Parkinson Ses ve Konuşma Handikap Endeksi'nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması
Development, validity, and reliability study of the Parkinson's Voice and Speech Handicap Index
- Tez No: 942990
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA ESEN AYDINLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kulak Burun ve Boğaz, Nöroloji, Otorhinolaryngology (Ear-Nose-Throat), Neurology
- Anahtar Kelimeler: Parkinson hastalığı, hipokinetik dizartri, geçerlik ve güvenirlik, karma yöntem tasarımı, özdeğerlendirme, Parkinson's disease, hypokinetic dysarthria, validity and reliability, mixed-methods design, self-assessment
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Parkinson Hastalığı olan bireylerin büyük bir kısmı, yaşam kalitelerini olumsuz etkileyen ses ve konuşma bozukluklarıyla karşılaşmaktadır. Bu nedenle, iletişim becerilerini geliştirmek ve sosyal etkileşimlerini desteklemek amacıyla ses ve konuşma sorunlarının geniş kapsamlı değerlendirilmesi kritik bir önem taşımaktadır. Rijidite ve bradikinezinin konuşma mekanizmasının tüm sistemlerini etkilemesi ve somatosensoriyal etkilenimle ortaya çıkan ses ve konuşma problemleri hipokinetik dizartrinin diğer dizartri türlerinden farklılaşmasına sebep olmaktadır. Literatürde, mevcut özdeğerlendirme araçlarının Parkinson hastalığının kompleks doğasını yeterince yansıtmadığı, bireylerin ses ve konuşma sorunlarıyla ilişkili deneyimlerini tam olarak aktaramadığı tartışılmaktadır. Disfoni ve dizartrisi olan bireylere yönelik geliştirilen özdeğerlendirme araçlarının, Parkinson hastalığı olan bireylerin ses ve konuşma özelliklerini ne ölçüde değerlendirebildiği konusunda fikir ayrılıkları bulunmaktadır. Bu nedenle, hipokinetik dizartrinin belirli özelliklerini daha iyi ele alacak, hasta bildirimine dayalı yeni araçların geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu doğrultuda, tez çalışmasının temel amacı, Parkinson hastalarında ses ve konuşma bozukluklarının fiziksel, işlevsel ve duygusal boyutlardaki etkisini değerlendirebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Çalışma, keşfedici sıralı karma yöntem kullanılarak iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, ses ve konuşma şikâyeti bulunan 11 Parkinson hastasıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen verilerin transkripsiyonu ile kodlar, kategoriler ve temalar (fiziksel, işlevsel, duygusal) belirlenmiş ve ölçek soruları oluşturulmuştur. İkinci aşamada ise araştırmanın nicel boyutuna geçilmiştir. Kapsam, yapı, ölçüt ve bilinen grup geçerliği değerlendirilmiş; test-tekrar test güvenirliği ile iç tutarlılık analiz edilmiştir. Kapsam geçerliği için beş uzmanın görüşüne başvurularak 55 maddeden oluşan taslak ölçek formu oluşturulduktan sonra, ölçek 77 Parkinson hastası ve yaş ile cinsiyet açısından eşleştirilmiş 113 sağlıklı kontrol grubuna uygulanmıştır. Yapı geçerliğini belirlemek amacıyla faktör analizi yapılmış ve ölçek; 2 boyutlu yapısı (Fiziksel-İşlevsel, Sosyal-Duygusal) ile 19 maddelik nihai formuna ulaşmıştır. Bilinen grup geçerliği analizi sonucunda, çalışma ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p = 0,000). Çalışma grubundaki bireylerin ses ve konuşma engelliliği açısından kontrol grubuna kıyasla belirgin şekilde daha fazla sorun yaşadığı belirlenmiştir. Ses Handikap Endeksi (SHE) ve İletişimsel Etkililik Ölçeği (İEÖ) kullanılarak yapılan ölçüt geçerliği sonuçlarına göre, SHE ile pozitif (rp = 0,931, p = 0,000) ve İEÖ (rp = -0,884, p = 0,000) ile negatif yönde anlamlı düzeyde korelasyonlar olduğu bulunmuştur. Güvenirlik analizi kapsamında hesaplanan Cronbach's Alpha katsayısı 0,971 olarak belirlenmiş olup; elde edilen bulgular, geliştirilen Parkinson Ses ve Konuşma Handikap Endeksi'nin (PaSKE) Parkinson hastalığında ses ve konuşma problemlerinin oluşturduğu handikapı belirleyen, geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Geliştirilen aracın; Parkinson hastalığı olan bireylerin ses ve konuşma problemlerinin günlük yaşama etkilerinin değerlendirilmesi ve müdahale yöntemlerinin etkililiğinin incelenmesi amacıyla klinik ve araştırma süreçlerinde kullanılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
