Dış ekonomik ve ticari ilişkilerin planlanması ve uygulanmasında ticari ve ekonomik istihbaratın, diplomasinin rol ve fonksiyonu
The role and function of commercial and economic intelligence and diplomacy in the planning and implementation of foreign economic and commercial relations
- Tez No: 945983
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZGÜR TEOMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası Ticaret, International Trade
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu çalışma, diplomatik liderlik ve kurumsal ekonomik istihbaratın ülkelerin dış denge performansları üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. 21. yüzyılda ekonomik göstergeler giderek daha karmaşık hâle gelirken, geleneksel iktisadi araçlarla açıklanması zorlaşan dış denge sorunlarının, diplomatik kapasite ve kurumsal yönetişim gibi yapısal faktörlerle bütüncül biçimde ele alınması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda, tezde dış ekonomik ilişkilerin yönetiminde giderek daha fazla belirleyici hâle gelen diplomatik etkinlik ile veri temelli karar alma süreçlerinin temelini oluşturan kurumsal ekonomik istihbarat kavramları teorik ve ampirik düzeyde analiz edilmiştir. Çalışma, dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde dış ticaret ve finansal entegrasyonun teorik temelleri değerlendirilmiş; ödemeler dengesi sistemi içindeki cari ve finans hesaplarının yapısı analiz edilmiştir. İkinci bölümde ekonomik ve ticari istihbarat kavramı tarihsel gelişimiyle birlikte ele alınmış, istihbarat süreçlerinin yapısı, kaynakları ve karar alma üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ekonomik diplomasinin dönüşen yapısı, uluslararası ilişkilerdeki rolü ve kurumsal aktörlerle olan etkileşimleri detaylandırılmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise, diplomatik liderlik ile kurumsal ekonomik istihbaratın dış denge yönetiminde nasıl birlikte işlevsel hâle getirilebileceği teorik bir model önerisiyle sunulmuş ve 2010–2023 yılları arasında G20 ve Avrupa Birliği ülkelerini kapsayan panel veri setiyle yapılan bir ampirik analize yer verilmiştir. Panel veri analizi sonuçları, hem diplomatik kapasitesi hem de kurumsal istihbarat yapısı güçlü olan ülkelerin, özellikle kriz dönemlerinde daha dengeli ve sürdürülebilir cari hesap pozisyonlarına sahip olduklarını göstermektedir. Ayrıca, yönetişim kalitesi, hukukun üstünlüğü ve regülasyon yapısının, bu iki belirleyici faktörün etkisini pekiştirdiği gözlemlenmiştir. Özellikle diplomatik liderlik ile regülasyon kalitesi arasındaki pozitif etkileşim, dış politika araçlarının ekonomik çıktılar üzerinde etkili olabilmesi için sağlam bir kurumsal altyapının gerekliliğine işaret etmektedir. Bu tez, diplomatik liderlik ve kurumsal ekonomik istihbaratın makroekonomik performans üzerindeki belirleyici etkilerini ampirik olarak ortaya koyarak, iktisat literatürüne yapısal bir katkı sunmakta; aynı zamanda politika yapıcılar için dış denge yönetiminde kullanılabilecek yeni stratejik araçlara yönelik somut öneriler geliştirmektedir. Geleneksel ekonomi politikalarının ötesinde, uluslararası temsil gücü ve bilgiye dayalı karar süreçlerinin ekonomik dengeye olan etkisinin anlaşılması, hem akademik hem de uygulayıcılar açısından çalışmayı değerli kılmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the impact of diplomatic leadership and institutional economic intelligence on countries' external balance performance. As economic indicators have become increasingly complex in the 21st century, it has become evident that external balance challenges, which are difficult to explain solely through traditional economic tools, must be addressed through a comprehensive approach that incorporates structural factors such as diplomatic capacity and institutional governance. In this context, the concepts of diplomatic activity—emerging as increasingly decisive in the management of external economic relations—and institutional economic intelligence—forming the foundation of data-driven decision-making processes—are analyzed both theoretically and empirically. The study is structured into four main chapters. The first chapter evaluates the theoretical foundations of international trade and financial integration, analyzing the structure of current and financial accounts within the balance of payments system. The second chapter examines the concept of economic and commercial intelligence along with its historical development, focusing on the structure, sources, and decision-making impacts of intelligence processes. The third chapter elaborates on the evolving nature of economic diplomacy, its role in international relations, and its interactions with institutional actors. The fourth and final chapter presents a theoretical model illustrating how diplomatic leadership and institutional economic intelligence can functionally complement each other in managing external balance, supported by an empirical analysis based on a panel data set covering G20 and European Union countries between 2010 and 2023. The results of the panel data analysis reveal that countries with strong diplomatic capacity and robust institutional intelligence structures maintain more balanced and sustainable current account positions, particularly during crisis periods. Furthermore, governance quality, rule of law, and regulatory frameworks are observed to reinforce the effects of these two key factors. In particular, the positive interaction between diplomatic leadership and regulatory quality underscores the necessity of a sound institutional infrastructure for diplomatic instruments to translate into effective economic outcomes. By empirically demonstrating the determining effects of diplomatic leadership and institutional economic intelligence on macroeconomic performance, this thesis provides a structural contribution to the economics literature. Moreover, it offers concrete strategic recommendations for policymakers seeking new tools for external balance management. Beyond traditional economic policies, understanding the economic impact of international representational power and knowledge-based decision processes enhances the academic and practical significance of this study.
Benzer Tezler
- Les organisations régionales de règlement des conflits en Afrique: Le cas de la CEDEAO
Afrika'da bölgesel örgütlerin çatışma çözümü yaklaşımı: CEDEAO örneği
AWALİ ISSAKA
Yüksek Lisans
Fransızca
2014
Uluslararası İlişkilerGalatasaray ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FARİDE SELCAN SERDAROĞLU
- Çok uluslu işletmelerde halkla ilişkiler ve Türkiye'de çok uluslu işletme uygulamaları
Başlık çevirisi yok
ÖMER MERT DENİZCİ
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin işletme yönetimine etkileri, yönetim bilişim sistemleri geliştirme ve bir uygulama örneği
Effects of the evoluation of information systems on management, management information systems development and an example of its application
ZUHAL TANRIKULU
Doktora
Türkçe
1999
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- İstanbul'da 19. yüzyıl Abdülmecid camileri
The 19th century Abdülmecid mosques in İstanbul
GÖZDE ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEMRA ÖGEL