Konuşma sesi bozukluğunda klinik karar verme: Karma yöntem çalışması
Clinical decision making in speech sound disorder: A mixed methods study
- Tez No: 948899
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ KAZANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dil ve Konuşma Terapisi, Language and Speech Therapy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İZMİR BAKIRÇAY ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Bu çalışma, dil ve konuşma terapistlerinin (DKT), konuşma sesi bozukluklarında (KSB) klinik karar verme süreçlerini anlama ve açıklama amacıyla karma araştırma yöntemi kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmada, DKT'lerin değerlendirme, terapiyi planlama, yürütme ve sonlandırma şeklinde tanımlanabilecek müdahale süreçlerinde nasıl karar verdikleri ve bu kararlara etki eden etmenler detaylı biçimde incelenmiştir. Çalışmanın nitel bölümünde 16 katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş, nicel kısmında oluşturulan çevrimiçi anketle 150 katılımcıya ulaşılmıştır. Araştırma bulguları, KSB'ye yönelik klinik karar verme süreçlerinin sabit değil, danışanın özelliklerine, ailenin katılımına, terapistin bilgi birikimi ve deneyimine, çalışma ortamına göre şekillendiğini göstermektedir. Değerlendirme sürecinde terapistlerin standardize testleri, doğal konuşma örneklerini ve aile görüşmelerini birlikte kullandıkları görülmüştür. Hedef ses seçiminde evrensel ölçütlerin yanında çocuğun bireysel özellikleri, motor yeterliliği, motivasyon düzeyi ve istekleri, ebeveyn tercihleri gibi çok boyutlu unsurların belirleyici olduğu dikkat çekmiştir. Terapi yöntemi seçiminde ise, geleneksel artikülasyon terapisi yüksek oranda kullanılmakla birlikte, nitel bulgular terapistlerin sıklıkla eklektik ve vaka temelli karar verme eğiliminde olduğunu da ortaya koymuştur. Müdahale sürecini yürütürken ödev verme yaygın bir aile katılım stratejisi olarak kullanılmasına rağmen ödev takibinin sistematik yapılmadığı dikkat çekmiştir. Terapi sonlandırma kararları ise genellikle çocuğun hedef sesleri genelleme düzeyine ulaşması ve standart testlerden alınan sonuçlara göre verilmektedir. Müdahale sürecinde karşılaşılan zorluklara bakıldığında, katılımcılar özellikle aile katılımı, değerlendirme araçlarının yetersizliği, çalışılan ortam, zaman yönetimi ve motivasyon problemleri alanlarında sürecin karmaşıklığını ve iyileştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Öte yandan, mesleki eğitimlerin kalitesi, materyal desteği ve kurum içi işleyişin süreci kolaylaştırıcı etkileri olduğu ifade edilmiştir. Sonuç olarak, çalışmanın bulguları, klinik karar verme sürecinin bireyselleştirilmiş, dinamik ve çok boyutlu olduğunu, etkili bir terapi süreci için hem sistemsel hem de çevresel desteklerin gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, aile katılımını artırmaya yönelik stratejiler geliştirilmesi, değerlendirme ve terapi araçların güncellenmesi ve artırılması, mesleki eğitimin daha nitelikli hale getirilmesi ve multidisipliner çalışmanın yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study used a mixed methods research design to understand and explain the clinical decision-making processes of speech and language therapists (SLTs) working with speech sound disorder (SSD). The study examined how SLTs make decisions in the intervention processes including assessment, planning,conductingand terminating therapy, and the factors influencing these decisions. In the qualitative part of the study, semi-structured interviews were conducted with 16 participants. For the quantitative part 150 participants completed online questionnaire. The results of the study show that clinical decision-making processes for SSD are not fixed, but are shaped by the characteristics of the client, the involvement of the family, the knowledge and experience of the therapist, and the working environment. It was observed that therapists used standardized tests, natural speech samples and family interviews together in the assessment process. In addition to universal criteria, multidimensional factors such as the child's individual characteristics, motor competence, motivation level and desires, and parental preferences were found to be decisive in the selection of the target voice. Regarding the choice of therapy method, although traditional articulation therapies continued to be used at a high rate, qualitative findings also revealed that therapists tended to make eclectic and case-based decisions. Although homework was used as a common family participation strategy during the intervention process, it was noted that despite its use, homework follow-up was not systematic. Decisions to terminate therapy are usually based on the child's generalisation of the target phonemes and the results of standardised tests.Regarding the difficulties encountered in the intervention process, the participants revealed the complexity of the process and the need for improvement, especially in areas such as family involvement, inadequacy of assessment tools, working environment, time management difficulties and motivation problems. On the other hand, the quality of vocational trainings, the material support and the internal functioning of the institution were identified as facilitating the process. In conclusion, the results of the study show that the clinical decision-making process is individualised, dynamic and multidimensional, and that both systemic and environmental supports are necessary for an effective therapeutic process. In this context, it is recommended to develop strategies to increase family involvement, to update and increase assessment and therapy tools, to improve the quality of vocational training and to expand multidisciplinary work.
Benzer Tezler
- Dil bozukluğu eşlik eden ve etmeyen konuşma sesi bozukluğu ile tipik gelişim gösteren çocukların anlatı ve okuma yazma becerilerinin incelenmesi
An examination of narrative and literacy skills in children with speech sound disorders with and without language disorder compared to typically developing children
EDA KEREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
11111Üsküdar ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM OĞUZ
- 2-6 yaşlarındaki kekemelik problemi olan ve olmayan çocukların artikülasyon özelliklerinin karşılaştırılması
A comparison of articulatory characteristics of 2-6 year old stuttering and non stuttering children
F. FİGEN GÜLERYÜZ
- Konuşma sesi bozukluğu olan çocuklarda teleterapi uygulaması ile sunulan sesletim terapisinin etkililiğinin incelenmesi: Fizibilite çalışması
Effectiveness of an articulation therapy program for the children with speech sound disorder via teletherapy: A Feasibility study
VUSLAT SARPKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık EğitimiAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELÇİN TADIHAN ÖZKAN
- Okul öncesi dönemde konuşma sesi bozukluğu terapilerinde bilgisayar destekli artikülasyon terapisi uygulamasının etkililiğinin incelenmesi
Examining the effectiveness of computer based articulation therapy in preschool speech sound disorder therapies
RANA DURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sağlık EğitimiAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM ÜNAL LOGACEV
- Sesletim bozukluğuna sahip çocukların işitsel ayırt ediciliğinin incelenmesi
Children with speaking disorders examination of auditory discrimination
MUHAMMED ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dil ve Konuşma TerapisiKapadokya ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKİYE YALAP