Kentsel su kaynaklarında iklim değişikliği ile mücadele: Düden Çayı nehir restorasyonu üzerine bir öneri
Combating climate change in urban water resources: a proposal for the restoration of the duden stream
- Tez No: 948222
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Landscape Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu tez, kentsel su kaynaklarının iklim değişikliği çerçevesinde karşı karşıya kaldığı çevresel ve yapısal tehditleri ele almakta ve bu sorunlara çözüm üretme potansiyeline sahip bir yaklaşım olarak nehir restorasyonu yaklaşımını incelemektedir. Çalışmanın temel amacı, iklim değişikliği ile mücadelede doğa temelli çözümlerin yanında fiziksel, mekânsal, sosyal ve ekonomik bağlamın da önemini vurgulamak ve bu doğrultuda örnek alan olarak seçilen Antalya Düden Çayı üzerinden değerlendirmeler yaparak somut çözüm önerileri ortaya koymaktır. Tezin ilk bölümünde, küresel ölçekte etkileri her geçen gün artan iklim değişikliği ile bu değişimin kentsel su kaynakları üzerindeki fiziksel, sosyal ve ekonomik etkileri ele alınmakta; artan taşkın riski, su kalitesindeki bozulma, ekolojik habitat ve rekreatif alanların kaybı gibi temel sorunlara odaklanılmaktadır. Bu bağlamda çözüm yaklaşımı olarak nehir restorasyonu önerilmektedir. Bu açıdan nehir restorasyonu, yalnızca ekolojik değil aynı zamanda sosyal ve iklimsel dirençlilik açısından da stratejik bir müdahale biçimi olarak tez kapsamında değerlendirilmektedir. Üçüncü bölümde, nehir restorasyonu literatürü ve tasarım yaklaşımları kapsamlı biçimde irdelenmiş; başarılı dünya önrekleri olarak Güney Kore'den Cheonggyecheon, Almanya'dan Isar, ve Singapur'dan Kallang Nehirleri üzerinden örnek uygulamalar analiz edilmiştir. Bu örnekler aracılığıyla farklı konumlarda yer alan nehir restorasyonu projelerinin konseptleri ve tasarım ilkeleri karşılaştırılmalı olarak ortaya konmuştur. Bölüm sonunda elde edilen veriler ışığında, sistematik biçimde nehir restorasyonu tasarım ilkeleri önerilmiş, bu ilkeler bir sonraki bölümde pilot alan uygulamasına zemin hazırlamıştır. Tezin son bölümünde, Türkiye'de Antalya Düden Çayı'nın ekolojik durumu, çevresindeki baskılar ve sorun alanları, Coğrafi Bilgi Sistemleri temelli mekânsal analizler ve alan gözlemleriyle desteklenen swot analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, bir önceki bölümde belirlenen nehir restorasyonu tasarım ilkeleri esas alınarak fiziksel-mekansal, ekolojik-çevresel ve sosyal-kültürel olmak üzere yapılandırılmıştır. Nehir restorasyonu için geliştirilen öneriler ve değerlendirmeler, yalnızca Düden Çayı için değil, aynı zamanda iklim değişikliğinin baskısı ile benzer ekolojik ve kentsel sorunlarla karşı karşıya olan diğer akarsular için de yol gösterici bir rehber olma niteliği taşımaktadır. Bu açıdan tez, hem kentsel tasarım disiplini odaklı nehir restorasyonu literatürüne katkı sağlamakta hem de iklim değişikliği ile mücadele kapsamında gelecekteki disiplinlerarası çalışmalara zemin hazırlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis addresses the environmental and structural threats that urban water resources face within the framework of climate change and examines the river restoration approach as an approach that has the potential to produce solutions to these problems. The main purpose of the study is to emphasize the importance of physical, spatial, social and economic context in addition to nature-based solutions in combating climate change and to present concrete solution proposals by making evaluations on the Antalya Düden Stream selected as a sample area. In the first part of the thesis, climate change, the effects of which are increasing on a global scale, and the physical, social and economic effects of this change on urban water resources are discussed; basic problems such as increasing flood risk, deterioration in water quality, loss of ecological habitat and recreational areas are focused on. In this context, river restoration is suggested as a solution approach. In this respect, river restoration is evaluated within the scope of the thesis as a strategic intervention form not only in terms of ecological but also social and climatic resilience. In the third part, river restoration literature and design approaches are comprehensively examined; successful world examples of Cheonggyecheon River from South Korea, Isar River from Germany, and Kallang River from Singapore were analyzed as sample applications. Through these examples, the concepts and design principles of river restoration projects in different locations were comparatively presented. In the light of the data obtained at the end of the chapter, river restoration design principles were systematically proposed, and these principles prepared the ground for the pilot area application in the next chapter. In the last chapter of the thesis, the ecological status of the Düden River in Antalya in Turkey, the pressures in its surroundings, and the problem areas were evaluated with the SWOT analysis method supported by spatial analyses based on Geographic Information Systems and field observations. The findings obtained were structured as physical-spatial, ecological-environmental, and social-cultural, based on the river restoration design principles determined in the previous chapter. The suggestions and evaluations developed for river restoration serve as a guide not only for the Düden River, but also for other rivers facing similar ecological and urban problems due to the pressure of climate change. In this respect, the thesis contributes to the river restoration literature focused on urban design discipline and paves the way for future interdisciplinary studies within the scope of combating climate change.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Calculation of nitrous oxide emissions of municipal wastewater treatment plants under dynamic loads with simulation models
Kentsel atıksu arıtma tesislerinin dinamik yükler altında nitröz oksit emisyonlarının simülasyon modelleri ile hesaplanması
HÜSEYİN NALBANTO
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN GÜÇLÜ İNSEL
- Decision-making mechanism in appropriate roof selection for rainwater harvesting based on combining field data and laboratory experiments
Yağmur suyu hasadi için uygun çati seçiminde saha verileri ve laboratuvar deneylerine dayali karar verme mekanizmasinin kullanilmasi
SHAYAN SHITREH
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALE ÖZGÜN ERŞAHİN
- Suya duyarlı kentsel tasarım uygulamaları ve stratejileri
Water sensitive urban design applications and strategies
MELEK DEMİR KARDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESİN ÖZLEM AKTUĞLU AKTAN
- Development of a spatial model on nuclear power plant accidents based on vulnerability and evacuation plans
Kırılganlık ve tahliye planlarına dayalı nükleer santral kazaları için mekansal bir modelin geliştirilmesi
MARYNA BATUR
Doktora
İngilizce
2025
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REHA METİN ALKAN