Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı sıklığı ve ilişkili faktörler: Erzurum ili örneği
Prevalance and associated factors of peer bullying among middle school students: The case of Erzurum province
- Tez No: 948449
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EZEL BİLGE YERLİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Amaç: Hem zorbalığı yapan hem de zorbalığa maruz kalan çocuklar için oldukça olumsuz sonuçlar doğuran akran zorbalığı, okul çocukları üzerinde fiziksel, psikolojik ve psikosomatik etkileri olan ve etkileri yaşam boyu süren bir durumdur. Bir ülkede zorbalık konusunda geliştirilecek okul temelli önleme programlarının etkili olabilmesi, bu programlara temel oluşturacak verilerle ve zorbalık olgusunun o ülkedeki boyutlarının tespit edilmesiyle mümkün olabilir. Bu çalışmada, Erzurum ili merkez ilçelerindeki ortaokullarda öğrenim gören öğrenciler arasında akran zorbalığı sıklığını belirlemek ve bu sıklıkla ilişkili faktörleri incelemek amaçlanmıştır. Yöntem: Kesitsel tipte planlanan bu çalışma, Erzurum merkez ilçelerindeki ortaokullarda 2023-2024 eğitim öğretim yılında yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında, öğrencilerin aile özellikleri, sosyoekonomik durumu, okul başarısı ve arkadaş ilişkilerine yönelik bilgilerin yer aldığı 25 soruluk kişisel bilgi formu ile 39 soruluk Olweus Öğrenciler için Akran Zorbalığı Anketi kullanılmış; toplamda 64 sorudan oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Bulgular: Araştırma sonucunda öğrencilerin %27.5'inin kurban, %5.8'inin zorba, %14.7'sinin zorba/kurban olduğu tespit edilmiştir. Sözel zorbalık hem kurbanlarda hem zorbalarda en yaygın türdür. Zorbalık sıklığı, erkeklerde, üst sınıflarda, cep telefonu sahibi olanlarda, arkadaşlarıyla sık tartışanlarda ve arkadaş sayısı fazla olanlarda daha yüksektir. Zorba/kurban olma durumu, erkek cinsiyet, uzun süreli internet kullanımı ebeveynlerin okul dışı konum bilgisine sahip olmaması ve arkadaşlarla sık tartışma ile ilişkilidir. Kurban olma sıklığının ise cinsiyete göre değişmediği; arkadaş ilişkileri ve ebeveyn tutumlarıyla ilişkili olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışma, akran zorbalığının yaygın bir sorun olduğunu, zorbalığın sadece bireysel özelliklere değil, aile içi ilişkiler, arkadaş çevresi, okul iklimi ve dijital medya kullanımı gibi çok faktörlü etkileşimlere bağlı bir olgu olduğunu ortaya koymuştur. Bu konuda öğrenciye, aileye ve okula yönelik müdahale çalışmalarına odaklanılması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Objective: Peer bullying, which can result in highly adverse outcomes for both perpetrators and victims, has physical, psychological, and psychosomatic effects on school-aged children that may last a lifetime. For school-based prevention programs to be effective, they must be grounded in data that reflect the nature and extent of bullying within the specific country. This study aimed to determine the prevalence of peer bullying among middle school students in the central districts of Erzurum, Türkiye, and to examine the factors associated with bullying. Methods: This cross-sectional study was conducted in public middle schools located in the central districts of Erzurum during the 2023–2024 academic year. Data were collected using a 25-item personal information form, which included questions on students' family characteristics, socioeconomic status, academic performance, and peer relationships, along with the 39-item Olweus Bully/Victim Questionnaire for Students. In total, a 64-item questionnaire was administered. Results: The findings showed that 27.5% of students were victims, 5.8% were bullies, and 14.7% were bully/victims. Verbal bullying is the most common type among both victims and perpetrators. Bullying was more frequent among male students, upper-grade students, those who owned a mobile phone, those who frequently argued with friends, and those who had a larger number of friends. Being a bully/victim was associated with male gender, prolonged internet use, lack of parental awareness of children's whereabouts outside school, and frequent peer conflict. Victimization was not significantly associated with gender but was linked to the quality of peer relationships and parental attitudes. Conclusion: This study confirms that peer bullying is a widespread issue and highlights its multifactorial nature, influenced not only by individual traits but also by family dynamics, peer environments, school climate, and digital media exposure. Effective interventions should address the student, the family, and the school environment in a coordinated manner.
Benzer Tezler
- Ortaokula devam eden çocukların sosyodemografik özellikleri ile akran zorbalığı davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between sociodemographic attributes and peer bullying behavior of secondary school children
İREM DÜZGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNEM GÖNENLİ TOKER
- Akran zorbalığında küfür kullanımının okul sosyal hayatına etkileri
The effects of the use of profanity in peer bullying on school social life
SERKAN TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET GALİP YOLCUOĞLU
- Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile siber zorbalık arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between peer bullying and cyber bullying among middle school students
METİN KOCATÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN ERDOĞAN
- Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ile okula karşı tutum (Kartepe ilçesi örneği)
Bullying and attitude towards secondary school students: Sample of Kartepe district
TACETTİN AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER FARUK TUTKUN
- Ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığı ve sosyal anksiyetenin incelenmesi
Investigation of peer bullying and social anxiety in secondary school students
GÖZDE NAMLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul Medipol ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM AVCI