Reducing food waste through experimental interventions: Consumer choice and retail strategy for near-expiry products
Deneysel müdahalelerle gıda israfının azaltılması: Son kullanma tarihi yaklaşan ürünler için tüketici tercihi ve perakende stratejisi
- Tez No: 945495
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE KOCABIYIKOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Sabancı Üniversitesi
- Enstitü: Yönetim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Bu tez, perakendecilerin tüketicileri son kullanma tarihi yaklaşan gıda ürünlerini tercih etmeye nasıl teşvik edebileceğine dair deneysel bir araştırma sunmaktadır; bu, gıda israfını azaltmak ve sürdürülebilir perakende operasyonlarını desteklemek için önemli bir adımdır. Son kullanma tarihi yaklaşan ürünler hâlâ güvenli ve tüketilebilir olmalarına rağmen, tazelik ve algılanan kalite konusundaki endişeler nedeniyle tüketiciler tarafından sıklıkla tercih edilmemektedir. Üç kontrollü deney aracılığıyla bu çalışma, davranışsal yönlendirmeler (nudgeler), marka ile ilgili sinyaller ve gruplama stratejileri gibi çeşitli müdahalelerin tüketici karar verme süreçlerini son kullanma tarihi yaklaşan ürünler bağlamında nasıl etkilediğini incelemektedir. Birinci çalışma, sosyal norm mesajlarının son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerin seçimini anlamlı şekilde artırdığını, finansal indirimler ve öz-imaj ya da kaliteye yönelik diğer yönlendirmeleri geride bıraktığını ortaya koymaktadır. İkinci çalışma, premium markalaşma ve müşteri sadakatinin rolünü test etmiş ancak bunların seçimi artırmadığını bulmuştur; bu durum, ürün tazeliğinin zedelendiği algılandığında marka imajına bağlı beklentilerin ters tepki verebileceğini göstermektedir. Üçüncü çalışma ise gruplamayı operasyonel bir strateji olarak değerlendirmiş ve özellikle düşük indirim koşullarında esnek teslimat seçeneklerine kıyasla anlık teslimat seçeneklerinin tercih edildiğini göstermiştir; bu sonuç, zamanlama ve kontrol temelli teorilerin öngörülerinin aksine bir bulgudur. Toplu olarak, bu bulgular, dikkatle tasarlanmış ve düşük maliyetli davranışsal müdahalelerin, son kullanma tarihi yaklaşan ürünlerin seçimini teşvik etmede geleneksel fiyatlandırma yaklaşımlarından daha etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, basitlik, anlık erişim ve algılanan tazelik gibi faktörlerin ön planda olduğu bozulabilir ürünler bağlamında, bazı yaygın kabul görmüş tüketici davranışı teorilerinin tam olarak geçerli olmayabileceğini göstermektedir. Gelecekteki araştırmalar, kişiselleştirilmiş yönlendirmelerin, ürünler arası ikame davranışlarının ve gerçek perakende ortamlarında yapılan testlerin, bu müdahalelerin etkinliği ve uzun vadeli sonuçları hakkında daha fazla bilgi sağlaması gerektiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation presents an experimental investigation into how retailers can encourage consumers to choose near-expiry food products—an important step toward reducing food waste and promoting sustainable retail operations. Near-expiry products, while still safe and consumable, are often avoided by consumers due to concerns over freshness and perceived quality. Through three controlled experiments, this study examines how various interventions—including nudges, brand-related signals, and bundling strategies—influence consumer decision-making in near-expiry contexts. Study 1 finds that social norm messages significantly increase the selection of near-expiry items, outperforming both financial discounts and other nudges such as self-image or quality appeals. Study 2 tests the roles of premium branding and customer loyalty but finds that neither increases selection, suggesting that expectations tied to brand image may backfire when product freshness is perceived as compromised. Study 3 evaluates bundling as an operational strategy and shows that immediate delivery options are preferred over flexible ones, especially under low discount conditions—contrary to what temporal and control-based theories would suggest. Collectively, these findings demonstrate that carefully designed, low-cost behavioral interventions can outperform traditional pricing approaches in promoting near-expiry product selection. They also reveal that some widely accepted consumer behavior theories may not fully hold in the perishable goods setting, where concerns about simplicity, immediacy, and perceived freshness are dominant. Future research should explore the role of personalized nudging, substitution behavior between product types, and real-world testing in dynamic retail environments to further assess scalability and long-term effectiveness.
Benzer Tezler
- Unlocking sustainability in wastewater denitrification through waste-derived volatile fatty acids
Atıktan kaynaklanan uçucu yağ asitleri yoluyla atıksu denitrifikasyonunda sürdürülebilirlik kilidinin açılması
TUĞBA WIKSTRÖM
Doktora
İngilizce
2024
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA YÜKSEL İMER
PROF. DR. MOHAMMAD J TAHERZADEH
- Sürdürülebilir atık yönetimi kapsamında organik atıkların solucan ile kompostlaştırılması: İTÜ Ayazağa kampüsü örneği
Composting organic wastes with worms within the scope of sustainable waste management: The case of ITU Ayazaga campus
AYŞE NUR USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN GÜVEN
- Valorisation of whey components via enzymatic ceramic membranes for biopolymer synthesis and bio-based nanofiber membrane fabrication
Enzimatik seramik membranlar ile peynir altı suyu bileşenlerinin biyopolimer sentezi ve biyo-nanolif membran üretimi için değere dönüştürülmesi
SAMA ALI QAHTAN AL-MUTWALLI
Doktora
İngilizce
2025
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA YÜKSEL İMER
PROF. DR. FRANK LİPNİZKİ
- Potential of lactic acid bacteria fermentation as a strategy for valorisation and biotransformation of mushrooms
Mantarların biyotransformasyonu ve atık mantarların değerlendirilmesi amacıyla laktik asit fermantasyonunun stratejik kullanım potansiyeli
EDA NUR AYAR SÜMER
Doktora
İngilizce
2024
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERAAT ÖZÇELİK
- Yoğuşturuculu kurutucularda kurutma performansının deneysel olarak incelenmesi
An experimental investigation of drying performance of condenser type tumble dryers
ULAŞ AYTAÇ KILIÇARPA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYHAN UYGUR ONBAŞIOĞLU