CarMen-Q ve bulanık AHP ile bütünleşik yeni bir zihinsel iş yükü ölçüm algoritması: Öğretim elemanları üzerine bir uygulama
A new mental workload measurement algorithm integrated with CarMen-Q and fuzzy AHP: An application on teaching stafff
- Tez No: 948330
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Zihinsel iş yükü, bir görevin yerine getirilmesi için gerekli bilgi işleme kapasitesi ile belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilebilecek kapasite arasındaki fark olarak tanımlanır. İş sağlığı ve güvenliği açısından, çalışanların zihinsel olarak istenilen seviyede olup olmadığının belirlenebilmesi amacıyla zihinsel iş yüklerinin ölçülmesi önemlidir; bu ölçüm, çalışanların hem zihinsel hem de fiziksel sağlıklarını koruyarak güvenli ve verimli bir çalışma ortamı sağlamaya yardımcı olur. Bu durumun sonucu olarak zihinsel iş yükünün belirlenebilmesi için günümüze kadar birçok yöntem geliştirilmiştir. Yapılan bu tez çalışmasında Türkiye'nin Tokat, Ankara ve Sivas illerinde yer alan üniversitelerde görev yapan akademik personellerin zihinsel iş yüklerinin değerlendirilmesi, zihinsel iş yükünün akademik personellerin ünvanlarına göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Toplanan verilerin değerlendirilme sürecinde SPSS 27 (Statistical Package for the Social Sciences 27) paket programından yararlanılmış, içerik analizi ile verilerin değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışmada kullanılan yapılandırılmış görüşme soruları Rubio vd. (2017)'nin geliştirip literatüre kazandırdığı CarMen-Q Zihinsel İş Yükü Ölçeğinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Ölçüm bilişsel iş yükü, geçici iş yükü, performansa bağlı iş yükü ve duygusal iş yükünden oluşan 4 faktör ve 29 alt faktörden oluşmaktadır. Çalışmanın iç tutarlılık katsayısı a=0.94 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (BAHP) yöntemi ile CarMen-Q beraber kullanılmış olup hibrit bir çalışma yapılmış, akademisyenlerin hissedilen zihinsel iş yüklerinin öncelik değerlerinin hesaplanması ve karşılaştırılmasına yönelik bir algoritma önerilmiştir. Akademik personelin zihinsel iş yükünün değerlendirilmesinde dilsel değişkenler kullanılmış ve bulanık ağırlıkların durulaştırılması a-kesme ve iyimserlik indeksi temelinde geliştirilen algoritma ile yapılmıştır. Bu çalışma, geliştirilen algoritma sayesinde alandaki ilk yenilikçi ve öncü girişimdir.
Özet (Çeviri)
Mental workload is defined as the difference between the information processing capacity required to perform a task and the capacity that can be achieved within a given time frame. From an occupational health and safety perspective, it is important to measure mental workload to determine whether employees are mentally at the desired level; this measurement helps ensure a safe and efficient working environment by protecting the mental and physical health of employees. As a result, various methods have been developed to assess mental workload over time. This study aims to evaluate the mental workloads of academic staff working at universities in Tokat, Ankara, and Sivas, Turkey, and to determine whether there are significant differences in mental workload based on their academic titles. SPSS 27 (Statistical Package for the Social Sciences 27) software was used for data analysis, and content analysis was employed to assess the collected data. The structured interview questions used in the study were prepared based on the CarMen-Q Mental Workload Scale developed by Rubio et al. (2017). The measurement consists of four factors: cognitive workload, temporal workload, performance-based workload, and emotional workload, along with 29 sub-factors. The study's internal consistency coefficient was calculated as α=0.94. A hybrid approach was employed by using the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP) method in conjunction with CarMen-Q, proposing an algorithm to calculate and compare the perceived mental workload priority values of academics. Linguistic variables were used in the evaluation of academic staff's mental workload, and the defuzzification of fuzzy weights was conducted using an algorithm developed based on α-cut and the optimism index. This study represents the first innovative and pioneering attempt in the field through the developed algorithm.
Benzer Tezler
- Pnomatik ekim makinelerinde tohum dağılım düzgünlüğünün elektronik sistemlerle saptanması ve bulanık matık ile değerlendirilmesi
The evaluation whith fuzzy logic and determination by systems of seed distribution smootlines in pneumatic sowing machine
YÜKSEL ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiElektronik-Bilgisayar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NOVRUZ ALLAHVERDİ
- Bilgi teknolojilerinde proje yönetim metodolojilerinin bilişsel ergonomik açıdan değerlendirilmesi
Cognitive ergonomic evaluation of project management methodologies in information technologies
HATİCE KÜBRA AKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSakarya ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALPARSLAN SERHAT DEMİR
- Türkiye'de üniversitede görev yapan akademisyenlerde zihinsel iş yükü ile algılanan stres ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between mental workload and perceived stress in academics working at universities in Turkey
GÜNER EKİN DEMİRTAŞ UÇKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hemşirelikİstanbul Okan ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM YAZICI
- Öğretim elemanlarının zihinsel iş yükü, teknostres ve mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigation of the relationships between mental workload, technostress and occupational burnout levels of faculty members
BURAK ERTUĞRUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiYükseköğretimin Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ERSOY
- Zihinsel iş yükü ve örgüt sağlığı ilişkisi üzerine nitel bir çalışma: Araştırma üniversiteleri örneği
A qualitative study on the relationship between mental workload and organizational health: Case of research universities
DERYA GÜL ÖZTÜRK