A significant proportion of individuals with Parkinson's disease experience voice and speech disorders that negatively impact their quality of life. Therefore, a comprehensive assessment of voice and speech-related problems is critically important to support social interactions and improve communication skills. The influence of rigidity and bradykinesia on all components of the speech mechanism, along with somatosensory impairments, differentiates hypokinetic dysarthria from other types of dysarthria. The literature discusses that existing self-assessment tools do not adequately reflect the complex nature of Parkinson's disease and fail to fully capture patients' experiences. There are ongoing debates regarding the extent to which self-assessment tools developed for general voice disorders and dysarthria accurately evaluate the voice and speech characteristics of individuals with Parkinson's disease. Consequently, there is a need to develop new patient-reported tools that better address the specific characteristics of hypokinetic dysarthria. The primary aim of this dissertation is to develop a valid and reliable scale for assessing the physical, functional, and emotional impact of voice and speech problems in individuals with Parkinson's disease. The study was conducted in two phases using an exploratory sequential mixed-methods approach. In the first phase, semi-structured interviews were conducted with 11 Parkinson's patients with voice and speech complaints. Transcribed data were analyzed to identify codes, categories, and themes (physical, functional, emotional), which were then used to generate scale items. In the second phase, the study transitioned to its quantitative component. The validity (content, construct, criterion, and known-groups validity) and reliability (test-retest reliability and internal consistency) of the scale were assessed. For content validity, expert opinions were obtained, and a preliminary scale consisting of 55 items was developed. The scale was then administered to 77 individuals with Parkinson's disease and a control group of 113 healthy individuals matched by age and gender. Factor analysis was conducted to determine construct validity, and the final scale was refined to a 19-item form with a two-factor structure (Physical-Functional and SocialEmotional). Known-groups validity analysis revealed statistically significant differences between the Parkinson's and control groups (p = 0.000), indicating that individuals with Parkinson's disease reported significantly greater difficulties in voice and speech-related disability compared to the control group. Criterion validity was assessed using the Voice Handicap Index (VHI) and The Communicative Effectiveness Survey-Revised (CESR). The results indicated a positive correlation with the VHI (rp = 0.931, p = 0.000) and a strong negative correlation with the CES (rp = -0.884, p = 0.000). The reliability analysis yielded a Cronbach's Alpha coefficient of 0.971, demonstrating high internal consistency. These findings indicate that the Parkinson's Voice and Speech Handicap Index is a valid and reliable instrument for assessing the impact of voice and speech problems in individuals with Parkinson's disease. It is recommended that the developed tool be used in clinical and research processes to assess the impact of speech and voice problems on the daily lives of individuals with Parkinson's disease and to examine the effectiveness of intervention methods.
Benzer Tezler
- Parkinson hastalarının prozodi, solunum, fonasyon ve akıcılık özelliklerinin algısal, akustik ve aerodinamik değerlendirmesi
Evaluation of prosody, respiration, phonation and fluency characteristics of Parkinson's patients using perceptual, acoustic and aerodynamics measures
EBRU YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kulak Burun ve Boğazİstanbul Medipol ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TALAT BULUT
- Parkinson hastalığında ses ve yutma fonksiyonlarının değerlendirilmesi
Evaluation of voice and swallowing functions in parkinson's disease
RUMEYSA COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kulak Burun ve BoğazEge ÜniversitesiKulak Burun Boğaz Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYFUN KİRAZLI
- Subtalamik nükleus -derin beyin stimülasyonu uygulanan Parkinson hastalarında unilateral uyarımın ipsilateral bulgular ve aksiyalsemptomlar üzerine etkilerinin incelenmesi
Subthalamic nucleus - deep brain stimulation applied to unilateral in Parkinson's patients ipsillateral findings and axial results of stimulation examining the effects on symptoms
BERİA NUR ERTUĞRUL
- Parkinson hastalığında ses ve konuşmanın akustik analizi
Acoustic analysis of voice and speech in parkinson's disease
ELİF MERYEM ÜNSAL AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ TORUN
- Serebral palsili çocuklarda dizartri müdahalesinde LSVT LOUD terapi yönteminin etkililiğinin incelenmesi
Investigation of the efficacy of LSVT LOUD therapy method in the intervention of dysarthria in children with cerebral palsy
AYSU PAPURCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
NörolojiİZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEREN DÜZENLİ ÖZTÜRK