Metin oluşum sürecinde gönderimsel bağdaşıklığın değeri
The Value of cohesion in text production
- Tez No: 94549
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. LEYLA SUBAŞI UZUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
98 ÖZET Bu çalışma, Türkçede metinlerde gönderimsel bağdaşıklığın oluşturulması sürecim ve bunun sonuçlarını ele almaktadır. Bu amaçla Grosz, Joshi ve Weinstein (1995) tarafından ortaya konulan Merkezleme Kuramının temel varsayım ve araçlarından yararlanılmıştır. Türkçe gazete makalelerinin temel veri kaynağı olarak alındığı bu çalışmada metin içindeki sözcelerin merkezler içerdiği varsayımından yola çıkılmıştır. Merkezleme Kuramında, temel varsayımların üzerine kurulduğu 'merkez' (center) kavramı birçok yönüyle ele alınmış, ileriye dönük merkez, geriye dönük merkez, olası merkez gibi merkez türleri belirlenmiştir. Metnin üç boyutlu yapısında yer alan dikkat odağına hizmet eden unsurlar olarak kabul edilen merkezler hareketli bir yapı sergilemekte, bu hareketlilik komşu sözcelerarasında birtakım geçişlere yön vermektedir. Merkezlerarası bu geçişler işlemleniş karmaşıklıkları açısından metin içinde belli bir hiyerarşi sergilemekte, bu da doğrudan metin yerel tutarlılığım sağlamaktadır. Çalışmamızda ele aldığımız Türkçe gazete makaleleri, bu geçişler açısından, dolayısıyla da dikkat odağının metin gönderim öğeleriyle bunların tutarlıklık ölçütüne etkileri açısından incelenmiştir. Bu etkileşimde Türkçe gönderim öğelerinin araç olarak ne türde oldukları saptanmaya çalışılmış, Merkezleme Kuramı içinde öne sürülen adıl gönderimleri, özne olma koşullan, nesne durumundaki merkezler yemden gözden geçirilerek, Türkçe metin yapısının kendine özgülükleri belirlenmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümümüz göstermektedir ki, Türkçe gazete makaleleri merkezleme geçişlerinde en karmaşık özellik sergileyen (bu karmaşıklık merkez içermeme durumundan kaynaklanan dikkat yitimine zemin oluşturmaktadır) Tam Dönüş geçişi en yüksek oranda tercih edilen işlemleme biçimi olmaktadır. Bu işlemleniş biçimi diğer geçiş türlerine oranla daha karmaşık olmakla birlikte, metin99 tutarlılığını olumsuz bir biçimde etkilememekte ancak bu geçiş türünü sergilemesi nedeniyle gazete makaleleri diğer metin türlerinden farklılaşmaktadır.
Özet (Çeviri)
100 SUMMARY Linguistics is a wide field of research. There are many subjects to be studied and great many problems to be discussed. In this thesis, we investigated the anaphoric relations in Turkish texts within the framework of The Centering Theory as it is proposed in Grosz, Joshi and Weinstein (1995). Grosz, Joshi and Weinstein argue extensively that every utterence in a text or a discourse has centers which the reader or the hearer focused on. Their main claim is that the centers in a text or a discourse are dynamic in nature, that is, it changes with respect to many factors. Further, centers are not lexical or grammatical units, rather they are semantic objects and discourse constructs. An entity is in 'center' as far as it is used in uttarences, otherwise it leaves the attentional state. Centers has transititons between the adjacent utterances and these transitions are ordered with respect to processing complexity. Transition orders are Continue>Retain>Smooth Shift>Rough Shift respectively. The data used in this thesis includes 10 articles selected from a daily newspaper published in Turkey. We investigated center transitions in the data and tried to find out the idiosyncratic aspects of the Turkish texts of newspaper articles. As for the textlinguists, discourse/text display coherence relations of which they are made up. In the texts of paper articles, we found out that rough shift is preffered to others, though this type has procedural complexity compared to others.101 Additionally, we investigated cohesive devices used in Turkish texts of paper articles in order to underline that anaphoric relations implemented by the cohesive devices are one of the significant components of text production and resolution process. II
Benzer Tezler
- Cohesion in Turkish a survey of cohesive devices in prose literature
Başlık çevirisi yok
FUAT ALTUNKAYA
- Kıvrım geometrisi ve felsefesi: Bir türev olarak mimarlık
Geometry and philosophy of folding: Architecture as a derivative
TUĞBA MENŞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Türk tarih tezi ve tarih ders kitaplarında Türkiye Cumhuriyeti tarihi (1923-1960)
The Turkish history thesis and the history of the Republic of Turkey in the history lecture notes (1923-1960)
CELAL METİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YUSUF SARINAY
- Doğasal formların soyutlanmasında plastik değer çözümlemeleri
Plastic value solutions in abstracting natural forms
METİN ŞEN
- Türkiye'de kamu alımları süreci ve karşılaşılan sorunların metin madenciliği ile analizi
Public procurement process in Turkey and analysis of the problems encountered with text mining
MUHAMMED ÇELİK
