Afet riski altındaki bölgelerde deprem öncesi risklerin google earth engıne (GEE) platformu ve coğrafi bilgi sistemi (CBS) kullanılarak belirlenebilirliği üzerine deneysel bir çalışma
An experimental study on the determination of pre-earthquake risks in disaster-prone areas using google earth engine (GEE) platform and geographic information system (GIS)
- Tez No: 948210
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKAN AKÇIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Coğrafi ve jeolojik konumu itibariyle Türkiye, başta depremler olmak üzere doğal afetleri sıkça yaşayan bir ülkedir.Bunun son örneği 6 Şubat 2023 tarihinde büyüklükleri sırasıyla 7.8 ve 7.7 (Mw) olan Kahramanmaraş-Pazarcık ve Kahramanmaraş-Elbistan depremleri ve binden fazla artçı depremdir.Bu depremler birçok ilde yıkıcı etkiler yaratmış, bunun sonucunda resmi kayıtlara göre 50 bin 783 kişi yaşamını yitirmiştir.Depremler; anlık olmaları ve çok yüksek sayıda ölümlere ve sosyoekonomik kayıplara neden olmalarından dolayı diğer afetlere kıyasla çok daha yüksek zarar potansiyeline sahiptir.Uzaktan algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), deprem tehlikesi araştırmaları için 1970'lerde aktif fayların ve yapıların haritalanmasında kullanılan ticari uydu görüntülerinin ilk ortaya çıkışıyla eş zamanlı olarak gelişmiştir.Son yıllarda yapılan çalışmalar, deprem riski altındaki bölgelerde olay öncesi hasar veya zarar görebilirlik kısmına odaklanmıştır.Depremden dolayı yapı davranışına etki eden faktörler zarar görebilirlik derecesine göre yapısal, çevresel ve sosyal faktörler olmak üzere üç grupta değerlendirildiği ve özellikle kentleşme ve sanayileşme için önemli katkılar sağladığı görülmüştür.Bu çalışmanın amacı da deprem tehlikesinin potansiyel riskini değerlendirmek ve riski en aza indirmek için gerekli kabiliyeti arttırmaya yönelik taktik ve stratejileri geliştirmektir.UA ve CBS teknolojileri, özellikle deprem gibi doğal afetler için, zeminlerin ve kayaçların potansiyel özelliklerinin belirlenmesi, arazi örtüsü değişimini saptama ve arazi kullanımlarının analizini gerçekleştirme çalışmaları için önemli verileri ve bilgileri sağlamaktadır.Bu veriler doğal afet tehlikelerinin potansiyel risklerini belirleyerek, bu afetlerden önce planlama sürecinde kullanılmak üzere çeşitli tekniklerle analiz edilmektedir.Bu konudaki teknolojik desteklerden biri de Google Earth Engine (GEE) platformudur.GEE platformu UA ve CBS uygulamalarına ilişkin orta çözünürlüklü görüntü ve coğrafi verileri sağlayan bir veri bankası olmanın yanı sıra CBS analizlerinin yapılmasına olanak sağlayan açık kaynak kodlu güçlü bir web desteğidir.Bu çalışmada uygulanan deprem risk analizlerine ilişkin uygulamalar bu platform üzerinden gerçekleştirilmiştir.Adıyaman ilinin Gölbaşı ilçesine yönelik 6 Şubat 2023 depremlerinden önceki 2020-2023 periyoduna ilişkin görüntüler, jeolojik veriler ve sayısal arazi verileri ile CBS tabanlı tehlike ve kırılganlık (zarar görebilirlik) haritaları oluşturulmuş, Afet Risk İndeksi yöntemi ve RADM-CBS yöntemleri ile de deprem afetine ilişkin bölgenin risk kestirimi yapılmıştır.Elde edilen bulgular depremden sonra ilçenin yaşadığı felaket seviyesi ile karşılaştırılmıştır.Analizlerde yüksek ve çok yüksek riskli olarak belirlenen bölgelerde ölümlerle sonuçlanan büyük yıkımlar ve hasarların meydana geldiği tespit edilmiştir.Sonuçlar, ele alınan risk belirleme yöntemlerinin yüksek başarı seviyesi gösterdiğini ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
