Kahverengi kokarca böceğinin yaban arıları ile biyokontrolünün fındık rekoltesine etkisinin matematiksel analizi
Biocontrol of brown marmorated stink bugs using samurai waps: investigating the impact of this biocontrol on hazelnut production in Turkey
- Tez No: 944793
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHİR DEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Matematik, Mathematics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Giresun Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Matematik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 58
Özet
Türk fındığı, dünya fındık üretiminin yaklaşık %70'ini karşılayan önemli bir tarımsal üründür. Ancak, fındık yetiştiriciliği, özellikle kahverengi kokarca böceği (KKB) (Halyomorpha halys (Stål, 1855); Hemiptera: Pentatomidae) adlı zararlının yaygın varlığı nedeniyle ciddi tehditlerle karşı karşıyadır. KKB, fındığa büyük zararlar vererek önemli verim kayıplarına yol açmaktadır. Bu kayıpları azaltacak bir çözüm ise, KKB yumurtalarını etkili bir şekilde parazitleyen Samuray yaban arısının (SYA) (Trissolcus japonicus; Hymenoptera: Sceilonidae) biyolojik mücadele ajanı olarak Türkiye'de kullanılmasıdır. Bu çalışma, SYA'nın Türk fındık bahçelerine salınmasının potansiyel etkilerini, üç farklı adaptasyon düzeyine göre incelemektedir. Biyolojik mücadelenin başarılı veya başarısız olacağı koşulları belirlemek amacıyla modelimizin kararlılık analizi yapılmıştır. Parametre tahminlerine ve model kararlılığına dayalı olarak elde edilen sonuçlar, biyolojik mücadelenin başarı şansının yüksek olduğunu göstermektedir. Simülasyonlar, 7 yıllık bir süreçte SYA'nın KKB popülasyonunu düşük adaptasyon durumunda yaklaşık %50, orta adaptasyon durumunda yaklaşık %75 oranında azaltabileceğini ve güçlü adaptasyon durumunda ise neredeyse tamamen ortadan kaldırabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, bu biyolojik mücadele, yıllık fındık üretiminde 101.662 tonluk bir artış sağlayarak %15 oranında verim artışı oluşturabilir. Çalışma, KKB yumurtalarında en az %22'lik bir azalma sağlanması durumunda bu zararlının yok olabileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
Turkish hazelnuts are among the most important agricultural commodities, accounting for approximately 70% of global hazelnut production. However, hazelnut cultivation faces significant challenges, notably the widespread presence of the brown marmorated stink bug (BMSB) (Halyomorpha halys (Stål, 1855); Hemiptera: Pentatomidae). The BMSB causes considerable damage to hazelnut crops, leading to substantial yield losses. A promising solution to mitigate these losses is the introduction of the Samurai wasp (Trissolcus japonicus; Hymenoptera: Sceilonidae) as a biocontrol agent, as this species effectively parasitizes BMSB eggs. This study investigates the potential impact of introducing the Samurai wasp in Turkish hazelnut farms, focusing on three levels of adaptation scenarios. We conducted a stability analysis of our model to identify conditions under which biocontrol would succeed or fail. Based on parameter estimates and model stability, our results suggest a high likelihood of successful biocontrol. Simulations indicate that over a 7-year period, the Samurai wasp could reduce BMSB populations by up to 50% under low adaptation, 75% under moderate adaptation, and nearly eliminate them under strong adaptation. Furthermore, this biocontrol intervention could increase annual hazelnut production by up to 101,662 tonnes, corresponding to a 15% yield rise. The study also finds that a minimum 22% reduction in BMSB egg survival is necessary for effective eradication.
Benzer Tezler
- Kahverengi kokarca [Halyomorpha halys (stål 1855) (Hemıptera: Pentatomıdae)]'nın Karadeniz Bölgesi'ndeki biyolojisi, konukçuları ve fındıktaki ekonomik zarar eşiğinin belirlenmesi
Biology, host plants, and determination of economic damage threshold on hazelnut of brown marmorated stink bug [Halyomorpha halys (stål 1855) (Hemiptera: Pentatomidae)] in the Black Sea Region of Turkey
MANSUR ULUCA
- Kahverengi kokarca [Halyomorpha halys (Hemiptera: Pentatomıdae)]'nın feromon tuzaklarının etkinliğinin belirlenmesi
Determination of the field effectiveness of pheromone traps against brown marmorated stink bug [Halyomorpha halys (Hemiptera: Pentatomidae)]
ERCAN ALTANLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELAL TUNÇER
- Kahverengi kokarca böceği halyomorpha halys (stal) (hemıptera: pentatomıdae) İstanbul ili Boğaz ilçeleri Sarıyer,Şile ve Beykoz'da yayılışı ve konukçuları.
Brown marmorated stink bug halyomorpha halys (stal) (hemiptera: pentatomidae) distribution and host plants in İstanbul province, Bosphorus districts Sariyer, Şile and Beykoz.
ALİ MUŞDAĞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL ÖZDER
- Türkiye'de yeni bir istilacı polifag zararlı, kahverengi kokarca [Halyomorpha halys (Stål, 1855) (Hemiptera: pentatomidae)]'ya karşı bazı insektisitlerin etkinliğinin araştırılması
Investigation of the efficacy of some insecticides against a new invasive polyphagous pest, brown skunk [Halyomorpha halys (stål, 1855) (Hemi̇ptera: pentatomi̇dae)'in Turkey]
DAMLA KARADEMİR COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İZZET AKÇA
- Farklı renk ve tipteki tuzakların Halyomorpha halys (Hemiptera: Pentatomidae)'e karşı etkinliklerinin belirlenmesi
Analysing the effect of different colors and types of traps in the control of Halyomorpha halys (Hemiptera: Pentatomidae)
RAFET GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSLAM SARUHAN