Ilgaz dağları ile Çankırı şehri arasındaki kır yerleşmeleri
The Rural settlements between the city of Çankırı and Ilgaz mountains
- Tez No: 94592
- Danışmanlar: DOÇ.DR. YALÇIN KARABULUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
ÖZET Güneyde Çankın şehri ve çevresinden başlayan araştırma alanı, kuzeyde İlgaz Dağları'na kadar çıkar. İç Anadolu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak Bölümü ile Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü arasında bir geçiş zonu üzerinde yer alan saha, bu konumuyla hem İç Anadolu Bölgesi'nin hem de Karadeniz Bölgesi'nin karakteristik coğrafi özelliklerini yansıtır. Araştırma alanı içerisinde birbirinden belirgin özelliklerle ayrılan başlıca üç morfolojik ünite vardır. Bunlar araştırma alanını hemen hemen tam ortasından diagonal bir hat ile kat eden Devrez Çayı vadisi ve bu vadinin güneyindeki dağlık ve platoluk alan ile kuzeyindeki İlgaz Dağları'dır. İklim verilerinin değerlendirilmesi sonucunda Çankırı'nın İç Anadolu'ya has bir iklim özelliğine, İlgaz'ın ise iki coğrafi bölge arasında bir geçiş iklimine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Çankırı ve çevresi, tipik bir bozkır görünümündedir. Ancak bu görüntü üzerinde bu alanda meydana gelen orman tahribinin de rolü büyüktür. İlgaz Dağlan çevresinde bitki örtüsünde görülen zenginlik ise yağış miktarındaki artış ile ilgilidir. İlgaz Dağlan'nda sıcaklığın yıl içerisinde gösterdiği fark, steplerdeki kadar fazla olmadığı için bu alanlarda gür ormanlar gelişme imkanı bulabilmişlerdir. Araştırma alanı içerisinde yer alan akarsular iki ayn havzaya aittir. Bunlar Kızılırmak ve Filyos Çayı havzalarıdır. Bu akarsuların büyük bir bölümü Kızılırmak'ın üç farklı koluna aittir. İlgaz Dağlan'nın kuzey ve kuzey batısındaki akarsulann bir bölümü ise Filyos Çayı'nın kollandır. Sahadaki kırsal yerleşmelerde nüfus gelişimi, ülke genelindeki kır nüfusunun gelişimi ile paralellik göstermektedir. Araştırma alanında 152kır nüfusu 1960 yılına kadar sürekli artış göstermiştir. 1960 yılına kadar olan dönemde en fazla nüfus 54,049 kişi ile 1950 yılında tespit edilmiştir. Bu dönemdeki nüfus artış hızı, bir önceki genel nüfus sayımına göre %0 21.7 olarak gerçekleşmiştir. Kırsal yerleşmeler“Çankırı Şehri Çevresi ve Kuzeyindeki Dağlık Alan”,“Devrez Çayı Vadisi”ve“İlgaz Dağlan Bölümü”olarak üç üniteye aynlarak incelenmiştir. Daimi yerleşmeler başlığı altında köyler, geçici yerleşmeler başlığı altında ise yayla, ağıl, dam, kışla, çiftlik, bağ-bahçe evleri, değirmen, taş, tuğla ve kiremit ocakları ele alınmıştır. Konutların yapımında öncelikle, doğal çevre koşullan etkili olmaktadır. Sahada gerek köylerde ve gerekse geçici yerleşmelerde bu etkilerin tümünü görmek mümkündür. Bu nedenle çevrede kerpiç, ahşap, taş gibi malzemelerden hangisi daha kolay elde edilebiliyorsa inşaat malzemesi olarak tercih edilmektedir Aynca ekonomik faaliyet türleri, sosyal ve kültürel özellikler, gelenek ve görenekler de bu konuda etkili olmaktadır. 153
Özet (Çeviri)
SUMMARY Beginning from the city Çankırı and the surrounding area in the South the research area extends up to the İlgaz Mountains in the North. Taking place in the transition zone between Mid Kızılırmak District of Central Anatolia and the Western Black Sea District of the Black Sea Region. The area in question carries characteristics from both these regions. Within the research area there are three morphological units, which can be separated from each other by definite differences. These are the Devrez Çayı valley, which reaches diagonally down the centre of the research area, the mountainous plateau to the South of this valley, and the İlgaz Mountains to the North. After the analyses of climatical input it has become apparent that while Çankırı has a mostly Central Anatolian climate, İlgaz has a transitional one between two geographical regions. Çankırı and the surrounding area is covered mostly by typical steppe formations, however, this is partly due to the increased forest devastation in this area. The richness in flora seen surrounding the İlgaz Mountains is due to the increased rainfall of this district. As the annual temperature differences in the İlgaz Mountains are not as great as in those of steppe regions, lush forests have found the opportunity to develop. The rivers in this area belong to two different basins called the Kızılırmak and the Filyos Çayı. While the greater part of these rivers 154belongs to three branches of the Kızılırmak some to the North, and Northwest of the İlgaz Mountains are branches of the Filyos Çayı. The population in the area shows a parallel development with the rest of the rural areas in the country. The rural population in the research area showed a continuous increase until the year 1960. In the period leading up to this date the maximum population was recorded at 54049 in the year 1950. The population growth had increased by 021.7 per cent since the last census. The rural settlements have been studied in three units titled“The area surrounding Çankırı and the mountainous region to the North”,“The Devrez Çayı valley”and“The İlgaz Mountains District”. Villages have been studied under the heading of“Permanent Settlements”and the Yaylas, Ağıls, Dams, Kışlas, Farms, Orchards, Water mills and quarries for stone, brick and chalk under the heading of“Temporary Settlements”. The primary factor in the choosing of building materials is the natural resources of the area. This is why building materials differ from soil, brick and wood to stone according to availability. In addition the economical activities and the social-cultural structure of the people is also effective in determining the construction technique. 155
Benzer Tezler
- Devrez havzasının beşeri ve ekonomik coğrafyası
The Devrez basin human and economic geography
B. ÜNAL İBRET
- Paphlagonia Bölgesi kaya mezarları ve kaya tapınakları
Paphlagonia Region rock-cut tombs and rock -cut temples
FEYZULLAH ERAY DÖKÜ
- Ilgaz Dağları heteroptera türlerinin faunistik yönden araştırılması
Studies on the fauna of the heteroptera of Ilgaz Mountains
İBRAHİM KÜÇÜKBASMACI