Due to its geographical and geological location, Turkey is a country that frequently experiences natural disasters, especially earthquakes. The most recent example of this is the earthquakes in Kahramanmaraş Pazarcık and Kahramanmaraş Elbistan on February 6, 2023 with magnitudes of 7.8 and 7.7 (Mw) respectively, and more than a thousand aftershocks.These earthquakes had devastating effects in many provinces and as a result, 50,783 people lost their lives according to official records. Earthquakes have a much higher damage potential compared to other disasters due to, suddenness and high number of fatalities and socioeconomic losses.Remote sensing (RS) and Geographic Information Systems (GIS) developed for earthquake hazard research in the 1970s, coinciding with the first appearance of commercial satellite imagery for mapping active faults and structures. Recent studies have focused on pre-event damage or vulnerability in earthquake-prone areas. It has been observed that the factors affecting the behavior of structures due to earthquakes are classified into three groups according to the degree of vulnerability: structural, environmental and social factors, and have important contributions especially for urbanization and industrialization. The aim of this study is to assess the potential risk of earthquake hazard and to develop tactics and strategies to increase the capability to minimize the risk.RS and GIS technologies provide important data and information for determining the potential properties of soils and rocks, detecting land cover change and analyzing land uses, especially for natural disasters such as earthquakes. These data are analyzed with various techniques to determine the potential risks of natural disaster hazards and to be used in the planning process before these disasters.One of the technological supports in this field is the Google Earth Engine (GEE) platform. The GEE platform is a powerful open source web support that provides medium resolution imagery and geospatial data for RS and GIS applications, as well as a database for GIS analysis. The earthquake risk analysis applications applied in this study were realized through this platform.GIS-based hazard and vulnerability maps were created for Gölbaşı district of Adıyaman province with images, geological data and digital terrain data for the 2020-2023 period before the February 6, 2023 earthquakes, and the risk estimation of the region for earthquake disaster was made with the Disaster Risk Index method and RADM-GIS methods. The findings obtained were compared with the level of disaster experienced by the district after the earthquake. In the analyzes, it was determined that major destruction and damages with fatalities occurred in the regions determined as high and very high risk. The results show that the considered risk assessment methods show a high level of success.
Benzer Tezler
- Earthquake risk evaluation in drinking water systems: Example of Teki̇rdağ Marmaraereğli̇si̇ province
İçme suyu sistemlerinde deprem riski değerlendirmesi: Tekirdağ Marmaraereğlisi ilçesi örneği
MUSTAFA BURAK HIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT AYDIN
- Analysis of safe roads and production of risk maps within the scope of integrated disaster management with geographical information systems
Coğrafi bilgi sistemleri ile bütünleşik afet yönetimi kapsamında güvenli yolların analizi ve risk haritalarının üretilmesi
OBAIDURRAHMAN SAFI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiCoğrafi Bilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ENES ATİK
- İstanbul'daki su isale hatlarının deprem risk analizi
Earthquake risk analysis of water transmission lines in İstanbul
EMİR EKREM BARUTÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİMMET KARAMAN
- 21. yüzyıl dönümünde insan kaynaklı afetlerde toplu göçler ve geriye dönüş sürecinde tarihi çevreye yönelik risklerin yönetimi
Management of risks for historic environment in mass migration and return processes due to human induced disasters at the turn of the 21st century
SAADET GÜNDOĞDU
- Investigation of crustal deformation related to the earthquake cycle in the Alpine-Himalayan belt using INSAR
Alp-Himalaya Kuşağı'nda deprem döngüsüyle ilişkili kabuk deformasyonunun INSAR yöntemiyle incelenmesi
TOHID NOZAD KHALIL
Doktora
İngilizce
2025
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYADİN ÇAKIR
PROF. DR. SEMİH ERGİNTAV