Mobil uygulama arayüz tasarımı etkinliğini ölçen bir model önerisi
A new model proposal for measuring interface effectiveness of mobile applications
- Tez No: 947092
- Danışmanlar: PROF. DR. SELÇUK ÇEBİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu tez, mobil e-ticaret uygulamalarında kullanıcı deneyimini optimize etmek amacıyla Kano Modeli, Bayesyen Best Worst Metot (BBWM) ve Conjoint Analizi tekniklerini entegre eden yenilikçi bir metodoloji önermektedir. Alternatif sınıflandırma ve ağırlıklandırma yaklaşımları olarak bulanık Kano modeli ve Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile BBWM yöntemlerini birleştiren BBWM tabanlı bir AHP yöntemi (AHPBBWM) geliştirilmiştir. Araştırma kapsamında, mobil alışveriş uygulamalarında kullanıcı memnuniyeti üzerinde etkili 33 temel özellik; kapsamlı literatür taramaları, forum sayfalarının incelenmesi, mevcut Türkçe mobil alışveriş uygulamalarının analizi ve uzmanlarla yapılan karar verme çalışmaları sonucunda belirlenmiş, ardından makine öğrenmesinin kullanıldığı öznitelik seçimi yöntemleriyle daraltılmıştır. Geniş ölçekli veri toplama sürecinde; Kano Modeli anketi için 525 katılımcıdan, BBWM anketi için 628 katılımcıdan, AHPBBWM anketi için 113 katılımcıdan veri toplanmış, ayrıca 45 katılımcı ile prototip bir mobil uygulama üzerinde deney çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Toplamda 1311 katılımcının verileri analiz edilmiştir. Belirlenen özellikler önce Kano modeli ile Temel, Performans, Heyecan Verici, Kayıtsız ve Ters kategorilere ayrılarak sınıflandırılmış, ardından BBWM yöntemiyle önem ağırlıkları hesaplanmış, son aşamada ise Conjoint Analizi kullanılarak kullanıcı tercihleri doğrulanmıştır. Mobil alışveriş uygulamalarında kullanıcı memnuniyetini etkileyen tasarım unsurlarının belirlenmesi süreci insan algısı ve bireysel tercihlere dayandığından karmaşıktır; bu nedenle önerilen metodoloji sistematik, veri odaklı ve bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. Metodolojinin geçerliliği BBWM ve Conjoint Analizi sonuçlarının karşılaştırılması yoluyla test edilmiş, her iki yöntemin çıktılarında tutarlı sonuçlar elde edilmiştir. Ayrıca, bulanık Kano modeli ile geleneksel Kano modeli sonuçları, AHPBBWM yöntemi ile BBWM sonuçları da karşılaştırılarak alternatif yaklaşımların etkinliği değerlendirilmiştir. Bulgular, kullanıcı memnuniyetini artıran kritik özelliklerin belirlenmesini sağlayarak mobil alışveriş uygulamalarının tasarım süreçlerine stratejik katkılar sunmakta ve farklı sektörlerdeki dijital platformlara da uyarlanabilir bir yöntem önermektedir. Bu çalışma, mobil e-ticaret uygulamalarında veri odaklı bir karar destek sistemi geliştirerek hem akademik literatüre hem de uygulamaya önemli katkılar sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis proposes an innovative methodology integrating the Kano Model, Bayesian Best Worst Method (BBWM), and Conjoint Analysis techniques to optimize user experience in mobile e-commerce applications. As alternative classification and weighting approaches, a BBWM-based AHP method (AHPBBWM) was developed by combining the Fuzzy Kano Model and Analytic Hierarchy Process (AHP) with BBWM methods. The research identified 33 key features affecting user satisfaction in mobile shopping applications through literature reviews, analysis of forum pages, examination of Turkish mobile shopping apps, and decision-making studies with experts. These features were narrowed down using machine learning-based feature selection methods. In the large-scale data collection process, data was gathered from 525 participants for the Kano Model survey, 628 for the BBWM survey, and 113 for the AHPBBWM survey. Additionally, experimental studies were conducted with 45 participants using a prototype mobile application. A total of 1311 participants' data was analyzed. The identified features were classified into must-be, performance, attractive, indifferent, and reverse categories using the Kano model, followed by importance weights calculated using BBWM, and user preferences validated through Conjoint Analysis. The process of identifying design elements that affect user satisfaction is complex, depending on human perception and individual preferences. Therefore, the proposed methodology offers a systematic, data-driven, and holistic approach. The methodology's validity was tested by comparing BBWM and Conjoint Analysis results, with consistent outcomes from both methods. Additionally, the effectiveness of alternative approaches was evaluated by comparing fuzzy Kano model results with the traditional Kano Model and AHPBBWM method with BBWM. The findings identify critical features that enhance user satisfaction, offering contributions to mobile app design processes and suggesting an adaptable method for digital platforms across various sectors. This study contributes to both academic literature and practical applications by developing a data-driven decision support system for mobile e-commerce applications.
Benzer Tezler
- Yüksek binaların kavramsal tasarımında modelleme için mobil bir ortam
A mobile environment for modelling in the conceptual design of tall buildings
MEHMET EMİN BAYRAKTAR
- Mobil uygulamalarda kullanıcı deneyimi ve arayüz tasarımı: E-ticaret uygulaması
User experience and interface design in mobile application: E-commerce application
SELÇUK CAMCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarÇankırı Karatekin ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞADİ KARAŞAHİNOĞLU
- Placemaking experiences via mobile applications: Case of Levent Square, İstanbul
Mobil aplikasyonlar aracılığıyla yer oluşturma deneyimleri: Levent Meydanı örneği, İstanbul
DENİZ YALÇIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- Virtual and augmented reality based interfaces for choreography generation
Koregrafi üretimi için sanal ve artırılmış gerçeklik tabanlı arayüzler
TAFADZWA JOSEPH DUBE
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar ve Bilişim Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKHAN İNCE
- Digital contract management system for sub-contractor contracts
Alt yüklenicilik sözleşmeler için dijital sözleşme yönetim sistemi
VEDAT NALİOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ARTAN