Azerbaycan modernleşme sürecinde kimlik meselesi: Ulusal kimlik inşasında 'batılaşma'
The issue of identity in Azerbaijan's modernization process: 'Westernization' in the construction of national identity
- Tez No: 944377
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM ESEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 457
Özet
Bu çalışma, Azerbaycan'da ulusal kimliğin 19. yüzyılın ortalarından günümüze kadar Batılaşma süreciyle nasıl şekillendiğini incelemektedir. Araştırma hem tarihsel bir perspektif sunmakta hem de günümüz Azerbaycan ile Batı dünyası arasındaki ilişkiler bağlamında Batılaşmanın ulusal kimlik üzerindeki etkilerini değerlendirmektedir. Bu bağlamda, Çarlık Rusya'sından günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti'ne kadar olan süreçte, tarihsel, siyasal, kültürel ve toplumsal gelişmeler incelenerek, Batılaşmanın Azerbaycan'ın ulusal kimliğini nasıl dönüştürdüğü tartışılmaktadır. Azerbaycan'ın kimlik inşasında etkili olan tarihsel kırılma noktaları, kültürel değişimler, bölgesel aktörler, ideolojik mücadeleler, entelektüel figürler, siyasal örgütlenmeler, milliyetçilik, sanayileşme, devletleşme süreci ve bağımsızlık gibi değişkenler analiz edilmiştir. Araştırma, Azerbaycan'ın Batı dünyasıyla olan etkileşimini de dikkate alarak, modernleşme süreçlerinin ulusal kimlik üzerindeki belirleyici rolünü ortaya koymaktadır. Özellikle çalışmada, Sovyet sonrası dönemde Azerbaycan'ın Avrupa Birliği ve diğer Batılı kurumlarla olan ilişkileri, Batılaşmanın günümüzde nasıl algılandığını ve kimlik üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Araştırmanın temel veri seti, alanında uzman 10 kişiyle yapılan mülakatlar ve Avrupa Birliği'nin“Avrupa Komşuluk Politikası”çerçevesinde Azerbaycan'daki Batılaşma sürecini gözlemlemeyi amaçlayan, 15 yaş üstü 1000 katılımcıyla gerçekleştirilen anket verilerine dayanmaktadır. Tematik analiz yöntemi kullanılarak derinlemesine mülakatlar MAXQDA nitel araştırma aracı ile analiz edilmiş ve anket sonuçlarıyla birlikte değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, kurumsallaşmış 'Azerbaycanlı' siyasi kimliğinin günümüz Azerbaycan ulusal kimliğini tam olarak yansıtmadığını göstermektedir. Bu kimliğin vatandaşlığa dayalı ve coğrafi bir tanımlama sunduğu gözlemlenmiştir. Çalışma, bu bağlamda 'Türk' kimliğinin üst kimlik olarak kabul edilmesinin ulusal kimlik sorununa çözüm sağlayabileceğini öne sürmektedir. Ayrıca, Batılaşmanın Azerbaycan'ın ulusal kimliği için bir sorun değil, tarihsel ve siyasal süreçlerin bir sonucu olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda 'Azerbaycan Türkü' ve 'Azerbaycan Türkçesi' gibi kimlik unsurlarının Batılaşma süreciyle doğrudan ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Bu çalışma, Azerbaycan'da ulusal kimliğin tarihsel, siyasal ve kültürel bağlamda nasıl şekillendiğini ortaya koyarak, Azerbaycan'ın modernleşme sürecinde Batılaşmanın kimlik üzerindeki etkisini analiz etmekte ve akademik literatüre katkı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines how the process of Westernization has shaped national identity in Azerbaijan from the mid-19th century to the present. The research provides both a historical perspective and an evaluation of the impact of Westernization on national identity within the framework of contemporary Azerbaijan-Western relations. In this context, historical, political, cultural, and social developments from the Tsarist Russia period to the present Republic of Azerbaijan are analysed to discuss how Westernization has transformed Azerbaijan's national identity. The study also explores key historical turning points, cultural changes, regional actors, ideological struggles, influential intellectual figures, political organizations, nationalism, industrialization, state-building, and independence as factors shaping national identity. The research also considers Azerbaijan's engagement with the Western world, emphasizing the role of modernization processes in shaping national identity. It assesses how Azerbaijan's relations with the European Union and other Western institutions in the post-Soviet period have influenced national identity and how Westernization is perceived today. The study is based on qualitative data, including interviews with 10 experts in the field and survey data collected from 1,000 participants aged 15 and above within the framework of the European Union's“European Neighbourhood Policy”, which aims to observe the Westernization process in Azerbaijan. The collected data was analysed using thematic analysis with the MAXQDA qualitative research tool, and the survey findings were evaluated in conjunction with the interview results. The findings reveal that the institutionalized 'Azerbaijani' political identity does not fully reflect Azerbaijan's contemporary national identity. It has been observed that this identity is primarily based on citizenship and defined more in geographical terms. The study argues that recognizing 'Turkic' identity as an overarching identity could offer a solution to national identity-related issues. Furthermore, it establishes that Westernization is not a problem but rather a consequence of historical and political processes. In this regard, identity elements such as 'Azerbaijani Turk' and 'Azerbaijani Turkish' are directly related to the process of Westernization. This study contributes to the academic literature by analysing how national identity in Azerbaijan has been shaped within historical, political, and cultural contexts, and by evaluating the impact of Westernization on identity construction during Azerbaijan's modernization process.
Benzer Tezler
- Rusya Müslümanlarının modernleşme hareketi: Kırım-Azerbaycan örneği (1850-1917)
Modernisation movement of Russian Muslims: The case of Kırım-Azerbaijan (1850-1917)
LEYLA İSAYEVA
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY UZUN
- Azerbaycan'da modernleşme ve sosyo-politik dönüşüm sürecinde bir aydın profili: Üzeyir Bey Hacıbeyli (1885-1948)
An intellectual profile in the process of modernization and sociopolitical transformation in Azerbaijan: Uzeyir Hajibayli (1885-1948)
MURAD HAJIBAYOV
- Kuzey Azerbaycan'da kültürel ve sosyal hayat (1828-1905)
Cultural and social life in North Azerbaijan (1828-1905)
GAMZE İME
- Hüseyinzade Ali Turanın hayatı ve eserleri üzerine bir inceleme
A study on the life and the works of Huseyinzade Ali Turan
GÖZDE GÜNGÖR
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE ŞİRİN
- Modernleşme dönemi Türkiye ve Azerbaycan roman ve hikâyelerinde eğitim sorunları
Education problems in modernization period Turkish and Azerbaijan novels and stories
MELİHA ÖZTURHAN
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN