Geri Dön

Türkiye'de dezavantajlı çocuklara yönelik yapılmış çalışmaların sistematik bir derlemesi

A systematic review of studies conducted on disadvantaged children in Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 944134
  2. Yazar: ZEKİYE BAYRAK
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TRİNGA SHPENDI ŞİRİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 189

Özet

Bu araştırma, Türkiye'de dezavantajlı çocuklara yönelik yapılmış akademik çalışmaları sistematik bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan sistematik derleme deseniyle yürütülmüş ve veri toplama sürecinde doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Mart 2006 - Temmuz 2024 tarihleri arasında Google Akademik ve Ulusal Tez Merkezi gibi açık erişimli veri tabanlarında yapılan taramalarda,“dezavantajlı çocuklar”,“risk altındaki çocuklar”,“sokakta yaşayan çocuklar”,“çalıştırılan çocuklar”,“suça yönelmiş çocuklar”,“mülteci çocuklar”,“ihmal ve istismara uğramış çocuklar”,“özel gereksinimli çocuklar”ve“korunmaya muhtaç çocuklar”gibi anahtar kelimeler kullanılmıştır. Araştırmalara dâhil edilme sürecinde ölçüt örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Türkiye'de gerçekleştirilmiş, açık erişimli ve dezavantajlı çocuklara yönelik bulgu, sonuç veya öneri içeren çalışmalar dâhil edilmiş; konu dışı, tam metnine ulaşılamayan veya içerik açısından yetersiz bulunan çalışmalar dışlanmıştır. Bu doğrultuda 53 yüksek lisans tezi, 19 doktora tezi ve 38 makale olmak üzere toplam 110 çalışma incelenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışmalar; yayımlandıkları yıllar, yayın türleri, araştırma ve analiz türleri, araştırma desenleri, örneklem grupları, veri toplama araçları ve incelenen dezavantaj gruplarına göre analiz edilmiştir. Ayrıca, çalışmaların amaç, sonuç ve önerileri; toplumsal ve sosyal, eğitimsel, hukuksal, psikolojik ve kültürel faktörler olmak üzere beş ana tema altında kategorize edilmiştir. Bu temalar, dezavantajlı çocukların karşılaştıkları çok boyutlu sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini kapsamlı şekilde ortaya koymaktadır. Temalar arasında en çok toplumsal ve sosyal faktörlerin, ikinci sırada ise eğitimsel faktörlerin öne çıktığı görülmüştür. Bulgular, dezavantajlı çocukların toplumsal risklerle karşılaşmasının başlıca nedenleri arasında yoksulluk, aile içi istismar, eğitim yetersizlikleri, sokakta çalışma ve sosyal hizmet yetersizliklerinin bulunduğunu göstermektedir. Araştırmalarda en çok yüksek lisans tezlerine yer verildiği, en yoğun araştırma yapılan yılların ise 2021, 2022 ve 2023 olduğu belirlenmiştir. Araştırmaların 49'unda nitel, 49'unda nicel, 12'sinde ise karma yöntem tercih edilmiştir. Betimsel analiz en sık kullanılan analiz türü olurken, tarama modeli en yaygın araştırma deseni olarak öne çıkmıştır. Örneklem gruplarının çoğunluğunu 0-18 yaş arası dezavantajlı çocuklar oluşturmuş ve çalışmalarda en çok suça sürüklenmiş çocuklar ele alınmıştır. Araştırma sonuçları, dezavantajlı çocukların karşılaştıkları sorunların çözümünde disiplinlerarası yaklaşımlara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda erken müdahale programlarının yaygınlaştırılması, hukuksal desteğin artırılması, eğitim sistemine entegrasyon süreçlerinin güçlendirilmesi ve aile içi destek mekanizmalarının geliştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, sosyal hizmetlerin iyileştirilmesi ve dezavantajlı çocukların yaşadığı sorunların bütüncül bir yaklaşımla ele alınması gerektiğine dikkat çekilmektedir.

