras yapı komplekslerinin yeniden kullanımı: Ankara Saraçoğlu mahallesi için yeniden kullanım stratejileri
Adaptive reuse of heritage building complexes: Adaptive reuse strategies for Ankara Saraçoğlu neighborhood
DİLAY ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE CORDAN
- Kentsel kültür mirasına yönelik risk azaltımı için bir yönetim modeli önerisi: İstanbul-Büyükada örneği
A management model for risk mitigation for urban cultural heritage: Istanbul-Büyükada case study
EVREN UZER VON BUSCH
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Ground and foundation improvement methods for modern heritage buildings: sosyal bina in METU campus
Modern miras yapıları için zemin ve temel iyileştirme yöntemleri: ODTÜ yerleşkesi sosyal bina örneği
ASLI BİKE GÖZENOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜN ÖZÇAKIR
DOÇ. DR. NEJAN HUVAJ SARIHAN
- Palimpsest olarak iç mekanlar: Kültürel miras yapıları üzerine bir okuma
Interiors as palimpsest: A reading on cultural heritage buildings
AMARA KÖPRÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE CORDAN
- Kültürel miras yapılarında ulaşım sistemleri kaynaklı titreşimlerin etkisi ve örnekler üzerinden değerlendirilmesi
The effect of vibrations resulting from transportation systems on cultural heritage buildings and assessment through examples
NURSEL KARADANA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkEskişehir Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI ÖZÇEVİK BİLEN