Şeyh Müfîd'in eserlerinde şahıslar üzerinden Sünnîlik tenkidi
Criticism of Sunnism through individuals in Sheikh Mufid's works
- Tez No: 946174
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ALİ BÜYÜKKARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
İslam tarihi boyunca dönemlere ve kişilere bağlı olarak pek çok mezhep zuhur etmiştir. Bunlardan başlangıcından günümüze en fazla taraftarı olan, iki ana ekol olarak varlığını sürdüren Ehl-i Sünnet ve Şîa olmuştur. İki grubun birbirleriyle fıkhî, kelami, siyasi konularda muhtelif anlaşmazlıkları olmuştur. Hicri IV. yüzyıla geldiğimizde dönemin Şiî hanedanlarından Büveyhîler Abbasi hilafetini kontrolü altına almıştır. Dolayısıyla Şiîler Abbasi hilafeti bünyesinde siyasi arenada ilk defa bu denli güçlü bir şekilde söz sahibi olmuştur. Bu bağlamda Şîa tarihi açısından ilgi çekici ve araştırılmaya değer bir dönemdir. Bu dönemde Büveyhîlerin ilmi çalışmalara da önem verdiğini ve sarayda tartışma meclisleri düzenlediklerini bilmekteyiz. Bu meclislerde (Şiî, Sünnî, Mu'tezili gibi) farklı mezhep ve görüşlerden ilim adamları karşı karşıya gelmiştir. Büveyhîler tarafından desteklenen ve bu meclislerde Şiî tarafı temsilen bulunan dönemin önemli alimlerden biri de Şeyh Müfîd'dir (v. 413/1022). Bu çalışmada Müfîd'in eserlerinde eleştiriye muhatap olmuş ve Sünnîliğin şekillenmesinde önemli katkıları olan, seçtiğimiz dokuz isim üzerinden Müfîd'in Sünnîlik eleştirisini inceleyeceğiz. Bu çerçevede Müfîd'in eserlerinde ismen eleştiriye tabi tuttuğu Sünnî alimlere yönelttiği tenkitleri ortaya koymak, bu tenkitlerin hangi konularda yoğunlaştığını tespit edip eleştiriye konu olan bahislerin Sünnî literatürde nasıl ele alındığı, başta eleştirilen şahısların eserlerinden olmak üzere araştırmaktır. Böylelikle eleştirilerin çift taraflı değerlendirilebilme imkanını sunmayı da hedeflemekteyiz. Çalışmamızda Şîa'nın Ehl-i Sünnet eleştirisini hicri IV. yüzyıl sonlarında eserlerini kaleme almış Şeyh Müfîd özelinde inceleyeceğiz. Bu sayede Şeyh Müfîd örneği üzerinden dönemin Şîası'nın Sünnîliği nasıl algıladığına dair fikir sahibi olmayı amaçlamaktayız. Eserlerinin büyük oranda günümüze gelip neşredilmiş olması, Müfîd'in görüşlerine bizzat kendi kaleminden ulaşmamıza ve değerlendirmemize olanak sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Throughout the history of Islam, many sects have emerged depending on the periods and individuals. Of these, the two main schools, Ahl al-Sunnah and Shia, have had the most adherents from the beginning to the present day. The two groups have had many disagreements with each other such as jurisprudence, theology and politics. In the IVth century Hijri, the Buyids, one of the Shiite states of the period, took control of the Abbasid caliphate. For the first time, the Shiites had such a strong voice in the political arena. In this context, it is an interesting period in terms of Shiite history and worthy of research. In this period, we know that the Buyids also attached importance to scholarly studies and organized discussion councils in the palace. In these assemblies, scholars from different sects and views (such as Shia, Sunni, Mutazilite) confronted each other. One of the important scholars of the period who was supported by the Buyid sultans and who represented the Shiite side in these assemblies was Sheikh Mufid. In this study, we will examine Mufid's criticism of Sunnism through eleven names that were criticized in Mufid's works and made important contributions to the shaping of Sunni ideology. The aim of the thesis is to reveal Mufid's criticisms of the Sunni scholars he criticized by name in his works, to determine on which topics the criticisms are concentrated, and to investigate how the issues subject to criticism are handled in Sunni literature, especially in the works of the criticized individuals. In this way, we aim to offer the possibility of evaluating the criticisms from both sides. In our study, we will examine Shia's criticism of Ahl al-Sunna in the case of Shaykh al- Mufid, who wrote his works at the end of the IVth century. In this way, we aim to have an idea about how the Shia of the period perceived Sunnism through the example of Sheikh Mufid. The fact that most of his works have survived to the present day will allow us to access and evaluate Mufid's views from his own pen.
Benzer Tezler
- İmâmiyye şîasında kader anlayışının değişimi: Şeyh Sadûk ve Şeyh Müfîd örneği
The change of the understanding of fate in the Shia Imamiyya: The example of Sheikh Saduq and Sheikh Mufid
BEYZA NUR BAHAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RIDVAN ÖZDİNÇ
- Şiî-İmâmî gelenekte gaybet inancının temellendirilmesi
The justification of the belief in occultation in the Shi'i-İmamiyyah tradition
FEYZA DOĞRUYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN AKKUŞ
- Ebü'l-Kâsım el-Ka'bî'nin bilgi anlayışı
Abu'l-Kasım al-Kabî's conception of knowledge
ABDÜSSAMET SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
- Şeyh Saduk ve Şeyh Müfîd bağlamında İmâmiyye'de Ahbârî-Usûlî farklılaşması
Ahbârî-Usûlî differentiation in the context of Shaykh al-Saduk and Shaykh al-Mufid, in the Imamiyyah
HABİB KARTALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM BULUT
- Son dönem Nakşî şeyhlerinden İbrahim Halil Soğukoğlu'nun hayatı eserleri ve tasavvufi görüşleri
One of the last Naqshbandi sheikhs İbrahim Halil Sogukoglu's life, works and mystical thoughts
FATMA GÖKSU SANDIKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL GÜRER