Özet (Çeviri)

This research aims to systematically examine academic studies conducted on disadvantaged children in Turkey. The research was conducted using the systematic review design, which is one of the qualitative research methods, and the document review method was used in the data collection process. In the searches conducted in open-access databases such as Google Scholar and the National Thesis Center between March 2006 and July 2024, keywords such as“disadvantaged children”,“children at risk”,“children living on the streets”,“children forced to work”,“children turned to crime”,“refugee children”,“children neglected and abused”,“children with special needs”and“children in need of protection”were used. The criterion sampling method was preferred in the process of including studies. Open-access studies conducted in Turkey and containing findings, results or recommendations on disadvantaged children were included; studies that were off-topic, whose full texts could not be accessed or that were insufficient in terms of content were excluded. In this context, a total of 110 studies, including 53 master's theses, 19 doctoral theses and 38 articles, were examined. The data obtained were evaluated using the content analysis method. The studies were analyzed according to the years they were published, types of publications, types of research and analysis, research designs, sample groups, data collection tools, and the disadvantaged groups examined. In addition, the aims, results, and recommendations of the studies were categorized under five main themes: social, educational, legal, psychological, and cultural factors. These themes comprehensively reveal the multidimensional problems faced by disadvantaged children and the proposed solutions to these problems. It was observed that social and social factors were the most prominent among the themes, followed by educational factors. The findings show that the main reasons why disadvantaged children encounter social risks are poverty, domestic abuse, educational deficiencies, working on the streets, and social service deficiencies. It was determined that the most studies included master's theses and the most intensive research years were 2021, 2022 and 2023. Qualitative methods were preferred in 49 of the studies, quantitative methods in 49, and mixed methods in 12. While descriptive analysis was the most frequently used analysis type, the scanning model stood out as the most common research design. The majority of the sample groups consisted of disadvantaged children between the ages of 0-18, and children who were dragged into crime were the most discussed in the studies. The research results show that interdisciplinary approaches are needed to solve the problems faced by disadvantaged children. In this context, it is recommended that early intervention programs be expanded, legal support be increased, integration processes into the education system be strengthened and family support mechanisms be developed. In addition, it is emphasized that social services should be improved and the problems experienced by disadvantaged children should be addressed with a holistic approach.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    680037

    1960-1970 dönemi Türk sinemasında çocuk işçiliği

    Child labor in Turkish cinema in 1960-1970

    EBRU BÜYÜKAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAkdeniz Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. METE KAAN NAMAL

  2. Tez No

    729968

    COVID-19 salgın sürecinde travma bilgisine dayalı uzaktan eğitim uygulamalarının odak grup görüşme yöntemiyle öğretmenlerle değerlendirilmesi: SOYAÇ örneği

    Evaluation of trauma informed distance education practices with teachers by focus group interview method during the COVID-19 pandemic: SOYAC example

    BUSE KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimMaltepe Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HAVVA ÖZDEN BADEMCİ

  3. Tez No

    855494

    Effects of the physical environment on fear of crime and self-protective behaviors through city parks

    Fiziksel çevrenin suç korkusu ve suça karşı kendini koruma davranışlarına etkilerinin şehir parkları üzerinden değerlendirilmesi

    GİZEM CİHANLI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU

  4. Tez No

    590756

    The gap analysis of Turkish state's children policies and the agenda of children-based csos between 1990s-2018 in Turkey

    Türkiye'de 1990-2018 yılları arasında devlet kurumlarının ve çocuk odaklı çalışan sivil toplum kuruluşlarının çocuk gündemlerinin boşluk analizi yöntemiyle karşılaştırılması

    ESRA ATALAY TUNA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Kamu YönetimiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Sosyal Politika Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATMA UMUT BEŞPINAR AKGÜNER

  5. Tez No

    875620

    Travma sonrası büyümede umut ve öz-yeterliğin yordayıcı etkisi: kadın afetzede örneği

    The predictive effect of hope and self-efficacy on post-traumatic growth: Example of disaster victims of women

    İREM KAYACAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TUĞBA BİNGÖL

Geri Dön