Kinoa bitkisinde (Chenopodium quinoa Willd.) çinko uygulamalarının bitki gelişimi ve danede çinko biofortifikasyonu üzerine etkileri
Effects of zinc applications on plant growth and zincbiofortification in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) crops
- Tez No: 946004
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLKER SÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Bu çalışma, beyaz kinoa bitkisinde farklı dozlarda topraktan ve yapraktan uygulanan Zn gübrelemesinin danede Zn biyofortifikasyonu üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla topraktan 4 dozda (T0:0, T1:4.5, T2:9.0 ve T3:13.5 kg ha-1) ve yapraktan 4 dozda (% Y0:0, Y1:0.07, Y2:0.14 ve Y3:0.21) Zn gübrelemesi tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekerrürlü olacak şekilde kinoa bitkilerine uygulanmıştır. Tarla koşullarında yürütülen bu araştırmada, kinoa bitkisinde dane verimi ve gelişim parametrelerinin yanı sıra, besin elementi içerikleri ile toprak özelliklerinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede; danede Zn biyofortifikasyonunu sağlama bakımından ise hem toprakta hem de yaprakta maksimum Zn dozları olan T3 ve Y3 dozlarından, Toprak*Yaprak interaksiyonunda da T3Y3 uygulamasının maksimum Zn içeriği 100.60 mg kg-1 sağladığı belirlenmiştir. Danede Zn birikiminde kontrole göre T3 ile %40.9, Y3 ile %57.3 ve T3Y3 ile %112.8 oranında artış sağlanmıştır. Topraktan ve yapraktan farklı dozlarda Zn gübrelemesinin toprak Zn konsantrasyonu üzerine T2 ve T3 uygulamalarının maksimum değerleri sağladığı belirlenmiş, topraktan ve yapraktan farklı dozlarda Zn gübrelemesi ile danede azot içeriğinde yapraktan Y3 uygulamasından ve Toprak*Yaprak interaksiyonunda T2Y3 uygulamasından, danede kalsiyum içeriğinde topraktan T3 uygulamasından, yapraktan Y3 uygulamasından ve Toprak*Yaprak interaksiyonunda T3Y3 uygulamasından ve danede magnezyum içerikleri topraktan T3 uygulamasından elde edilmiştir. Kinoa bitkisinin danede protein içeriklerinde de yapraktan Y3 uygulamasından ve Toprak*Yaprak interaksiyonunda T2Y3 uygulamasından en yüksek değerler elde edilmiştir. Çinko biyofortifikasyonu, beslenme kalitesini artırarak insan sağlığına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, çinko uygulamalarıyla kinoa bitkisinin biyofortifikasyon için uygun bir model olduğu belirlenmiş; ayrıca çinko gübrelemesinin sürdürülebilir tarım ve sağlıklı, glütensiz gıda üretimi açısından önemli katkılar sunduğu vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study was carried out to investigate the effects of different doses of Zn fertilization applied from soil and leaves on grain biofortification in white quinoa. For this purpose, 4 doses of zinc fertilizer (0, 4.5, 9.0 and 13.5 kg ha-1) from the soil and 4 doses (0, 0.07, 0.14 and 0.21%) from the leaves were applied to quinoa plants in randomized blocks according to a factorial design with 3 replications. In this study, carried out under field conditions, the yield and some plant growth parameters of quinoa yield parameters were studied, as well as changes in nutrient content and soil properties. According to the results of the research, with different doses of Zn fertilization by soil (T) and foliar (Y), the nitrogen content in grain was higher with foliar application Y3 (0.21% Zn) and T2Y3 application (4.5 kg ha-1 Zn + 0.21% Zn), the calcium content in grain was obtained with the T*Y interaction of T3 soil application (13.5 kg ha-1 Zn), Y3 foliar application (0.21% Zn) and T3Y3 application (13.5 kg ha-1 Zn + 0.21% Zn) and the magnesium content in grain was obtained with T3 soil application (13.5 kg ha-1 Zn). In terms of providing Zn biofortification in grain, it was found that T3 and Y3 doses, which were the maximum Zn doses in both soil and leaf, and T3Y3 application provided the maximum zinc content in T*Y interaction. Zn accumulation in grain increased by 40.9% with T3, 57.3% with Y3 and 112.8% with T3Y3 compared to the control. It was found that T2 (9.0 kg ha-1 Zn) and T3 (13.5 kg ha-1 Zn) gave maximum values of zinc concentration in soil with different doses of zinc fertilization from soil and foliar. The highest values were obtained from Y3 foliar application (0.21% Zn) and T2Y3 application (9.0 kg ha-1 Zn + 0.21% Zn) in T*Y interaction. Zinc biofortification aims to improve nutritional quality through positive effects on human health. In this context, it was concluded that quinoa could be considered as a model crop for zinc biofortification applications. The study also highlighted the importance of zinc fertilization in terms of sustainable agriculture and economic benefits. With the significant contributions of zinc applications in terms of nutrient enrichment in quinoa grains, healthier food production, adequate nutrition and improved quality of life for gluten-free individuals will be achieved.
Benzer Tezler
- Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) bitkisine uygulanan farklı azot ve çinko dozlarının verim ve verim öğeleri üzerine etkileri
The effects of nitrogen and zinc doses on seed yield and yield components in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.)
HALUK ERDEMLİ
Doktora
Türkçe
2020
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DEMİR KAYA
- Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.) bitkisinde in vitro koşullarda farklı eksplantlar kullanılarak sürgün rejenerasyon çalışmaları
Shoot regeneration studies from different explants of qui̇noa (Chenopodium quinoa Willd.) under in vitro conditions
GİZEM DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyoteknolojiUşak ÜniversitesiTarım Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET UĞUR YILDIRIM
- Şanlıurfa koşullarında kinoa (chenopodium quinoa willd.) bitkisinde farklı sıra arası ve sıra üzeri mesafelerinin verim ve verim unsurlarına etkisi
The effect of different inter-row and intra-row spacing on yield and yield components in quinoa (chenopodium quinoa willd.) plant in Sanliurfa condition
DİLAN PAYDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatHarran ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE GÜLGÜN ÖKTEM
- Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)' da kimyasal mutagen uygulanması ile herbisite dayanıklı hatların geliştirilmesi
Development of herbicide-resistant lines by the applying of chemical mutagen in quinoa (Chenopodium quinoa Willd.
ÖMER EĞRİTAŞ
- Farklı sıra üzeri ve aralıklarının kinoa (Chenopodium quinoa willd.) bitkisinde ot verimi ve kalitesine etkisi
The effect of different row spacing and intra-row spacing on hay yield and quality in quinoa (Chenopodium quinoa willd.)
IŞIL TEMEL