Baba çocuk ilişkisinin yordayıcıları olarak babaların babalık rolü algıları ve bilişsel esneklik düzeyleri
Predictors of father-child relationship: fathers's percetion of the fatherhood role and leves of cognitive flexibilty
- Tez No: 949211
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE ATEŞ ÖS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Baba-çocuk ilişkisi, babalık rolü algısı, bilişsel esneklik, Father-child relationship, paternal role perception, cognitive flexibility
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Bu araştırma, baba çocuk ilişkisinin yordayıcıları olarak babaların babalık rolü algısı ve babaların bilişsel esnekliklerini incelemektedir. Bu araştırmanın amacı, babaların babalık rolüne ilişkin algıları, bilişsel esneklikleri ve baba-çocuk ilişkisi arasındaki ilişkisel etkileşimleri inceleyerek bu faktörlerin birbirleriyle nasıl bağlantılı olduğunu anlamaktır. Araştırmanın örneklemi İstanbul ilinde ikamet eden ve 4-6 yaş aralığında çocuğu olan babalardan oluşmaktadır. Araştırmanın çalışma grubuna ise uygun örnekleme seçim tekniği ile seçilen 385 baba ile ulaşılmıştır. Veri toplama araçları olarak babaların demografik özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Demografik Bilgi Formu , Yaşar Kuzucu (1999) tarafından geliştirilen Babalık Rolü Algı Ölçeği (BRAÖ), 1992 yılında Robert C. Pianta tarafından geliştirilen ve Tutku ve Tezel (2017) tarafından geçerlilik ve güvenirlik çalışması yapılan Ebeveyn Çocuk İlişki Ölçeği- Baba Formu, Dennis ve Wal (2010) tarafından geliştirilen ve Türkçe' ye uyarlama ve geçerlik, güvenirlik çalışmaları Gülüm ve Dağ (2012) tarafından yapılan Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE) kullanılmıştır. Araştırma nicel araştırma türlerinden ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Bu çalışmada kullanılan veriler SPSS 26 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan Pearson korelasyon analizi sonucunda, babaların bilişsel esnek düzeyleri ile baba çocuk olumlu ilişkisi arasında pozitif bir ilişki, babaların bilişsel esneklikleri ve olumlu babalık rolü algısı arasında pozitif bir ilişki ve olumlu babalık rolü algısı ve olumlu baba çocuk ilişkisi arasında da pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırmanın bir diğer bulgusu ise bilişsel esneklik düzeyinin çocuk ebeveyn ilişkisi üzerindeki etkisinin .59 düzeyinde olduğu, ancak modele aracı değişken olan babalık rol algısı dahil edildiğinde bilişsel esnekliğin çocuk ebeveyn ilişkisi üzerindeki etkisinin .44'e düştüğü ve bu kat sayıların anlamlı olduğu; bu sonuçlara göre babalık rolü algısının kısmi aracılık rolü olduğu saptanmıştır. Demografik değişkenler, babalık rolü algısı, bilişsel esneklik düzeyleri ve baba-çocuk ilişkisi arasındaki ilişkiler ayrıca incelenmiş, bulgular, baba-çocuk ilişkisi bağlamında tartışılmış ve ilgili literatür ışığında değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines fathers' perception of the fatherhood role and their cognitive flexibility as predictors of the father -child relationship. The purpose of this research is to explore the relational interactions between fathers' perceptions of their paternal roles, their cognitive flexibility, and the father-child relationship, and to understand how these factors are interconnected. The sample of the study consists of fathers residing in Istanbul with children aged 4-6 years. The study group includes 385 fathers selected through a convenience sampling technique. Data collection tools include the Demographic Information Form, prepared by the researcher to determine the demographic characteristics of fathers, the Paternal Role Perception Scale (PRPS) developed by Yaşar Kuzucu (1999), the Parent-Child Relationship Scale: Father Form developed by Robert C. Pianta (1992) and adapted into Turkish by Tutku and Tezel (2017), and the Cognitive Flexibility Inventory (CFI)developed by Dennis and Wal (2010) and adapted into Turkish by Gülüm and Dağ (2012). The research is designed using the relational survey model, a quantitative research method. The collected data were analyzed using the SPSS 26 software. As a result of Pearson correlation analysis, it was found that there was a positive relationship between fathers' cognitive flexibility and positive father-child relationships, fathers' cognitive flexibility and positive paternal role perceptions, and positive paternal role perceptions and positive father-child relationships. Another key finding indicated that cognitive flexibility accounted for .59 of the variance in the father-child relationship. However, when paternal role perception was introduced as a mediator, the effect of cognitive flexibility on the father-child relationship decreased to .44, with both coefficients remaining statistically significant. These results suggest that paternal role perception plays a partial mediating role in the relationship between cognitive flexibility and the father-child relationship. Demographic variables were also examined in relation to paternal role perceptions, cognitive flexibility and the father-child relationship. The findings were discussed in the context of the father-child relationship and evaluated considering the relevant literature.
Benzer Tezler
- 1-3 yaş aralığındaki çocukların sosyal duygusal gelişimleri ile ebeveyn mizacı ve anne babalık becerilerinde öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between the social-emotional development of children between the age range of 1-3, their parental temperament and self-efficacy in parenting skills
HATİCE HİLAL KARAGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Halk SağlığıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESİN SEZGİN
- Annelik bekçiliği ve evlilik uyumunun, baba katılımı ve baba – ergen ilişkilerindeki rolünün incelenmesi
Examinition of the role maternal gatekeeping and marital adjustment on father involvement and investigation of father – adolescent relations
TUĞBA GAZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVAL ERDEN ÇINAR
- 5-6 yaş çocuklarının öz düzenleme becerilerinin yordayıcısı olarak anne bekçiliği ve baba katılımının incelenmesi
Investigation of maternal gatekeeping and father involvement as predictors of the self-regulation skills of 5-6 years old children
GAMZE CİNGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAZİYE GÜNAY BİLALOĞLU
- The relationship of children behavioral problems, parental burnout, emotion regulation strategies and mental health problems with each other
Çocuklarda davranış bozuklukları, ebeveyn tükenmişliği, ebeveynin duygu düzenleme stratejilerinin ve psikolojik rahatsızlıklarının birbirleri ile ilişkileri
KÜBRA KALKIŞIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE MELTEM ÜSTÜNDAĞ BUDAK
- 60-72 aylık çocukların olumlu sosyal davranışlarının yordayıcıları olarak mizaç ve ebeveyn çocuk ilişkisi
Temperament and parent-child relationship as predictors of prosocial behavior of 60-72-month-old children
SENANUR EBİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER MERVE ERUS