Mimari tasarım sürecinde problem tanımının nörobilim araçlarıyla değerlendirilmesi
Evaluating problem definition in the architectural design process through neuroscientific tools
- Tez No: 944538
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI SUNGUR, DOÇ. DR. ÇİĞDEM CANBAY TÜRKYILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Tasarım süreci, doğrusal olmayan, yinelemeli ve alternatiflere açık yapısıyla uzun süredir araştırma konusu olmuştur. 20. yüzyılın başlarından itibaren çeşitli kuramlarla açıklanmaya çalışılan bu süreç, özellikle mimarlıkta problem odaklı bir süreç olarak ele alınmaktadır. Tasarım problemleri; istenilenlerin belirsiz olduğu ve sonucun öngörülemediği iyi tanımlanmamış ve istenilenlerin net olduğu, optimum çözüme ulaşılabilen ve ölçülebilen iyi tanımlanmış problemler olarak sınıflandırılmaktadır. Problemlerin yapısal farklılıkları, tasarımcının problem keşfi ve analiz becerilerini ön plana çıkarmakta; tasarım sürecine uygun stratejilerin geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, mimari tasarım sürecinde problem tanımının tasarımcı üzerindeki bilişsel etkilerini ve bu etkilerin görsel algıyla ilişkisini incelemektir. Bu kapsamda iki hipotez test edilmiştir: (1) Tasarım sürecinde iyi tanımlanmış ve iyi tanımlanmamış problemler, nöral aktivitelerde farklılıklara sebep olur; (2) Görsel algı düzeyi, tasarım sürecinde iyi tanımlanmış ve iyi tanımlanmamış problemler sırasında oksipital bölgede meydana gelen aktivasyon ile ilişkilidir. Araştırmada EEG ölçümleri, Hooper Görsel Algı Testi ve yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen veriler kullanılmıştır. Mimari tasarım eğitiminde, problem tanımlılığının tasarım sürecine etkisinin beyin dalgaları aracılığıyla analiz edildiği bu çalışmanın hedefleri, mimarlıkta tasarım sürecinin nörobilimi üzerine bilgi üretmek, mimarlık öğrencilerine üretilecek tasarım probleminin çerçevelenmesi konusunda farkındalık kazandırmak ve bu farkındalığın, mimari tasarım eğitimi için yararlı olabileceği konuları tartışmaktır. Elde edilen bulgular, problem türlerinin beyinde farklı nöral aktivasyonlara yol açtığını göstermekte; mimari tasarım eğitiminde problem çerçevesinin nasıl belirlendiğinin öğrenme süreci üzerindeki etkilerine ışık tutmaktadır. Sonuçlar, tasarım sürecinin nörobilimi odaklı araştırmaların, tasarım düşüncesinin doğasına dair önemli bulgular sunabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The design process, characterized by its non-linear, iterative, and open-ended nature, has long been a subject of research. Since the early 20th century, this process has been explained through various theories and is regarded as a problem-oriented process in the field of architecture. Design problems are classified into two categories: ill-defined problems, where goals are ambiguous and outcomes unpredictable, and well-defined problems, where goals are clear, optimal solutions are achievable, and outcomes are measurable. The structural differences between these problem types highlight the designer's skills in problem discovery and analysis, necessitating the development of appropriate strategies for the design process. This study aims to examine the cognitive effects of problem definition in the architectural design process and its relationship with visual perception. Two hypotheses were tested: (1) Well-defined and ill-defined problems elicit different neural activities during the design process; (2) The level of visual perception is associated with occipital lobe activation during engagement with well-defined and ill-defined design problems. EEG measurements, the Hooper Visual Organization Test, and structured interviews were used to collect data. The study investigates the impact of problem definition on the design process through brainwave analysis. It aims to contribute to the neuroscience of design in architecture, raise awareness among architecture students about the framing of design problems, and discuss how this awareness may benefit architectural education. Findings reveal that different problem types trigger distinct neural activations, shedding light on how problem framing influences learning in architectural design education. The results underscore the potential of neuroscience-based research to offer valuable insights into the nature of design thinking.
Benzer Tezler
- The design space of the basic design studio: An analysis and assessment with synthetic solutions
Temel tasarım stüdyosunun tasarım uzayı: Sentetik çözümlerle bir ölçme ve değerlendirme
SELEN ÇİÇEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU
- Mimarlıkta çok boyutluluğun bütünlük içerisinde ele alınmasını sağlama amaçlı bir bilişim yönetim sistemi
An Architecture information management system for consideration of multi-dimensionality within wholeness
YÜKSEL DEMİR
- Evrensel tasarım ilkeleri doğrultusunda engelsiz üniversite kampüslerinin tasarlanması ve biçimlenmesi üzerine bir araştırma
A research on designing and the formation of accessible university campuses in accordance with universal design principles
GÜRÜNAY ÖKTEN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2018
MimarlıkHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. EMİNE NUR OZANÖZGÜ
- Deep learning for game genre classification from game posters
Derin öğrenme ile oyun afişlerinden oyun türü sınıflandırması
BATIKAAN GÜNEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SANEM SARIEL UZER
- Konut tasarımında bir kalite unsuru olarak esneklik temelli yaklaşımların değerlendirilmesi
Evaluation of flexibility-based approaches as a quality element in housing design
ESİN HASGÜL
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AHSEN ÖZSOY