Sosyal bilgiler öğretmenlerinin politik okuryazarlık eğitimi öz yeterliklerinin incelenmesi
An investigation of social studies teachers' self-efficacy in political literacy education
- Tez No: 949154
- Danışmanlar: PROF. DR. DURAN AYDINÖZÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 273
Özet
Politik okuryazarlık, demokratik toplumların sürdürülebilirliği ve bireylerin etkin yurttaşlık rolleri üstlenebilmeleri açısından merkezi bir öneme sahiptir. Bireylerin politik okuryazarlık yeterliklerinin geliştirilmesi amacıyla eğitim ortamlarında sistematik ve yapılandırılmış uygulamalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda okullar, öğrencilerin politik okuryazarlık becerilerini kazanabilecekleri, eleştirel ve katılımcı bir öğrenme ortamı sunacak şekilde kurgulanmalı; öğretmenler ise pedagojik yeterlikleri doğrultusunda bu sürece yön vererek öğrencilerin teorik bilgilerini pratikle ilişkilendirmelerine katkı sağlamalıdır. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin politik okuryazarlık eğitimi özyeterlik düzeylerini belirlemek ve bu düzeylerin çeşitli demografik ve mesleki değişkenler bağlamında farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Çalışma, tarama modeli kapsamında desenlenmiş olup araştırmanın örneklemini 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Türkiye genelinde görev yapmakta olan 690 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen“Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Politik Okuryazarlık Eğitimi Özyeterlik Ölçeği”kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri bağımsız örneklem t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleriyle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, öğretmenlerin genel olarak yüksek düzeyde politik okuryazarlık eğitimi özyeterliğine sahip olduklarını ve cinsiyet, siyaset bilimine ilişkin ders alma, Türkiye'yi ilgilendiren politik konuları konuşma sıklığı, uluslara arası politik konuları konuşma sıklığı durumları gibi bazı değişkenler açısından anlamlı farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur. Araştırma sonuçları, öğretmenlerin politik okuryazarlık eğitimi konusundaki özyeterlik algılarının öğrencilerin demokratik bilinç ve siyasal katılım becerilerinin gelişiminde belirleyici bir unsur olduğunu göstermektedir. Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, öğretmen yetiştirme programlarında politik okuryazarlık odaklı içeriklerin güçlendirilmesi ve öğretmenlerin mesleki gelişim süreçlerinde bu yeterliklerin desteklenmesine yönelik uygulamalara yer verilmesi önerilmektedir. Ayrıca, daha geniş örneklem gruplarında gerçekleştirilecek benzer araştırmalar, bulguların genellenebilirliğini artırma açısından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
Political literacy is of paramount importance for the sustainability of democratic societies and for individuals to engage in active citizenship. To enhance individuals' political literacy competencies, systematic and structured practices must be implemented within educational settings. In this context, schools should be designed as environments where students can develop political literacy skills in a critical and participatory learning atmosphere. Teachers, in turn, should facilitate this process through their pedagogical expertise, helping students bridge the gap between theoretical knowledge and practical application. The aim of this study is to assess the self-efficacy levels of social studies teachers regarding political literacy education and to investigate whether these levels vary based on various demographic and professional factors. The study employed a survey model, with a sample comprising 690 social studies teachers from across Turkey during the 2022–2023 academic year. The data collection instrument utilized was the“Political Literacy Education Self-Efficacy Scale for Social Studies Teachers,”developed by the researcher. The quantitative data were analyzed using independent samples t-tests and one-way analysis of variance (ANOVA) techniques. The findings revealed that teachers generally possessed high levels of self-efficacy in political literacy education, with significant differences observed in relation to variables such as gender, completion of political science-related courses, and the frequency of discussions on national and international political issues. The results of the study indicate that teachers' perceptions of self-efficacy regarding political literacy education play a crucial role in developing students' democratic awareness and political participation skills. Based on these findings, it is recommended that political literacy-focused content be strengthened in teacher education programs and that practices supporting these competencies be incorporated into teachers' professional development processes. Furthermore, conducting similar studies with larger sample sizes is essential for enhancing the generalizability of the findings.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlık eğitimi odaklı politik okuryazarlığının geliştirilmesi
Developing political literacy of social studies teacher candidates for citizenship education
SELDA ŞAN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL ÖZTÜRK
DOÇ. DR. AHMET KATILMIŞ
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin politik okuryazarlık becerisinin geliştirilmesine ilişkin görüşleri
Opinions of social studies teachers on the development of political literacy skills
SİBEL ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN KELEŞOĞLU
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin politik okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi
Examination of the political literacy levels of social science teachers
FERHAT KARASEYFİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA ÇELİK
- Sosyal bilgiler öğretiminde politik okuryazarlık becerisinin yeri ve bu beceriye yönelik sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri
The place of political literacy skills in social studies teaching and social studies teachers' views on this skill
RABİA CEMRE AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ GEÇİT
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretimindeki politika bilimine yönelik görüşleri
Opinions of social studies teachers on policy science in social studi̇es teaching
AHMET UYĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN AKHAN