Eğitim örgütlerinde lider-üye etkileşiminin örgüt davranışları üzerine etkisinin incelenmesi(Bir meta analiz çalışması)
Examining the effect of leader-member exchange on organizational behaviors in educational organizations (A meta-analysis study)
- Tez No: 946554
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL TOPRAKÇI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 675
Özet
Bu çalışma lider ve izleyen algılarına göre eğitim örgütlerinde lider-üye etkileşiminin örgütsel davranışlara etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada lider-üye etkileşimi ile örgütsel davranışlar ( çalışan sesi, iş doyumu, işe adanmışlık, işten ayrılma niyeti, liderlik, motivasyon, motivasyonel dil, okul öğrenme iklimi, örgüt kültürü algısı, örgütsel adaletin alt boyutları, örgütsel bağlılık ve duygusal bağlılık alt boyutu, örgütsel destek algısı, örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme, örgütsel sağlık, örgütsel sinizm, örgütsel uyum, örgütsel vatandaşlık davranışı, öz yeterlilik algısı, özerklik algısı, performans, olumlu örgütsel iklim davranışı, tükenmişlik, yenilikçi iş davranışı, olumlu yönetici odaklı davranışlar ve yaratıcılık) arasındaki ilişkileri belirlemek üzere ilişkinin etki büyüklükleri hesaplanmıştır. Bu hesaplamayı yapabilmek için ise meta analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın amacına ulaşabilmek için 2002-2023 tarihleri arasındaki örneklemleri eğitim örgütleri olan bildiriler, ulusal ve uluslararası hakemli dergilerde yer alan çalışmalar ile yüksek lisans ve doktora tezleri taranarak lider-üye etkileşiminin örgüt davranışları ile ilişkisini gösteren nicel çalışmalar araştırma kapsamına alınmıştır. Bu ilişkiyi bulmamıza yardımcı olacak çalışmalar YÖK (YÖK Tez), ULAKBİM (Dergi Park ve TR Dizin), Google Akademik, ProQuest ve WOS (Web of Science) veri tabanlarından aranmıştır. Tarama sonucunda toplamda tüm veri tabanlarında 21.018 adet çalışma bulunmuştur. Bulunan bu çalışmalardan çalışma örneklemi eğitim örgütleri olan nicel çalışmalar tek tek seçilmiştir. Bu bağlamda dahil etme ve hariç tutma kriterine uygun 147 çalışmadaki veriler analiz edilmiştir. Analize dahil edilen çalışmalardan lider-üye etkileşimi ile çalışan sesi ilişkisine bağlı olarak 3 veri, iş doyumu ilişkisine bağlı olarak 39 veri, işe adanmışlık ilişkisine bağlı olarak 12 veri, işten ayrılma niyeti ilişkisine bağlı olarak 17 veri, liderlik ilişkisine bağlı olarak 23 veri, motivasyon ilişkisine bağlı olarak 6 veri, motivasyonel dil ilişkisine bağlı olarak 5 veri, okul öğrenme iklimi ilişkisine bağlı olarak 4 veri, örgüt kültürü algısı ilişkisine bağlı olarak 3 veri, örgütsel adaletin alt boyutları ilişkisine bağlı olarak 25 veri, örgütsel bağlılık ilişkisine bağlı olarak 21 veri, örgütsel destek algısı ilişkisine bağlı olarak 10 veri, örgütsel güven ilişkisine bağlı olarak 7 veri, örgütsel özdeşleşme ilişkisine bağlı olarak 7 veri, örgütsel sağlık ilişkisine bağlı olarak 3 veri, örgütsel sinizm ilişkisine bağlı olarak 5 veri, örgütsel uyum ilişkisine bağlı olarak 3 veri, örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisine bağlı olarak 27 veri, öz yeterlik algısı ilişkisine bağlı olarak 5 veri, özerklik algısı ilişkisine bağlı olarak 3 veri, performans ilişkisine bağlı olarak 33 veri, olumlu psikolojik iklim davranışları ilişkisine bağlı olarak 6 veri, tükenmişlik ilişkisine bağlı olarak 9 veri, yenilikçi iş davranışı ilişkisine bağlı olarak 8 veri, olumlu yönetici odaklı davranışları ilişkisine bağlı olarak 11veri ve yaratıcılık ilişkisine bağlı olarak 8 veri analizde kullanılmıştır. Bu verilerden yola çıkarak etki büyüklüğü hesaplamalarının hangi modele göre yapılacağını belirlemek amacıyla Q ve I2 istatistikleri yapılmış, Rastgele Etkiler Modeline (REM) göre hesaplamalar yapılmıştır. Çalışmada lider-üye etkileşimi ile anlamlı düzeyde ilişkisi bulunan (p.05) için ilişki bulunamamıştır. Araştırma için yayın yeri, yayın türü, örneklem düzeyi, eğitim örgütü türü, örneklem ve yayın yılı moderatör değişkenleri olarak belirlenmiştir. Yayın yanlılığı değerlendirmesi için Rosenthal's Fail Safe N, Orwin's Fail Safe N, Begg ve Mazumdar sıra korelasyonu, Egger regresyon kesme analizi ve Duval ve Tweedie's kırpma ve doldurma analizi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to examine the effect of leader-member exchange on organizational behaviors in educational organizations according to leader and follower perceptions. In this study, leader member exhange and organizational behaviors (employee voice, job satisfaction, job engament, turnover intention, leadership, motivation, motivational language, learning climate, organizational culture, subdimensions of organizational justice, organizational commitment and sub-dimensions of affective commitment, perceived of organizational support, organizational trust, organizational identification, organizational health, organizational cynicism, organizational fit, organizational citizenship behavior, perceived of self-efficacy, autonomy perception, performance, positive organizational climate behavior, burnout, innovative work behavior, positive manager-oriented behaviors and creativity), the effect sizes of the relationship were calculated. In order to make this calculation, metaanalysis method was used.
Benzer Tezler
- Toward a linkage between leadership competencies, paternalistic leadership styles and cultural assumptions on leader-member exchange perceptions of managers
Yöneticilerin bireysel yetkinliklerinin liderlik tarzları ve lider üye etkileşimine verdikleri önem üzerindeki etkileri ve bu etkileşimde kültürel varsayımların rolü
SEZER CİHAN ÇALIŞKAN
- Etik liderlik ve lider üye etkileşiminin örgütsel güven üzerindeki etkisi: Bir üniversite hastanesi örneği
The effect of ethical leadership and leader-member interaction on organizational trust: A university hospital example
ÜMİT KAYADUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeMalatya Turgut Özal Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜSLÜME AKYÜZ
- Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü
Organizational culture and teacher leadership in educational organizations:Mediation role of leader-member exchange
NECATİ ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİLAY ŞAHİN
- Sağlık çalışanlarında pozitif ses çıkartma davranışının örgütsel güvene etkisinde lider-üye etkileşiminin aracı rolü
The mediator role of leader-member exchange in the effect of positive voice-making behavior in healthcare professionals on organizational trust
HÜSEYİN YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık Yönetimiİstanbul Aydın ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA METE
- Örgütsel güven ile lider-üye etkileşiminin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi: Özel okullar üzerine bir araştırma
The effect of organizational trust and leader-member exchange on organizational health: A research on private schools
İBRAHİM SOYLU
