Türkiye'de nesiller arası eğitim hareketliliğinin analizi
Essays on intergenerational educational mobility in Türkiye
- Tez No: 946726
- Danışmanlar: PROF. DR. DÜNDAR MURAT DEMİRÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, Ekonomi, Econometrics, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
Günümüzde eşitsizlik kavramı hem sosyal bilimciler hem de politika yapıcılar tarafından en çok tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Özellikle idari veri setlerine erişim ile ülkeler arası ve ülke içi karşılaştırmaların yaygınlaşması konunun popülerlik kazanmasını sağlamış ancak eşitsizliğin kuşaklar arası aktarımla derinleşmesine değinen çalışmalar oldukça sınırlı kalmıştır. Bu tez, literatürdeki bu boşluğu doldurmak amacıyla TNSA'ları kullanarak Türkiye özelinde eğitim eşitsizliklerinin bir nesilden diğerine aktarımını incelemektedir. Birinci bölümde kadınlar için nesiller arası eğitim hareketliliği araştırılmakta ve 1955-1995 yılları arasında doğan kadınlar için zamana bağlı trendler analiz edilmektedir. Mutlak hareketlilik ve geçiş olasılıklarına göre hareketliliğin genel olarak düşük olduğu ve uzun bir süre sabit ilerlediği, son on yılda eğitim genişlemesine bağlı olarak iyileşmeler kaydedildiği görülmektedir. Görece hareketlilikte ise incelenen dönem için ciddi bir gelişmenin olmadığı anlaşılmakta, eğitimdeki eşitsizliklerin yüksek derecede bir nesilden diğerine aktarıldığı bilinmektedir. Tezin ikinci bölümünde İBBS-2 düzeyinde kadınlar için eğitim eşitsizlikleri ve nesiller arası eğitim hareketliliği incelenmekte ve bu iki kavram arasındaki ilişki araştırılmaktadır. Elde edilen bulgular, eğitim eşitsizliklerinin yüksek olduğu bölgelerde hareketliliğin de düşük olduğunu, Türkiye için eğitimde Muhteşem Gatsby Eğrisi'nin geçerli olduğunu kanıtlamaktadır. Tezin üçüncü bölümünde ise nedensel bir analiz gerçekleştirilerek annenin eğitiminin erken dönem çocukluk gelişimine ve bu dönemde yapılan yatırımlara etkisi araştırılmaktadır. Sonuçlar annenin eğitimi arttıkça 36-59 aylık kız çocuklarının sosyo-duygusal gelişimini tamamlama olasılığının arttığını göstermektedir. Bu durumun ise genellikle babaların kız çocuklarıyla daha çeşitli etkinlik yapmasından kaynaklandığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Inequality has become one of the most widely debated issues among social scientists and policymakers in recent years. In particular, the increasing availability of administrative data and the rise of both cross-country and intra-country comparisons have contributed to the growing interest in this field. However, studies that specifically examine the deepening of inequality through intergenerational transmission remain relatively limited. This thesis aims to contribute to this gap by analyzing the intergenerational transmission of educational inequalities in Türkiye using TDHS. The first chapter of the thesis investigates trends in intergenerational educational mobility among women born between 1955 and 1995. The analysis of absolute mobility and transition probabilities reveals that mobility remained generally low and stable over time, with notable improvements observed in the last decade, largely driven by educational expansion. In contrast, relative mobility shows little change across the cohorts studied, suggesting that educational inequalities continue to be strongly transmitted across generations. The second chapter explores regional patterns of educational inequality and intergenerational mobility at the NUTS-2 level, examining the relationship between these two dimensions. The findings indicate that regions with higher levels of educational inequality tend to exhibit lower mobility, providing empirical support for the educational Great Gatsby Curve in the Turkish context. The third chapter of the thesis conducts a causal analysis to assess the impact of maternal education on early childhood development and related investments. The results show that higher levels of maternal education significantly increase the likelihood of girls aged 36–59 months achieving full socio-emotional development. This effect appears to be driven, in part, by increased paternal engagement in diverse activities with their daughters.
Benzer Tezler
- Trust in family context: The case of Turkey
Aile bağlamında güven: Türkiye örneği
MUHAMMED ALPEREN YAŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
EkonomiGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZGİN POLAT
- Intergenerational mobility in education in Turkey
Türkiye'de nesiller arası eğitim hareketliliği
BAHADIR CEM UYARER
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Eğitim ve ÖğretimSabancı ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İZAK ATİYAS
- Essays on education inequality of women in Turkey
Türkiye'de kadınların eğitim eşitsizlikleri üzerine makaleler
SERDAR POLAT
Doktora
İngilizce
2021
DemografiHacettepe ÜniversitesiDemografi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SİNAN TÜRKYILMAZ
- Gelir eşitsizliğinin nedenleri ve eğitim: Kocaeli örneği
Determinants of income inequality and education: Kocaeli sample
EVREN DENKTAŞ
- Türkiye ve Avrupa ülkelerinde nesiller arası eğitim hareketliliği ve fırsat eşitsizlikleri
Intergenerational educational mobility and inequality of opportunity in Turkey and The European countries
TAMARA KEKENOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ekonomiİstanbul Medeniyet Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TAŞDEMİR