Okul yöneticilerinin liderlik stilleri, okul etkililiği ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin öğretmen görüşleriyle incelenmesi: Sakarya ili örneği
An investigation of the relationship between school administrators' leadership styles, school effectiveness, and organizational commitment based on teachers' opinions: The case of Sakarya province
- Tez No: 943319
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN POLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri, Okul Etkililiği, Örgütsel Bağlılık, Öğretmen Görüşleri, School Administrators' Leadership Styles, School Effectiveness, Organizational Commitment, Teachers' Opinions
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okul etkililiği ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Sakarya ili merkez ilçelerinde bulunan devlet okullarında görev yapan farklı branşlardaki 409 öğretmen oluşturmaktadır. Basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenen öğretmenlere“Okul Müdürleri Liderlik Stilleri Ölçeği”,“Algılanan Okul Etkililiği Ölçeği”,“Örgütsel Bağlılık Ölçeği”uygulanmış ve istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin okul müdürlerinin liderlik stilleri açısından en etkili lider algısının sırasıyla dönüşümcü, sürdürümcü ve serbest bırakıcı liderlik olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin cinsiyetlerinin, yaşlarının, görev sürelerinin ve öğrenim durumunun ölçeğin tamamında liderlik stiliyle önemli bir ilişkisi olmadığı da belirlenmiştir. Sürdürümcü liderliğin cinsiyet, dönüşümcü liderliğin okul türü, serbest bırakıcı liderliğin kıdem ve branş açısından anlamlı farklılıklar oluşturduğu görülmüştür. Okul yöneticilerinin liderlik stilleri cinsiyet, yaş, görev süresi ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermezken okul türüne göre anlamlı farklılık göstermiştir. Okul etkililiği sonuçlarına bakıldığında öğretmenlerin cinsiyet değişkenine göre, okul etkililiğinin ölçeğinin tamamında ve alt boyutlarında anlamlı bir farklılık görülmezken; yaş, branş, okul türü, görev süresi ve öğrenim durumuna göre gruplar arasında anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin ölçeğin genelinde ve alt boyutlarında cinsiyet, branş ve öğrenim durumuna göre anlamlı farklılık tespit edilemezken; yaş ve okul türü değişkenine göre tüm alt boyutlarda, görev süresine göre ise sadece devam bağlılığı alt boyutunda anlamlı farklılık saptanmıştır. Ölçeklere yönelik yapılan pearson korelasyon analizinde; dönüşümcü liderlik boyutunun serbest bırakıcı liderlik ve sürdürümcü liderlikle negatif yönlü, okul etkililiği, duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık ile pozitif yönlü bir etkileşimde olduğu görülmüştür. Serbest bırakıcı liderliğin, sürdürümcü liderlik ile pozitif yönlü, okul etkililiği ve bağlılığın alt boyutları olan duygusal bağlılığın devam bağlılığı ve normatif bağlılıkla negatif yönlü bir ilişkisi saptanmıştır. Okul etkililiğinin örgütsel bağlılığın alt boyutları olan duygusal bağlılığın devam bağlılığı ve normatif bağlılıkla pozitif yönlü anlamlı bir ilişkisi belirlenmiştir. Duygusal bağlılığın devam bağlılığı ve normatif bağlılıkla pozitif yönlü ilişkisi olduğu, benzer şekilde devam bağlılığının normatif bağlılıkla pozitif yönlü belirlenmiştir. Yapısal eşitlik modeline yönelik yapılan analizde Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasında pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordadığı, Örgütsel bağlılığın okul etkililiğini pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordadığı, okul yöneticilerinin liderlik stillerinin örgütsel bağlılığı pozitif yönde ve anlamlı bir şekilde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile okul etkililiği arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın kısmi aracılık rolünün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to investigate the relationship between school administrators' leadership styles, school effectiveness, and teachers' organizational commitment. The relational survey model has been employed in the research The sample of the study consists of 409 teachers from various branches working in public schools in the central districts of Sakarya province. The“School Principals' Leadership Styles Scale”,“Perceived School Effectiveness Scale”, and“Organizational Commitment Scale”were administered to the teachers selected by simple random sampling method and the data were analyzed using statistical methods. According to the results of the research, it was determined that teachers perceive the most effective leadership style of school principals as transformational leadership, followed by transactional and laissez-faire leadership styles, respectively. It was also found that teachers' gender, age, years of service, and educational background do not have a significant relationship with leadership style across the overall scale. It was observed that transactional leadership differs significantly by gender, transformational leadership differs by school type, and laissez-faire leadership by seniority and branch. While school administrators' leadership styles do not show a significant difference based on gender, age, years of service, and educational background, a significant difference was observed based on school type. When examining the results of school effectiveness, no significant difference was found in the overall scale or its sub-dimensions based on gender. However, significant differences were identified among groups based on age, branch, school type, length of service, and educational background. As significant differences were not identified across the general scale or its sub-dimensions based on gender, branch, or educational background in teachers' levels of organizational commitment; significant differences were identified in all subdimensions based on age and school type, and only in the continuance commitment subdimension based on years of service. According to Pearson correlation analysis conducted on the scales, it was found that the transformational leadership dimension has a negative correlation with laissez-faire and transactional leadership, and a positive correlation with school effectiveness, emotional commitment, continuance commitment, and normative commitment. Laissez-faire leadership was found to have a positive correlation with transactional leadership and a negative correlation with school effectiveness and the sub-dimensions of commitment; emotional, continuance, and normative. School effectiveness was found to have a positive and significant correlation with the sub-dimensions of organizational commitment: emotional commitment, continuance commitment, and normative commitment. Emotional commitment also showed a positive correlation with both continuance and normative commitment, and similarly, continuance commitment had a positive correlation with normative commitment. In the analysis conducted for the structural equation model, it was concluded that school administrators' leadership styles positively and significantly predicted organizational commitment, and that organizational commitment positively and significantly predicted school effectiveness. It was also concluded that school administrators' leadership styles positively and significantly predicted organizational commitment. Furthermore, it was found that organizational commitment plays a partial mediating role in the relationship between school administrators' leadership styles and school effectiveness.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The investigation of relationship between the leadership style of administrators and teachers' worklife quality and their organizational commitment level
SİNAN YALÇIN
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DURDAĞI AKAN
- Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile etkili okul arasındaki ilişkide öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının aracı rolü: Bir yapısal eşitlik modellemesi
The mediating role of teachers' organizational citizenship behaviors in the relationship between school principals' leadership styles and effective schools: A structural equation modeling
CEMAL BİLGE KAPÇAK
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DUMAN
- Ortaöğretim okul müdürlerinin liderlik stilleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişki
The relationship between leadership styles and communication skills of school administrators in secondary education
İPEK ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZAHAT GÜÇLÜ
- İlkokul yöneticilerinin çatışma yönetimi stratejilerinin uyguladıkları liderlik stilleri ile ilişkisi
Relationship between primary school administrators' conflict management strategies and their leadership styles
KÜBRA DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADEGÜL AKBABA ALTUN
- Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleriyle algılanan okul etkililiği arasındaki ilişki
The relationship between leadership styles of school administrators and perceived school effectiveness based on teachers' views
MUSTAFA ERMEYDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ CAN